Het Toronto Comics Arts Festival (TCAF) is in de loop der jaren uitgegroeid tot het grootste evenement voor alternatieve strips (“indie comics”) en graphic novels in Canada. Dit jaar mocht ik op uitnodiging van mijn uitgevers Conundrum Press (CAN), Selfmadehero (UK) en het Nederlands Letterenfonds aanwezig zijn om de Nederlandse strip te vertegenwoordigen, maar ook om mijn nieuwe boeken Blossoms in Autumn en Taxi! te presenteren. Veel auteurs noemden mij en de andere aanwezige Nederlandse stripauteurs al spottend “The Dutch Invasion” of “The Dutch Wave”. Het betekent dat Nederland eindelijk iets te zeggen heeft in de Noord-Amerikaanse stripwereld.

Wat betekent het? Wat bedoelt de schrijver? Iedere lezer, en dus ook iedere vertaler stelt zichzelf deze vragen. Maar waar al lezend de vraag soms onbeantwoord kan blijven, dwingt vertalen tot keuzes, tot onderzoek en tot interpretatie. Een goede vertaler, is die te herkennen aan de hoeveelheid mogelijkheden die hij in zich voelt opkomen bij het lezen van een regel?, zo vroeg Anneke Brassinga laatst bij de presentatie van het Vertaalpleidooi.

Ieder jaar struin ik aan het begin van de zomer over de Marché de la Poésie: vijf dagen poëzie in de open lucht, op het plein voor de Saint-Sulpicekerk. Een mooie gelegenheid om uitgevers en bekenden tegen te komen, dichters te horen, bundels in te kijken, en om simpelweg te zien wat er bestaat. Anders dan in Nederland verschijnt poëzie in Frankrijk veelal bij kleine uitgeverijtjes die in de reguliere boekhandel (lees: de FNAC) slecht vertegenwoordigd zijn.

De Book Expo America, of de ‘BEA’, zoals deze beurs ook wel wordt genoemd, is een vakbeurs maar vooral gericht op pers, boekhandels en bibliotheken. Sinds twee jaar is er een internationaal rechtencentrum bijgekomen. Vorig jaar was het debuut van deze New York Rights Fair, en een succes was het niet: omdat het rechtencentrum op grote afstand van de beurs lag moest er eindeloos door het drukke verkeer in Manhattan heen en weer worden gependeld. Bovendien kwamen er wel allerlei uitgevers en redacteuren naar de stand maar bleken hun Amerikaanse collega’s daar onvoldoende van op de hoogte te zijn gebracht door de beurs. Dit jaar zou alles anders worden.

Het is maandag 4 maart. De eerste Bergense boekhandel waar ik de sleutel mag halen, gaat om 13.00 uur open. Tot die tijd dwaal ik door het dorp en kijk met de ogen van een buitenstaander. Wanneer de boekhandel open is, meld ik mij. Met de sleutel rijd ik naar het huis. Een cottage uit de vorige eeuw met een kleine tuin eromheen, het huis ligt aan een dijk. Wanneer ik door de deur naar binnen ga, denk ik aan Alice en aan de kledingkast in De kronieken van Narnia. Ik beland in een andere wereld.

Dit was (ongeveer) het begin van het plan waarmee ik eind 2017 reageerde op een oproep van het Letterenfonds en het Mondriaan Fonds voor een verblijf in het Van Doesburghuis in Meudon, Parijs – maar anderhalf jaar later blijft vooral deze zin me bij: “Mijn thema is diversiteit in al zijn/haar kleuren en lagen, maar mijn voornaamste doel is de zwarte lijnen van De Stijl centraal te stellen.”
Little did I know, hoe spot on die zin was…

Handwerken kan ik niet en het is te koud om te tuinieren. Om weg te komen van alle schermen waag ik me aan een legpuzzel, even analoog als breinaald en snoeischaar. Het geeft een zen-achtige kalmte, is verslavend en volslagen nutteloos. Hoewel, ik kies niet voor niets een afbeelding van Van Gogh. Straks, als alle duizend stukjes passen, heb ik avondenlang met een kunstwerk doorgebracht. Elke verfstreek van ‘Landweg in de Provence bij nacht’ heb ik bestudeerd, ik kan vertellen over de verschillende hoeken waaronder die streken zijn gezet, waar ze dikker zijn en waar dunner, welke kleuren de boom in zich draagt, de velden, het huis, de weg en de maan. De gemiddelde museumbezoeker besteedt seconden aan een kunstwerk, ik heb er een dozijn uren op zitten.

Sylvia van Ommen bezocht de 56ste Bologna Childrens Book Fair in zonnig Bologna, als jurylid van de Bologna Ragazzi Digital Award 2019. “Naast heel veel boeken, gezellige weerziens, leuke ontmoetingen en heerlijk eten was ik tijdens de beurs vooral gericht op het digitale nieuws: wat is er nieuw, interessant of misschien veelbelovend?”

Van 12 tot en met 14 februari 2019 vond de tweede Children’s Book Salon in New York plaats. Een prachtig programma, georganiseerd door de German Book Office, voor 26 deelnemers van uit de hele wereld. Uit Nederland was Lucienne van der Leije van Querido Kind aanwezig en ikzelf namens het Nederlandse Letterenfonds. Ik heb in die drie dagen zoveel interessante informatie gekregen over de Amerikaanse kinderboekenmarkt, dat ik daar graag wat uitgebreider verslag van doe.

Eerder schreef ik op deze plaats een blog over het nut en genoegen van studiereizen voor vertalers. Om research te doen in Franse bibliotheken, om met auteurs te overleggen, of plaatsen te bezoeken die van belang zijn voor een goede kijk op het te vertalen boek. Een andere vorm van research in het buitenland is wat ik voor mezelf ‘de jacht op het manuscript’ ben gaan noemen. Handschriften krijg je namelijk niet een-twee-drie te zien, zeker in de Bibliothèque nationale in Parijs is het geen kwestie van ‘even een aanvraagje doen’. Het is een onderneming die veel energie kost, maar enerverend is als ze lukt.