Johannes Vermeerprijs 2025 naar Marco Gerris

Met zijn producties bereikt hij al tientallen jaren een groot publiek van vaak nieuwe dansliefhebbers en generaties en is daarmee volgens de jury een grote inspirator en vernieuwer van het danstheater in Nederland. De prestigieuze Nederlandse staatsprijs voor de kunsten, in 2008 ingesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, wordt op maandag 17 november 2025 in de Nieuwe Kerk in Den Haag uitgereikt door Gouke Moes, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Onbegrensd

Marco Gerris is een veelzijdige en authentieke danstheatermaker. Op het kruisvlak van dans, beweging, theater en muziek geldt hij als een absolute vernieuwer. Vanuit zijn ervaring en ambities als danser, skater en acteur heeft Gerris ISH Dance Collective (ISH) opgericht, dat in vijfentwintig jaar is uitgegroeid tot een nationaal en internationaal gerenommeerd gezelschap. Als regisseur en artistiek leider is hij al die jaren de drijvende kracht achter ISH en verwezenlijkt hij zijn artistieke dromen. In zijn werk laat hij zich voortdurend inspireren door de levende bewegingstaal van de straat, waarop hij verder bouwt. Zo brengt hij eigentijdse kunstvormen als hiphop dans, freestyle en urban sports naar het theater. Ook werkt hij samen met gevestigde makers en gezelschappen uit de wereld van de klassieke muziek en ballet, waarmee hij gangbare codes doorbreekt en gezamenlijk tot uitzonderlijke artistieke prestaties komt.

Met een grenzeloze energie en nieuwsgierigheid heeft Marco Gerris een indrukwekkend oeuvre opgebouwd waarvoor hij in 2020 de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs ontving. Met ISH heeft hij vele tientallen succesvolle producties gerealiseerd, zoals ISH (2000), Hiphop Circus (2025) en Rhythm & Flow, dat in 2024 werd bekroond met de Zwaan (VSCD-Dansprijs) voor de meest indrukwekkende dansproductie van het jaar. Ook de coproducties met Amsterdam Sinfonietta (Het barre land, 2022), Het Nationale Ballet (Narnia, 2015; GRIMM, 2018 en 2026; Dorian, 2023) en onlangs de seizoensopening van het Koninklijk Concertgebouworkest, zijn alom geprezen.

Van Australië (Sydney Opera House, Townsville Civic Theatre, Brisbane Festival) tot Finland (Tampere Theatre Festival), en van Taiwan (National Taichung Theatre) tot New York trekt het werk van Gerris uitverkochte zalen. Hij bereikt een gemengd publiek in generaties en achtergronden, dat zich enthousiast herkent in zijn voorstellingen. “Marco Gerris weet de geest van de tijd te pakken en te incorporeren in theatrale vormen. Met zijn experimentele, multidisciplinaire samenwerkingen laat hij de universele artistieke taal en energie van dans en beweging samensmelten tot onverwachte combinaties, waarbij hij het podium transformeert tot een parcours voor alles en iedereen”, aldus de jury van de Johannes Vermeerprijs.

Samen

Als scheppend kunstenaar en aanjager brengt Marco Gerris zuurstof en positieve energie in het Nederlandse culturele landschap. In zijn drang naar artistiek avontuur en multidisciplinaire interactie verlegt hij grenzen, brengt hij werelden samen en geldt hij als een icoon en inspirator. Hij laat zich voortdurend inspireren door alles wat hem omringt. In zijn artistieke werk nodigt hij ook anderen uit het idioom van hun eigen kunstvorm te onderzoeken en te verdiepen. In deze collectieve ontdekkingstocht ontstaan nieuwe artistieke vormen en prestaties, in het theater en daarbuiten. “Marco stelt zijn artistieke visie ten dienste van anderen, wil daarmee inspireren en verschillen slechten en overbruggen. Hij integreert alles en iedereen, en versmelt het tot iets nieuws, met een maatschappelijk effect dat de conventionele bewegingskunsten overstijgt. En hij gaat maar door.”, aldus de jury.

Jong

Met de ISH Academy, geworteld in de jongerencultuur en gedreven door de expressieve kracht van beweging, inspireert en begeleidt Gerris samen met ISH met hart en ziel kinderen en jongeren bij het ontdekken en ontwikkelen van hun creativiteit, talenten en persoonlijkheid. Via het aanpalende talentprogramma ondersteunt en stimuleert hij onophoudelijk nieuwe makers en performers in hun professionele groei.

Dans

Het is voor het eerst dat de Johannes Vermeerprijs wordt toegekend aan een kunstenaar in het dansveld. Nederland kent al decennialang een zeer bloeiende en brede danscultuur met internationaal gelauwerde gezelschappen, belangrijke eigenzinnige choreografen en een bevlogen amateurveld. Dans kent daarnaast geen taalbarrière en is een ideale podiumkunstvorm voor internationale uitwisseling. De keuze van de jury impliceert erkenning voor de positie van deze kunstvorm in het Nederlandse kunstenveld.

Te zien

Ter gelegenheid van de uitreiking van de Johannes Vermeerprijs presenteert het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een impressie van het werk van de prijswinnaar in de OCW-etalage. De tentoonstellingsruimte bevindt zich direct naast de ingang van het ministerie aan de Rijnstraat 50 te Den Haag en is vrij toegankelijk. De tentoonstelling wordt ontworpen door decorontwerper Ascon de Nijs en is te zien vanaf 17 november 2025 tot eind april 2026.

Over de prijs

De Johannes Vermeerprijs is de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten. De winnaar kan het daaraan verbonden bedrag van € 100.000 besteden aan een speciaal project binnen het eigen werkterrein. De Nederlandse regering heeft de prijs in 2008 ingesteld om uitzonderlijk artistiek talent te eren en te stimuleren. De organisatie van de prijs is in handen van de zes rijkscultuurfondsen met het Mondriaan Fonds als penvoerder en kan worden toegekend aan in het Koninkrijk der Nederlanden werkende en/of wonende kunstenaars uit alle artistieke disciplines. De prijs werd eerder uitgereikt aan Marit Törnqvist, Tania Kross, Arnon Grunberg, Natasja Kensmil, Rineke Dijkstra, Ivo van Hove, Janine Jansen, Iris van Herpen, Steve McQueen, Michel van der Aa, Irma Boom, Rem Koolhaas, Marlene Dumas, Erwin Olaf (†), Alex van Warmerdam en Pierre Audi (†). De jury bestaat dit jaar uit Marise Voskens (voorzitter), Ted Brandsen, Margot Dijkgraaf, Natasja Kensmil en Bas Kosters.