In Memoriam: Paul Beers

Onverveerd bracht hij titels bij uitgeverijen onder de aandacht, nam hij stelling voor de belangen van het vak, of ging met collega-vertalers in debat — bijvoorbeeld vanaf het balkon in de Rode Hoed tijdens de Literaire Vertaaldagen. Daar ontving hij in 2014 ook de Letterenfonds Vertaalprijs voor zijn gehele oeuvre. 

‘Terugkijkend heb ik geweldig geluk gehad dat ik het oeuvre van “mijn” grote drie heb kunnen vertalen.’ Zo vertelde Beers in de publicatie die ter gelegenheid van zijn bekroning met de Letterenfonds Vertaalprijs verscheen. ‘Elk van die drie diende zich met een overrompelende schok bij hem aan. “Gombrowicz ontdekte ik in de boekhandel om de hoek op het Valeriusplein. Ik was dertig. Het voorwoord van de schrijver bij De pornografie fascineerde me al, en toen bleek de roman de gewekte verwachting ook nog eens waar te maken. Zijn Dagboek deed vervolgens de deur dicht, of liever open. Van Ingeborg Bachmann raakte ik ondersteboven toen De Revisor me begin jaren tachtig vroeg drie korte teksten van haar te vertalen; gretig stortte ik me vervolgens ook op haar andere werk. Op mijn zestigste gebeurde nog eens zoiets met Robert Menasse, van wie ik toevallig via Vrij Nederland zijn Selige Zeiten in handen kreeg. Dat wilde ik absoluut vertalen, en het lukte! Sindsdien vertaal ik al zijn werk.”’

Vorig najaar publiceerde Beers nog zijn essays over Ingborg Bachmann en vertalingen van drie van haar romans bij uitgeverij Koppernik, onder de titels Nerveuze gejaagdheid. Ingeborg Bachmann door de jaren heen en Doodsoorzaken.

Zijn omvangrijke oeuvre omvat zowel vertalingen uit het Duits als Frans, naast het werk van de drie genoemde grootheden onder veel meer bijvoorbeeld ook ego-documenten van Thomas, Golo en Erika Mann. Bovendien was hij als (co-)redacteur betrokken bij de hervertaling van het verzameld werk van Nietzsche, de publicatie van het complete werk van Sigmund Freud (dat werd vertaald door zijn goede vriend en collega, wijlen Wilfred Oranje) en werk van Rüdiger Safranski. De laatste twintig jaar vertaalde hij daarnaast regelmatig en met veel plezier opera-libretto’s, bijvoorbeeld van Richard Wagner, Richard Strauss, Bertolt Brecht en Manfred Trojahn.

De jury van de Letterenfonds Vertaalprijs 2014 zag in hem “een echte oeuvre-vertaler: hij verbindt zich aan zijn auteurs, met wie hij als het even kan ook een persoonlijke band opbouwt.” Met evenveel inzet vroeg hij keer op keer aandacht voor de positie van de literair vertaler, zowel in immateriële als in materiële zin. Vertalend Nederland heeft, zo concludeerde de jury, veel aan Paul Beers te danken.

Paul Beers werd 88 jaar oud. Het Nederlands Letterenfonds wenst zijn nabestaanden veel kracht en warmte in deze droevige tijd.