Tom Lanoye wint Prijs der Nederlandse Letteren 2024
11 maart 2024
De Vlaamse schrijver Tom Lanoye (Sint-Niklaas, 27 augustus 1958) wordt dit najaar bekroond met de Prijs der Nederlandse Letteren 2024. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van € 60.000. Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon maakte dit namens het Comité van Ministers van de Taalunie bekend. Tom Lanoye is de eerste Vlaamse auteur sinds 2012 (Leonard Nolens) die de Prijs der Nederlandse Letteren ontvangt.
De eerste laureaat was Herman Teirlinck (1956), de drie meest recente laureaten waren Remco Campert (2015), Judith Herzberg (2018) en Astrid Roemer (2021). Ook Stijn Streuvels, Gerard Walschap, Gerard Reve, Hella S Haasse, Hugo Claus, Willem Frederik Hermans en Jeroen Brouwers prijken op de erelijst, net als Maurice Gilliams, Harry Mulisch en andere grootheden.
Uit het juryverslag
“Tom Lanoye gebruikt de theatraliteit van literatuur in al haar gedaantes om zich uit te spreken over de echte wereld. Het is deze barokke, taalvirtuoze maar niet minder serieuze invulling van literair engagement die wij graag bekronen,” aldus de jury onder voorzitterschap van prof. dr. Yra van Dijk.
Theater op topniveau en politiek engagement
Tom Lanoye werd op 27 augustus 1958 geboren in Sint-Niklaas en woont en werkt afwisselend in Antwerpen en Kaapstad. Als romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur is hij een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs in Nederland en Vlaanderen, en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Met zijn meest recente roman De draaischijf (Prometheus, 2022) raakt Lanoye aan het Vlaamse intergenerationele trauma van culturele collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog, in zowel Antwerpen als Den Haag. Zijn belangrijkste theaterwerken zijn Ten Oorlog, Mamma Medea, Bloed en Rozen en Koningin Lear, die worden opgevoerd in heel Europa en daarbuiten. Afgelopen weekend ging net nog een gloednieuw stuk van hem in première: Lady+Lord MacBeth, bij het Nederlandse gezelschap Suburbia. Zijn belangrijkste romans zijn Kartonnen dozen, Sprakeloos, Het derde huwelijk, Zuivering en De draaischijf.
Niet alleen in het theater en de romankunst heeft Lanoye literaire bakens verzet. Ook als eerste stadsdichter (Antwerpen) en satirisch columnist heeft hij het vaarwater van de Nederlandse letteren verbreed met gedurfde stellingnames, maatschappelijke betrokkenheid en steun voor nieuw en jong talent.
Oeuvreprijs
De Prijs der Nederlandse Letteren is de meest prestigieuze literaire prijs in het Nederlandse taalgebied en onderscheidt auteurs van belangrijke, oorspronkelijk in het Nederlands geschreven letterkundige werken. De prijs wordt eens per drie jaar toegekend aan een auteur wiens oeuvre een prominente plaats inneemt in de Nederlandstalige literatuur. De financiering komt van de Taalunie en de organisatie ligt beurtelings in handen van Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds.
Het doel van de onderscheiding is Nederlandstalige cultuur, binnen en buiten het taalgebied, onder de aandacht te brengen. De prijs onderstreept bovendien het feit dat in het Nederlands kwalitatief hoogstaande literatuur wordt geschreven.
Uitreiking
De prijs wordt afwisselend uitgereikt door de Nederlandse en de Belgische Koning. In het najaar van 2024 zal Z.M. de Koning der Belgen de prijs overhandigen aan Tom Lanoye in Brussel. De literaire podiumorganisatie Behoud de Begeerte staat mee in voor de organisatie.
Actueel
Greetje Heemskerk vertrekt bij Nederlands Letterenfonds
Greetje Heemskerk (1961) vertrekt bij het Nederlands Letterenfonds. Zij begon in 2002 als projectmedewerker literaire non-fictie en bekleedde daarna verschillende andere rollen (afdelingshoofd, MT-lid, fondsensecretaris, beleidsstrateeg) binnen het fonds.
Drie theaterauteurs maken kans op de Toneelschrijfprijs 2025
Welke theatertekst wordt uitgeroepen tot het beste Nederlandstalige werk van 2024? De jury maakt vandaag de drie nominaties van de Toneelschrijfprijs 2025 bekend. Alfabetisch gerangschikt op voornaam van de auteur: ‘Wunderbaum speelt live (online gaat het mis)’ van Annelies Verbeke, ‘Europese man, een kroniek’ van Carl von Winckelmann en ‘Pygmalion, of de billen van het beeld’ van David Roos.
Shortlist Europese Literatuurprijs 2025
Vier schrijvers en vijf vertalers uit het Catalaans, Engels, Spaans en Tsjechisch maken kans op de Europese Literatuurprijs 2025. De prijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman, die in het afgelopen jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. De shortlist komt volgens de jury onder leiding van juryvoorzitter Niña Weijers voort ‘uit een mengeling van onze individuele smaken en standaarden, soms verhitte gesprekken en een gedeelde liefde voor taal en stijl die blijk geven van gevoeligheid, scherpzinnigheid en eigenheid.’
.png&w=828&q=75)
Eerste Letterenfonds Vertaaltalent Prijs uitgereikt aan Charlotte van Rooden
De Letterenfonds Vertaaltalent Prijs 2025 is vanmiddag uitgereikt aan Charlotte van Rooden voor haar overtuigende vertalingen uit het Roemeens. “Ze beweegt zich schijnbaar moeiteloos tussen totaal verschillende stijlen en registers, mede dankzij een indrukwekkende woordenschat”, aldus de jury. Ze ontving de prijs uit handen van Romkje de Bildt, directeur van het Nederlands Letterenfonds. Met de nieuwe prijs bekroont het Nederlands Letterenfonds vertalers die al in de opbouw van een vertaaloeuvre blijk geven van een opvallend talent. Aan de prijs is een bedrag van € 10.000 verbonden.