In Memoriam: Paul Beers

25 januari 2024

Vanmiddag bereikte ons het droevige bericht dat Paul Beers is overleden. Hij was als bevlogen lezer, kenner en vertaler van literatuur al decennia een vaste waarde, een strijdbaar en door velen gewaardeerd mens.

Auteur Paul Beers die gimlachend omhoog kijkt
Foto: Keke Keukelaar

Onverveerd bracht hij titels bij uitgeverijen onder de aandacht, nam hij stelling voor de belangen van het vak, of ging met collega-vertalers in debat — bijvoorbeeld vanaf het balkon in de Rode Hoed tijdens de Literaire Vertaaldagen. Daar ontving hij in 2014 ook de Letterenfonds Vertaalprijs voor zijn gehele oeuvre. 

‘Terugkijkend heb ik geweldig geluk gehad dat ik het oeuvre van “mijn” grote drie heb kunnen vertalen.’ Zo vertelde Beers in de publicatie die ter gelegenheid van zijn bekroning met de Letterenfonds Vertaalprijs verscheen. ‘Elk van die drie diende zich met een overrompelende schok bij hem aan. “Gombrowicz ontdekte ik in de boekhandel om de hoek op het Valeriusplein. Ik was dertig. Het voorwoord van de schrijver bij De pornografie fascineerde me al, en toen bleek de roman de gewekte verwachting ook nog eens waar te maken. Zijn Dagboek deed vervolgens de deur dicht, of liever open. Van Ingeborg Bachmann raakte ik ondersteboven toen De Revisor me begin jaren tachtig vroeg drie korte teksten van haar te vertalen; gretig stortte ik me vervolgens ook op haar andere werk. Op mijn zestigste gebeurde nog eens zoiets met Robert Menasse, van wie ik toevallig via Vrij Nederland zijn Selige Zeiten in handen kreeg. Dat wilde ik absoluut vertalen, en het lukte! Sindsdien vertaal ik al zijn werk.”’

Vorig najaar publiceerde Beers nog zijn essays over Ingborg Bachmann en vertalingen van drie van haar romans bij uitgeverij Koppernik, onder de titels Nerveuze gejaagdheid. Ingeborg Bachmann door de jaren heen en Doodsoorzaken.

Zijn omvangrijke oeuvre omvat zowel vertalingen uit het Duits als Frans, naast het werk van de drie genoemde grootheden onder veel meer bijvoorbeeld ook ego-documenten van Thomas, Golo en Erika Mann. Bovendien was hij als (co-)redacteur betrokken bij de hervertaling van het verzameld werk van Nietzsche, de publicatie van het complete werk van Sigmund Freud (dat werd vertaald door zijn goede vriend en collega, wijlen Wilfred Oranje) en werk van Rüdiger Safranski. De laatste twintig jaar vertaalde hij daarnaast regelmatig en met veel plezier opera-libretto’s, bijvoorbeeld van Richard Wagner, Richard Strauss, Bertolt Brecht en Manfred Trojahn.

De jury van de Letterenfonds Vertaalprijs 2014 zag in hem “een echte oeuvre-vertaler: hij verbindt zich aan zijn auteurs, met wie hij als het even kan ook een persoonlijke band opbouwt.” Met evenveel inzet vroeg hij keer op keer aandacht voor de positie van de literair vertaler, zowel in immateriële als in materiële zin. Vertalend Nederland heeft, zo concludeerde de jury, veel aan Paul Beers te danken.

Paul Beers werd 88 jaar oud. Het Nederlands Letterenfonds wenst zijn nabestaanden veel kracht en warmte in deze droevige tijd.

NIEUWS - 19.05.2025

Jury Toneelschrijfprijs 2025 bekend

De Toneelschrijfprijs 2025 heeft maar liefst 97 indrukwekkende inzendingen ontvangen. De Vlaams-Nederlandse jury van deze 37e editie begint nu met het leeswerk. De winnaar wordt bekendgemaakt in september op het TheaterFestival in Gent. Maak hieronder kennis met de juryleden.

NIEUWS - 16.05.2025

‘Wat er uit een recept komt, klopt. Een identiteit werkt niet zo’

Hoe breng je eten en literatuur samen? In het project ‘Tussen hummus en vlaai’ onderzoekt Hanan Faour de iconische gerechten die haar biculturele Libanees-Limburgse achtergrond weerspiegelen. Ze vroeg subsidie aan via de regeling Makers buiten het boek van het Letterenfonds. Wat volgde was een grensoverstijgend, multimediaal onderzoek met beeld, audio, performances en een hummusbot.

NIEUWS - 16.05.2025

In memoriam: Jan Terlouw

Vandaag bereikte ons het bericht dat jeugdboekenschrijver en oud-politicus Jan Terlouw op 93-jarige leeftijd is overleden. Als auteur van de bekroonde boeken en bestsellers Oorlogswinter en Koning van Katoren, was hij een van de belangrijkste stemmen uit de Nederlandse jeugdliteratuur.

NIEUWS - 14.05.2025

De vertaler vertelt: Letterenfonds en Schrijverscentrale slaan handen ineen

Het Nederlands Letterenfonds en de Schrijverscentrale zetten zich allebei actief in voor de zichtbaarheid van de literair vertaler. Het Letterenfonds heeft eind vorig jaar al met de Literaire Uitgevers Groep (LUG) afgesproken dat vertalers bij voorkeur op het omslag worden genoemd. Onder het motto 'De vertaler vertelt' bundelen het Letterenfonds en de Schrijverscentrale de komende jaren hun krachten verder om de vertaler ook actief als ambassadeur voor het boek in te kunnen zetten.