Deze zomer wordt het Vertalershuis Amsterdam feestelijk heropend. Heel veel vertalers kijken er ontzettend naar uit om tijdelijk hun intrek te nemen in een van de geheel gerenoveerde kamers, die alle vijf thematisch worden ingericht rond een klassieke auteur.

Wie? De eerste is Andreas Burnier, het literair pseudoniem van Catharina Irma Dessaur (1931-2002). In de Tweede Wereldoorlog leefde zij als kind (van haar elfde tot haar veertiende) gescheiden van haar ouders op tal van onderduikadressen in heel Nederland. Haar roman Het jongensuur uit 1969, die ze beschouwde als haar meest autobiografische werk, speelt zich af in deze periode. Net als in haar debuutroman Een tevreden lach (1965) gaat het in Het jongensuur ook om Burniers verlangen naar een leven als man en de miserabele maatschappelijke positie van de vrouw.

De Canadese auteur Sheila Heti noemt schrijven een relatie. Daardoor ben je volgens haar nooit eenzaam als je schrijft. Ik denk dat ik begrijp wat ze bedoelt. Schrijven verbindt me met mezelf. Toch kan de eenzaamheid die schrijven vereist me soms naar de keel grijpen. Daarom is optreden zo’n fijne bijkomstigheid van het dichterschap. Schrijven verbindt me met mezelf. Optreden verbindt me met de wereld.

Onlangs verscheen de Spaanse vertaling van Marcia Luytens boek Moederland, over de jonge jaren van Máxima Zorreguieta, vertaald door Marcela Cazau. Op uitnodiging van de Argentijnse uitgever Planeta maakte de auteur een promotiereis naar Buenos Aires, ondersteund door het Nederlands Letterenfonds. Marcia Luyten schreef een verslag over haar ervaringen.

Met The Chronicles en de Vertalersfabriek organiseert het Vertalershuis Amsterdam ieder jaar een talentontwikkelingstraject voor literair vertalers in en uit het Nederlands. Tijdens The Chronicles werken jonge (internationale) schrijvers en vertalers op het Crossing Border festival live samen aan ter plekke ontstane teksten. Aansluitend werken de vertalers een week met een ervaren mentor samen aan een lang verhaal of fragment van ‘hun’ auteur. De veertiende editie van deze Vertalersfabriek vond in november plaats in de bibliotheek van het Nederlands Letterenfonds in Amsterdam. De vijf deelnemers delen hier hun ervaringen.

Een vriend van me verbouwt zijn oude winkelpand in Amsterdam West tot een Bed & Breakfast. Al meer dan een jaar woont M. achter dichtgetimmerde ramen tussen de dozen in het stof. Hij is in zijn huis blijven wonen om kosten te besparen voor een tijdelijk verblijf, maar vooral om te vermijden dat de werkzaamheden tot stilstand komen. Dat schijnt namelijk vaak te gebeuren; er is een enorm tekort aan aannemers die hun menskracht daarom soms over erg veel klussen verdelen. Door zo extreem aanwezig te zijn in zijn eigen verbouwing is M. als het ware een vleesgeworden stok achter de deur. Inderdaad komen de werkers regelmatig langs, minder vaak dan hij zou willen, maar ze komen, en de verbouwing vordert gestaag.

Op dinsdag 1 november verschijnt de verhalenbundel Lot van Bryan Washington, in vertaling van 13 nieuwe vertalers. Zij volgden dit jaar een vertaaltraject van het Vertalershuis Amsterdam / Nederlands Letterenfonds, het Expertisecentrum Literair Vertalen en Nijgh & Van Ditmar, waarbij ze onder begeleiding van mentoren aan de slag gingen met elk een verhaal uit de bundel. In aanloop naar de publicatie publiceren we blogs van de vertalers. In eerdere afleveringen schreven Adiëlle Westercappel, Leen Vertessen, Parel Joy, Mijke Hadewey van Leersum, Joost Jungsik Vormeer, Reshma Jagernath, Laila de Miranda, Diahann van van de Vijver en Janne Van Beek over hun vertaalervaringen. We sluiten de reeks af met een blog van Stokely Dichtman.

Over het vertalen van Hør Her’a! van Gulraiz Sharif

Waarom dompelt een vertaler zich keer op keer vrijwillig onder in vreemdtalige verhalen? Vertalen is monnikenwerk met al z’n worstelingen, eindeloos wikken en wegen, en als die laatste punt eindelijk gezet is… na een en andere redactieronde wederom puntjes op i’tjes? Omdat het, zo ervaar ik, uitdagend en spannend blijft: steeds opnieuw in volkomen andere werelden vertoeven. Misschien ook omdat het makkelijker, overzichtelijker is om je in andermens’ fictief leven in te leven dan real life?

Over het vertalen van Oben ohne (Bloot) van Jutta Nymphius

Hoe laat je als vertaler een meisje van dertien klinken? Hoe kom je aan geloofwaardige woorden voor de overmaat aan grillige emoties die met deze levensfase worden geassocieerd, zoals opwinding, verliefdheden, woede en wanhoop? Voor de vertaler begint alles natuurlijk met de toon van de brontekst, hier de Duitse jeugdroman Oben ohne van auteur Jutta Nymphius. Deze ervaren schrijfster heeft zich niet aan specifieke jeugdtaal uit haar land gewaagd, maar gaf haar 13-jarige hoofdpersoon een neutraal (maar zeker niet kleurloos) soort Duits. Niet onverstandig, want Nymphius is boven de vijftig.

Over het vertalen van Children of the quicksands (Kinderen van het drijfzand) van Efua Traoré

Een paar maanden geleden heb ik het prachtige Children of the quicksands van de Nigeriaans-Duitse schrijver Efua Traoré vertaald. Ze vertelt over Simi, die met haar moeder in de wereldstad Lagos woont en in de vakantie naar een klein dorpje op het platteland wordt gestuurd. Daar is Simi nog nooit geweest en ze kijkt haar ogen uit. Stoffige rode wegen, dicht oerwoud, huizen met leem op de grond en zelfs zonder elektriciteit en stromend water. Haar oma, bij wie ze logeert, blijkt een kruidendokter te zijn en bovendien een priester van de godin Oshun. Voor Simi gaat er een nieuwe wereld open, vol mythen, magie en indrukwekkende natuur. Algauw komt ze in een groot, angstaanjagend avontuur terecht.