In the novel Hersenschimmen, Bernlef has depicted reality through the eyes of a man who is suffering from Alzheimer’s disease. Maarten Klein, a Dutchman who has emigrated to the US, suddenly realizes he is losing grip on his once so familiar life, whether he likes it or not.

J. Bernlef is above all an acute observer, and perception is central to his novels. In Out of Mind, his best-known title, he enters the mind of a man with dementia, drifting beyond the boundaries of sight and language. In his subsequent book, the prize-winning novel Public Secret, set in the early 1980s in an Eastern Bloc country indistinguishable from Hungary, the author remains in the background, dispassionately registering events.

In Vallende ster Bernlef takes the process of disintegration he described in Hersenschimmen (Out Of Mind, 1984) even further. The novella is the report of an interior monologue of an old vaudeville artist who is waiting to die in a hospital. For him the outside world no longer exists; nothing belongs to anything, there is nothing left to be named or designated.

Eclipse is a fascinating examination of the nature of perception by one of the Netherlands’ foremost writers. If Bernlef’s earlier and famous novel Out of Mind described a decline into dementia and the loss of language that accompanies it, this book is its mirror image. It starts with an accident that leaves Kees Zomer’s body and speech incapacitated and traces their gradual return to at least a semblance of normality.

In the space of forty years, J. Bernlef has built up an impressive oeuvre. His final breakthrough came with the novel Hersenschimmen (Out of Mind), in which he describes the process of decline in an ageing man, whose consciousness is slowly ebbing away into dementia. Especially impressive are the descriptions of the changes that occur in the man’s linguistic ability, a theme that Bernlef elaborated on in the novella, Eclipse (1994).

In Buiten is het maandag verkent Bernlef de krochten van het geheugen, en onderzoekt hij wat bestendigt en wat verdwijnt. De toon van de verteller is bespiegelend, filosofisch en berustend. Tegelijkertijd vertelt hij een spannend verhaal in een prikkelende dosering. Deze combinatie, van verstild inzicht en meeslepend verteltempo, pakt overrompelend uit. Het grote wonder van deze ernstige roman is zijn natuurlijke lichtvoetigheid.

Een jongensoorlog heeft een bijzondere positie in het omvangrijke oeuvre van Bernlef. Het verscheen eerder onder de titel Achterhoedegevecht (1989) en dat was weer een bewerking van Bernlefs prozadebuut Stukjes bij beetjes (1965). In deze nieuwe vorm heeft Bernlef het coming-of-age-drama nog meer tot zijn essentie teruggebracht.

Bernlef’s eleventh novel presents several familiar themes, such as the workings of memory and the curious role of perception. Where in his best seller Hersenschimmen (‘Chimeras’) there are gaps in the memory, this novel centres on remembering. ‘Every blade of grass, every light beam, every ridge in every stone, all those things separately remembered.’ This too is apparently difficult to live with.

De rode droom is een speelse, onconventionele roman over de belevenissen van twee oudere mannen die helemaal opgaan in hun droom van een nieuwe heilstaat. De vrijetijdsfilosofen Krap en Kowalski wonen in de stad K., waar ze plannen smeden en theorieën ontwikkelen die de samenleving vooruit moeten helpen. Nadat hun land Thuisland is opgegaan in het regime van Buurland, zijn ze het nodige aan zekerheden verloren. Beiden verliezen hun baan – de een als suppoost van het Liftenmuseum en de ander als distributeur van toiletpapier.