In Tirza, Grunbergs nieuwe roman, lijkt er op het eerste gezicht geen sprake van een vreemd, sadistisch universum. Jörgen Hofmeester, bijna gepensioneerd redacteur op een uitgeverij, leidt een opmerkelijk saai en burgerlijk leven. ‘Wat hem troostte aan zijn bestaan was dat het achter hem lag.’ Hofmeester woont in de chicste buurt van Amsterdam en ontleent daaraan ook zijn status. In de koele openingsscène van de roman staat Hofmeester tonijn voor de sushi te snijden, ter voorbereiding op het eindexamenfeestje van zijn jongste dochter, Tirza.

Toch gaat het, zoals in een negentiende-eeuwse roman van Dostojevski, vanaf dat ogenschijnlijk laconieke begin onvermijdelijk bergafwaarts met Hofmeester. Niet met veel stilistisch vuurwerk of met behulp van de – overigens zeer rake – oneliners die Grunbergs werk tot op heden hebben gekruid, maar juist in een strakke, ingetogen stijl. Het is bijna stil in dit verhaal, maar in de stilte hoor je het suizen van de bijl.

Scène voor scène worden Hofmeester al zijn schijnbare zekerheden afgenomen. Zijn echtgenote, die hem een aantal jaren geleden had verlaten voor een jeugdliefde, keert plotseling terug en zet zijn bedaagde huishouden onder hoogspanning. Op de uitgeverij wordt Hofmeester van de ene dag op de andere overtollig verklaard. En dan dreigt Tirza, zijn oogappel, een paar dagen na haar eindexamen te vertrekken. Zij gaat naar Afrika aan de hand van haar vriendje, in wie Hofmeester niemand anders kan zien dan Mohammed Atta, de terrorist.

Hoewel er een aantal pijnlijke en bizarre confrontaties plaatsvindt tussen Hofmeester en de echtgenote (die ook steevast zo wordt genoemd), en tussen Hofmeester en Mohammed Atta, blijft ‘het beest’ dat Hofmeester in iedereen vermoedt opmerkelijk koest. ‘Een wereld zonder mensen, dat is schoonheid. Duisternis is de mens, niets dan dat, het epicentrum van de duisternis, en het enige licht dat van hem komt, is het licht van het beest.’

Maar wat hij in de buitenwereld aanwezig acht, blijkt in werkelijkheid in hemzelf te schuilen. Grunberg trakteert zijn lezers tijdens de reis die Hofmeester naar Afrika maakt, op zoek naar zijn verloren dochter, op een daverende plot. Midden in een alinea valt ineens de bijl – en wordt alles wat je hebt gelezen in een ander, verbijsterend perspectief gezet.

Grunbergs verbluffende beheersing van het verhaal, de onderkoelde toon en het immense gevoel van dreiging dat achter elke zin, onder elk woord schuilgaat, maken Tirza tot een meesterlijke roman.