Tom Lanoye wint Prijs der Nederlandse Letteren 2024
11 maart 2024
De Vlaamse schrijver Tom Lanoye (Sint-Niklaas, 27 augustus 1958) wordt dit najaar bekroond met de Prijs der Nederlandse Letteren 2024. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van € 60.000. Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon maakte dit namens het Comité van Ministers van de Taalunie bekend. Tom Lanoye is de eerste Vlaamse auteur sinds 2012 (Leonard Nolens) die de Prijs der Nederlandse Letteren ontvangt.
De eerste laureaat was Herman Teirlinck (1956), de drie meest recente laureaten waren Remco Campert (2015), Judith Herzberg (2018) en Astrid Roemer (2021). Ook Stijn Streuvels, Gerard Walschap, Gerard Reve, Hella S Haasse, Hugo Claus, Willem Frederik Hermans en Jeroen Brouwers prijken op de erelijst, net als Maurice Gilliams, Harry Mulisch en andere grootheden.
Uit het juryverslag
“Tom Lanoye gebruikt de theatraliteit van literatuur in al haar gedaantes om zich uit te spreken over de echte wereld. Het is deze barokke, taalvirtuoze maar niet minder serieuze invulling van literair engagement die wij graag bekronen,” aldus de jury onder voorzitterschap van prof. dr. Yra van Dijk.
Theater op topniveau en politiek engagement
Tom Lanoye werd op 27 augustus 1958 geboren in Sint-Niklaas en woont en werkt afwisselend in Antwerpen en Kaapstad. Als romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur is hij een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs in Nederland en Vlaanderen, en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Met zijn meest recente roman De draaischijf (Prometheus, 2022) raakt Lanoye aan het Vlaamse intergenerationele trauma van culturele collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog, in zowel Antwerpen als Den Haag. Zijn belangrijkste theaterwerken zijn Ten Oorlog, Mamma Medea, Bloed en Rozen en Koningin Lear, die worden opgevoerd in heel Europa en daarbuiten. Afgelopen weekend ging net nog een gloednieuw stuk van hem in première: Lady+Lord MacBeth, bij het Nederlandse gezelschap Suburbia. Zijn belangrijkste romans zijn Kartonnen dozen, Sprakeloos, Het derde huwelijk, Zuivering en De draaischijf.
Niet alleen in het theater en de romankunst heeft Lanoye literaire bakens verzet. Ook als eerste stadsdichter (Antwerpen) en satirisch columnist heeft hij het vaarwater van de Nederlandse letteren verbreed met gedurfde stellingnames, maatschappelijke betrokkenheid en steun voor nieuw en jong talent.
Oeuvreprijs
De Prijs der Nederlandse Letteren is de meest prestigieuze literaire prijs in het Nederlandse taalgebied en onderscheidt auteurs van belangrijke, oorspronkelijk in het Nederlands geschreven letterkundige werken. De prijs wordt eens per drie jaar toegekend aan een auteur wiens oeuvre een prominente plaats inneemt in de Nederlandstalige literatuur. De financiering komt van de Taalunie en de organisatie ligt beurtelings in handen van Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds.
Het doel van de onderscheiding is Nederlandstalige cultuur, binnen en buiten het taalgebied, onder de aandacht te brengen. De prijs onderstreept bovendien het feit dat in het Nederlands kwalitatief hoogstaande literatuur wordt geschreven.
Uitreiking
De prijs wordt afwisselend uitgereikt door de Nederlandse en de Belgische Koning. In het najaar van 2024 zal Z.M. de Koning der Belgen de prijs overhandigen aan Tom Lanoye in Brussel. De literaire podiumorganisatie Behoud de Begeerte staat mee in voor de organisatie.
Wie leest heeft een goed verhaal
Vandaag gaat de nieuwe campagne van de Leescoalitie van start: Wie leest heeft een goed verhaal. Deze meerjarige bewustwordingscampagne bevat onder andere een reclamefilm rond de feestdagen. Met ondersteuning van het ministerie van OCW en de Postcodeloterij wordt de campagne de komende jaren een blijvende vanzelfsprekendheid op tv, in het straatbeeld, op social media, in de winkel, de bibliotheek, het gemeentehuis en op school.
Shortlist Vondel Translation Prize 2025
Vijf vertalers zijn genomineerd voor de Vondel Translation Prize 2025. Dat heeft de British Society of Authors vandaag bekendgemaakt. ‘De vertalers van de shortlist zijn deze idiosyncratische werken en uitdagende thema’s met uitzonderlijke vakbekwaamheid en niet-aflatende integriteit te lijf gegaan, en bovenal met flair’, aldus de jury.
‘Manie Schaafijs biedt een nieuw perspectief op de Madeirese gemeenschap in Suriname’
In 2023 publiceerden schrijver Zindzi Zevenbergen en illustrator Hedy Tjin ‘Manie Schaafijs’ (uitgeverij De Harmonie). Dit jeugdboek vertelt het verhaal van de jonge Francisco de Freitas, die rond 1900 zijn geboorte-eiland Madeira verlaat en uiteindelijk het schaafijs in Suriname introduceert. Het is Hedy’s familieverhaal, en werd opgetekend door Zindzi, met steun van het Nederlands Letterenfonds. We spraken beide makers over de totstandkoming van dit jeugdboek.
Çağlar Köseoğlu geselecteerd voor residentie Jan van Eyck Academie
Çağlar Köseoğlu verblijft komend jaar als writer in residence aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Van 15 januari tot 15 juli zal hij werken aan nieuwe gedichten met een abolitionistische poëtica. Tijdens deze periode krijgt Köseoğlu de kans om te schrijven, onderzoek te doen en ideeën te ontwikkelen te midden van een inspirerende, internationale gemeenschap van kunstenaars en denkers.