Europese Literatuurprijs 2024 naar 'Empusion'

De Europese Literatuurprijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman die in het voorgaande jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. Zowel de auteur als de vertaler van het winnende boek worden bekroond; beiden ontvangen € 10.000 aan prijzengeld. Zaterdag 2 november ontvangen Tokarczuk, die eerder de Nobelprijs voor Literatuur won, en Lesman, de prijs uit handen van juryvoorzitter Niña Weijers in Kunstmuseum Den Haag tijdens festival Crossing Border.

Uit het juryrapport

De jury koos unaniem voor Empusion als winnaar van de Europese Literatuurprijs 2024: een roman als een wortelstelsel dat zich vertakt en verdiept, en almaar rijker wordt bij lezing en herlezing. Tokarczuk is niet alleen in dialoog met De Toverberg, maar met een veelheid aan ideeën die het zelfbeeld van de Europese intellectueel blijvend hebben beïnvloed en bestendigd. Vilein en grappig, met veel oog voor de absurditeit van de menselijke (mánnelijke) neiging tot ordening en afbakening, toont ze de heilloze weg van harde opposities en definitieve wereldbeschouwingen. De meanderende Tokarczuk-zinnen die laveren in het geheimzinnige gebied tussen weten en niet-weten zijn met grote klasse vertaald door Karol Lesman. Hem valt het grootste compliment te beurt dat een vertaler kan krijgen: je hebt op geen enkel moment het gevoel een vertaalde roman te lezen.

Over Empusion

In september 1913 reist student Mieczysław Wojnicz vanuit Lemberg naar een beroemd sanatorium in de bergen van Pruisisch Silezië. Hij neemt zijn intrek in een herenpension, waar patiënten uit heel Europa net als in Thomas Manns De Toverberg onophoudelijk met elkaar filosoferen. Ondertussen raakt Mieczysław gefascineerd door de vele verontrustende gebeurtenissen die zich in de omgeving voordoen. Wat hij nog niet weet, is dat duistere krachten het ook op hem gemunt hebben.

Olga Tokarczuk (Polen, 1962) wordt gezien als de belangrijkste Poolse auteur van haar generatie. In 2018 ontving ze de Nobelprijs voor Literatuur, nadat ze eerder al de Man Booker International Prize en de Nike, de belangrijkste literaire prijs van Polen, kreeg. Naast Empusion verschenen in Nederlandse vertaling De rustelozen, De jacobsboeken, De laatste verhalen, Jaag je ploeg over de botten van de doden en De tedere verteller.

Karol Lesman (1951) studeerde Slavische taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Als vertaler uit het Pools heeft hij tientallen titels op zijn naam staan, waaronder naast Tokarczuk werk van Wisława Szymborska en Zbigniew Herbert. Voor zijn vertaaloeuvre, dat vijf decennia beslaat, is hij meermaals bekroond, met onder andere de Aleida Schotprijs en de Martinus Nijhoff Vertaalprijs.

Jury

Naast voorzitter Niña Weijers bestaat de jury uit Ronnie Terpstra (boekhandel Van der Velde), Astrid Bamberg (boekhandel Hijman Ongerijmd), auteur en recensent Ilse Josepha Lazaroms en Karina van Santen, de vertaler van het winnende boek van vorig jaar. Zij selecteerden de shortlist uit een longlist die door boekhandelaren uit hele land was samengesteld.

Vertalersgeluktournee

In september en oktober 2024 toeren literair vertalers, die dit jaar genomineerd zijn voor de Europese Literatuurprijs, door het land. In Arnhem, Amsterdam, Groningen en Maastricht worden evenementen georganiseerd waar negen deelnemende vertalers de kunst, de geheimen en het geluk van het vertalen delen met het publiek. Het hele programma vind je hier.

Europese Literatuurprijs

De Europese Literatuurprijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman die in het voorgaande jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. Zowel de schrijver als de vertaler van de winnende roman worden geëerd en ontvangen ieder € 10.000 aan prijzengeld. De Europese Literatuurprijs wordt dit jaar voor de 14e keer uitgereikt. Vorig jaar ging de Europese Literatuurprijs naar Kassa 19 van Claire-Louise Bennett, vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer.

De Europese Literatuurprijs is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, academisch-cultureel podium SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandel. De prijs wordt financieel mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, De Lancey & De La Hanty Foundation en het Nederlands Letterenfonds.

In samenwerking met Hebban.nl worden verhalen van de vertalers op de longlist gepubliceerd op het Vertalerskanaal en zijn er leesclubs georganiseerd over de shortlisttitels.