Johannes Vermeerprijs 2024 naar Marit Törnqvist

19 september 2024

De Johannes Vermeerprijs 2024 is toegekend aan illustrator en kinderboekenschrijver Marit Törnqvist. De jury, onder voorzitterschap van Marise Voskens, heeft haar unaniem voorgedragen. Törnqvist ontvangt de prijs vanwege haar uitzonderlijke artistieke vermogen om universele emoties in taal en tekeningen te verbeelden, en dicht bij de belevingswereld van de lezer te brengen. Het is voor het eerst dat de Johannes Vermeerprijs wordt toegekend aan een kunstenaar die zich primair richt op kinderen en jeugd.

Lachende Marit Törnqvist
Foto © Rogier Veldman

“Het werk van Marit ademt een vrije en open manier van denken, sociale bewogenheid en een liefde voor de kleine en grote mens. Ogenschijnlijk eenvoudig, altijd herkenbaar en treffend, soms verlangend, dan weer surrealistisch, altijd schitterend”, aldus de jury.

De Nederlandse staatsprijs voor de kunsten, ingesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, wordt op maandag 4 november uitgereikt door Eppo Bruins, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Marit Törnqvist (Uppsala, 1964) studeerde illustratie aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Ze debuteerde als illustrator met een prentenboek voor Astrid Lindgren, wat het startschot werd van een lange samenwerking met Lindgren en een reeks andere schrijvers. Zo maakte ze de iconische illustraties van de bundel Jij bent de liefste van Hans en Monique Hagen, waarvan sinds verschijning in 2000 inmiddels 300 duizend exemplaren zijn verkocht. En ontving ze het Gouden Penseel voor de illustraties van Pikkuhenki, met tekst van Toon Tellegen.

In 1995 debuteerde Törnqvist als schrijfster met het boek Klein verhaal over liefde, waarvoor ze werd bekroond met een Zilveren Griffel. Sindsdien is het schrijven een steeds belangrijker deel van haar werk gaan uitmaken. Hiervoor ontving ze in de afgelopen jaren nog tweemaal de Zilveren Griffel, voor Het gelukkige eiland (2018) en Schildpad en ik (2023).

Törnqvist heeft deelgenomen aan tentoonstellingen en prijzen gewonnen over de hele wereld. Zo kreeg zij onder meer in 2021 de IBBY i-Read Outstanding Reading Promoter Award overhandigd, voor haar inspanningen op het gebied van leespromotie. In 2024 werd ze voor de 16e keer genomineerd voor de Astrid Lindgren Memorial Award, de ‘nobelprijs’ van de kinderliteratuur. Ook was Törnqvist ontwerper van een driedimensionale reis door de boeken van Astrid Lindgren in het kindermuseum Junibacken in Stockholm, dat inmiddels miljoenen bezoekers telt.

In 2017 stelde ze een bloemlezing samen van in het Arabisch vertaalde Nederlandse kinderliteratuur onder de titel Een boek voor jou, en werden daarvan tienduizend exemplaren in asielzoekerscentra als welkomstgeschenk aan kinderen in hun eigen taal uitgedeeld. Ze is onder meer al decennialang nauw betrokken bij het Iraanse boekpromotieproject Read with Me, dat zich richt op de meest kwetsbare kinderen in het land. Ook begeleidt ze een tiental Iraanse illustratoren bij het maken van hun prentenboeken.

De boeken van Marit Törnqvist zijn vertaald in dertig talen.

Over de prijs

De Johannes Vermeerprijs is de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten. De winnaar kan het daaraan verbonden bedrag van € 100.000 besteden aan een speciaal project binnen het eigen werkterrein. De organisatie van de prijs is in handen van de zes rijkscultuurfondsen, met het Mondriaan Fonds als penvoerder. De prijs werd eerder uitgereikt aan Tania Kross, Arnon Grunberg, Natasja Kensmil, Rineke Dijkstra, Ivo van Hove, Janine Jansen, Iris van Herpen, Steve McQueen, Michel van der Aa, Irma Boom, Rem Koolhaas, Marlene Dumas, Erwin Olaf (†), Alex van Warmerdam en Pierre Audi. De jury bestaat dit jaar uit Marise Voskens (voorzitter), Ted Brandsen, Margot Dijkgraaf, Afaina de Jong en Bas Kosters.

Meer nieuws

NIEUWS - 07.07.2025

Laïla Koubaa als writer in residence in Amsterdam

De Vlaamse kinderboekenauteur Laïla Koubaa verblijft van 1 tot en met 28 juli in de Amsterdamse schrijversresidentie, op uitnodiging van Passa Porta en het Nederlands Letterenfonds. Jaarlijks wisselen deze twee literaire organisaties een auteur uit voor een verblijf in respectievelijk België en Nederland.

Lachende Boaz, Caroline en Alicia

NIEUWS - 03.07.2025

‘We hopen theater in de Nederlandse Gebarentaal weer tot bloei te brengen’

Sinds vorig jaar ontwikkelt Utrecht Doventheater voorstellingen in de Nederlandse Gebarentaal (NGT). Hiermee bieden ze niet alleen ruimte voor een doof publiek, maar ook voor dove performers. Het literaire project ontving vorig jaar steun via de regeling Leesbevordering. We spraken met oprichters Alicia Sort Leal en Boaz Blume (oprichter Eva Prevaes was helaas verhinderd) en zakelijk leider Caroline Smits. ‘Mensen beseffen niet altijd dat je in de NGT ook taalkunst kunt maken.’

NIEUWS - 02.07.2025

Greetje Heemskerk vertrekt bij Nederlands Letterenfonds

Greetje Heemskerk (1961) vertrekt bij het Nederlands Letterenfonds. Zij begon in 2002 als projectmedewerker literaire non-fictie en bekleedde daarna verschillende andere rollen (afdelingshoofd, MT-lid, fondsensecretaris, beleidsstrateeg) binnen het fonds.

Shortlist Toneelschrijfprijs 2025

NIEUWS - 30.06.2025

Drie theaterauteurs maken kans op de Toneelschrijfprijs 2025

Welke theatertekst wordt uitgeroepen tot het beste Nederlandstalige werk van 2024? De jury maakt vandaag de drie nominaties van de Toneelschrijfprijs 2025 bekend. Alfabetisch gerangschikt op voornaam van de auteur: ‘Wunderbaum speelt live (online gaat het mis)’ van Annelies Verbeke, ‘Europese man, een kroniek’ van Carl von Winckelmann en ‘Pygmalion, of de billen van het beeld’ van David Roos.