Starters- en ontwikkelbeurzen literair vertalers

Je komt in aanmerking als je een vertaler in het Nederlands of Fries bent en na 1 januari 2023 een modelcontract met een uitgeverij hebt afgesloten voor een eerste, nog te maken literaire vertaling. Dit 'vertaaldebuut' telt ten minste 25.000 woorden. Indien je eerste contract betrekking had op een dunner boek, je met je tweede modelcontract een omvang van 25.000 woorden hebt bereikt, kun je voor de vertaling van dit tweede literaire werk in aanmerking komen voor een startersbeurs. Voldoe je aan de ingangseisen, dan kan er naast een startersbeurs ook een ontwikkelbeurs aangevraagd worden.

Je ontvangt een bedrag gelijk aan het vertaalhonorarium van de uitgeverij, tot maximaal € 5.000.

• Om in aanmerking te komen voor een startersbeurs, dien je een modelcontract te hebben afgesloten met de desbetreffende uitgeverij voor je eerste literaire vertaling.

• Het te vertalen boek telt minimaal 25.000 woorden (of 50.000 bij een duo-vertaling).

• Alleen vertalingen direct uit de brontaal komen in aanmerking. 

• Voor deze regeling kan doorlopend worden aangevraagd. Wel moet een aanvraag voor een startersbeurs uiterlijk een maand na ondertekening van het vertaalcontract worden ingediend.

• De inkomensgrens is voor 2025 vastgesteld op € 47.500 belastbaar inkomen. Het belastbaar verzamelinkomen mag niet hoger zijn dan dit bedrag in het jaar waarin je de ontwikkelbeurs aanvraagt.

Een ontwikkelbeurs kan worden gebruikt voor scholing, coaching of begeleiding. Je kunt met de ontwikkelbeurs ook reis- en verblijfskosten vergoeden als je een studiereis wil maken (bijvoorbeeld een vertalersresidentie) of onderzoek moet doen voor een vertaling, zowel nationaal als internationaal. Bovendien kun je de subsidie gebruiken als vergoeding voor het samenstellen van een dossier voor een uitgever, bestaande uit een fragmentvertaling, een leesrapport en eventueel vertaalde recensies.

Als je een literair vertaler in het Nederlands of Fries bent, die ten minste voldoet aan één van de volgende ingangseisen:

1. Je hebt al eens een projectsubsidie ontvangen van het Letterenfonds in het kader van de regeling projectsubsidies voor literaire vertalingen of de regeling projectwerkbeurzen literair vertalers.

2. Je hebt na 2010 een van de volgende vertaalopleidingen afgerond én aantoonbaar een stap gezet in het kader van het opbouwen van een loopbaan als literair vertaler:
   a. master Literair vertalen Universiteit Utrecht of KU Leuven
   b. Vertalersvakschool Amsterdam
   c. master Translation met specialisatie literair vertalen Universiteit Leiden
   d. master Vertalen (Taalwetenschappen) Universiteit van Amsterdam
   e. master Vertalen in Europa Rijksuniversiteit Groningen
   f. begeleidingstraject van het Expertisecentrum Literair Vertalen (ontwikkelingstraject, mentoraat)
   g. korte cursus literair vertalen van het Expertisecentrum Literair Vertalen of de Vertalersvakschool (uit een taal waar geen meerjarige vertaalopleiding voor wordt aangeboden)

3. Je hebt een of meer vertaling(en) gepubliceerd in een door het Nederlands Letterenfonds gesubsidieerd literair tijdschrift of je hebt een begeleidingstraject doorlopen bij een literair festival dat een twee- of vierjarige subsidie heeft ontvangen van het Nederlands Letterenfonds.

Een ontwikkelbeurs bedraagt maximaal € 2.500.

• Voor deze regeling kan doorlopend worden aangevraagd. Aanvragen worden behandeld tussen 1 februari en 1 december. Je dient je aanvraag in vóórdat je aan het voorgestelde project begint.

• De inkomensgrens is voor 2024 vastgesteld op € 47.500 belastbaar inkomen. Het belastbaar verzamelinkomen mag niet hoger zijn dan het eerder genoemde bedrag in het jaar waarin de ontwikkelbeurs wordt aangevraagd.

Wanneer we een aanvraag ontvangen kijken we allereerst of je voldoet aan de ingangseisen. Bij een aanvraag voor een startersbeurs kijken we dan naar het meegestuurde modelcontract: kloppen de daarin genoemde nevenrechten en het honorarium, is het door alle partijen ondertekend? Daarna kijken we naar je motivering: geeft die blijk van vertaalambities, geeft het inzicht in de stijl en mogelijke vertaalproblemen in het te vertalen boek?

Bij een aanvraag voor een ontwikkelbeurs bekijken we na het toetsen van de ingangseisen het ontwikkelplan. Als de daarin beschreven ontwikkeldoelen en de begroting overtuigend en realistisch zijn, wordt de ontwikkelbeurs toegekend. Vraag je aan voor een fragmentvertaling, dan beoordelen we ook de literaire kwaliteit van de voorgestelde brontekst, aan de hand van je motivering.

Bij het beoordelen van starters- en ontwikkelbeursaanvragen wordt niet gekeken naar de kwaliteit van je eerdere vertalingen. Dit is anders dan bij de regeling Projectsubsidies voor literaire vertalingen.

Daarbij denken we aan de publicatie van één of meer (niet per se literaire) vertaling(en) in boekvorm, of aan publicatie van een of meer vertaling(en) in een cultureel-literair tijdschrift of in een verzamelbundel. Je kunt ook denken aan vertalingen van strips of non-fictiewerken of aan een vertaling van een theatertekst die is opgevoerd door een professioneel theatergezelschap of bijvoorbeeld aan een libretto voor een opera. Zie de toelichting bij de regeling voor een precieze omschrijving.

De tijdschriften en festivals aan wie een meerjarige subsidie is toegekend vind je in onze jaarverslagen. De elf literaire tijdschriften die in 2021-2024 subsidie ontvangen staan in het jaarverslag 2020 op p.99. De vierjarig ondersteunde literaire festivals en literair-educatieve organisaties staan daar ook, net als de organisaties die een tweejarige subsidie ontvingen voor 2021-2022 (p.100). De in 2023-2024 tweejarig ondersteunde literaire festivals en literair-educatieve organisaties zijn te vinden op deze pagina.

Na het indienen van een aanvraag ontvang je een (automatische) ontvangstbevestiging. Het bestuur besluit zo snel mogelijk, en uiterlijk acht weken na ontvangst van een volledige aanvraag. Je ontvangt het besluit per mail. Als het een positief besluit is, wordt het bedrag daarna binnen twee weken overgemaakt.

Alle voorstellen worden op volgorde van binnenkomst afgehandeld totdat het subsidieplafond is bereikt. Daarna worden de aanvragen om budgettaire redenen afgewezen.

Voor het maken van een fragmentvertaling kun je kiezen uit alle genres: fictie, non-fictie, poëzie, kinder- en jeugdliteratuur, toneel en beeldverhaal. Belangrijk is vooral dat het een literaire tekst is. Op het aanvraagformulier beschrijf je (kort) de literaire kwaliteit van het boek waar je fragment uit afkomstig is. Op grond van die motivering wordt de titel beoordeeld. Het liefst zien we voorstellen voor vertalingen van werk van niet eerder in het Nederlands vertaalde auteurs (of herontdekkingen: lang geleden vertaalde auteurs).

Een startersbeurs kun je één keer aanvragen: voor je debuut, je eerste literaire vertaling (van minimaal 25.000 woorden).

Een ontwikkelbeurs kun je één keer per jaar aanvragen. Als je een tweede (of volgende) ontwikkelbeurs wilt ontvangen, moet je eerste (of: eerdere) met een ontwikkelbeurs gesubsidieerde plan zijn afgerond. Daarnaast moet je voor een (volgende) vertaling een subsidie hebben ontvangen in het kader van de regeling Projectsubsidies voor literaire vertalingen.

We vragen je de ondersteuning van het fonds te vermelden. Als je bijvoorbeeld een fragmentvertaling maakt en die naar uitgevers opstuurt, kun je daarin de volgende zin opnemen: Deze fragmentvertaling is mede tot stand gekomen door een ontwikkelbeurs van het Nederlands Letterenfonds.

We verwachten geen verslag na afloop. Als je later een (volgende) aanvraag doet in het kader van de regeling Projectsubsidies voor literaire vertalingen vragen we je wel toe te lichten of, en zo ja, op welke wijze de ontvangen starters- of ontwikkelbeurs heeft bijgedragen aan je eigen ontwikkeling. Deze toelichting gebruiken we alleen om ons eigen werk te evalueren. Deze terugblik staat helemaal los van de nieuwe aanvraag en de beoordeling daarvan.

Je hebt één jaar de tijd om het beschreven plan uit te voeren.

Het Nederlands Letterenfonds en Literatuur Vlaanderen werken samen. Vertalers die in Vlaanderen wonen, worden geacht om zoveel mogelijk gebruik te maken van de regelingen van Literatuur Vlaanderen.

Ja, dat kan. Uiteraard moet je dan voldoen aan de voorwaarden van de regeling Projectsubsidies voor literaire vertalingen. Deze regeling kent een inhoudelijke toetsing en adviseringstraject. Als je een starters- of ontwikkelbeurs hebt gekregen, betekent dat dus niet dat je automatisch ook een projectsubsidie zult ontvangen.

Zorg ervoor dat bij alle publieksuitingen die verband houden met het gesubsidieerde literaire project, de naam en het logo van het Nederlands Letterenfonds worden vermeld. Je kunt het logo vinden bij de downloads.