Boek

Jeroen Brouwers

Datumloze dagen

Vader en zoon

Datumloze dagen, de nieuwe roman van Jeroen Brouwers, bevat een daverende en hemeltergende symfonie van de dood. In zijn rijke oeuvre – aan hem werd in 2007 de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, de allerhoogste literaire onderscheiding uit het Nederlandse taalgebied – heeft de schrijver op onweerstaanbare en virtuoze wijze stem gegeven aan de melancholie. De dood speelt een centrale rol in al zijn romans, en Brouwers kwam die ook nabij in zijn essays, zoals in zijn fameuze boek over zelfmoordenaars in de literatuur, De laatste deur.

Datumloze dagen is een kleine, inktzwarte roman over een vader en een zoon, achteraf verteld door de vader, in één lange, wurgende monoloog: ‘Soms glipt een hatelijke herinnering opeens je hersens binnen, als een insluiper die een pianosnaar over je hoofd gooit en aanspant tegen je keel.’ De naamloze vader vertelt op jonge leeftijd te zijn getrouwd, maar merkte eigenlijk al meteen dat het huwelijk niets voor hem was. ‘Ik had het gevoel of mijn leven datumloos was geworden en dit verder altijd zou blijven, het gevoel dat de tijd blanco langs mij heen voorbij joeg en ik een onbestaan leidde.’

Zijn vrouw Mirjam wilde het ‘veretterde’ huwelijk redden door een kind te krijgen. Haar man verzette zich hevig, lag naast haar in bed als ‘een starre mummie in een sarcofaag’, maar ze wist hem alsnog te verleiden tijdens een verblijf in Venetië – ‘zon, sta stil!’ – van oudsher symbolisch voor de stad des doods. Brouwers’ onheilszwangere vertelling zit, zoals al zijn boeken, boordevol symboliek en verwijzingen naar de mythen en literatuur. Geen woord of letter staat er zonder dubbele betekenis. Nathan (dat ‘godsgeschenk’ betekent) wordt tegen de uitdrukkelijke wens van de vader in geboren.

Niet lang daarna loopt het huwelijk van zijn ouders op de klippen vanwege de onbedwingbare neiging van de vader tot vreemdgaan. Jarenlang krijgt hij zijn zoon niet te zien – en vergeet haast dat hij bestaat. Jaren later volgen twee schijnbaar toevallige, stroeve ontmoetingen. ‘Wat is er erger dan geen vader hebben? Er wel een hebben.’ De vader herkent tot zijn schaamte de zoon niet, en vervolgens wil de zoon de vader niet meer kennen. Dat verandert als Nathan wordt getroffen door een geheimzinnige dodelijk bloedziekte, hemofagocytosis.

In het ziekenhuis, aan Nathans martelende ziekbed, keert de vader weer. De naderende dood brengt vader en zoon bijeen en zorgt voor een gruwelijke climax. Juist vanwege het feit dat de vader zich als een echte klootzak, een egoïstische geile bok heeft gedragen, de wrange schaamte die de vader bevangt, en de eerlijke en nietsontziende, haast verpletterende wijze waarop Brouwers zijn doen en denken heeft beschreven, slaat de ontroering en de droefheid op de laatste pagina’s als een golf over je heen.

Nee, voorwaar geen vrolijk boek, Datumloze dagen, maar wel een diep melancholieke, waarachtige en meesterlijke roman.

Vertalingen

Jeroen Brouwers

Jeroen Brouwers (b. 1940) maakte zijn debuut met de verhalenbundel Het mes op de keel. In 1973 brak hij door voor het grote publieke met de novelle Zonder trommels en trompetten waarin hij een thematisch web weeft van dood, liefde, verlies en het verleden. Thema’s die ook terugkomen in werk zoals…

lees meer

Details

Datumloze dagen (2007). Fictie, 190 pagina's.

Uitgeverij

Atlas

Prinsengracht 911-915
NL - 1017 KD Amsterdam
Netherlands
Tel: +31 20 524 98 00
Fax: +31 20 627 68 51

E-mail:
[email protected]
Website:
http://www.uitgeverijatlas.nl

lees meer