Van 12 tot en met 14 februari 2019 vond de tweede Children’s Book Salon in New York plaats. Een prachtig programma, georganiseerd door de German Book Office, voor 26 deelnemers van uit de hele wereld. Uit Nederland was Lucienne van der Leije van Querido Kind aanwezig en ikzelf namens het Nederlandse Letterenfonds. Ik heb in die drie dagen zoveel interessante informatie gekregen over de Amerikaanse kinderboekenmarkt, dat ik daar graag wat uitgebreider verslag van doe.

Eerder schreef ik op deze plaats een blog over het nut en genoegen van studiereizen voor vertalers. Om research te doen in Franse bibliotheken, om met auteurs te overleggen, of plaatsen te bezoeken die van belang zijn voor een goede kijk op het te vertalen boek. Een andere vorm van research in het buitenland is wat ik voor mezelf ‘de jacht op het manuscript’ ben gaan noemen. Handschriften krijg je namelijk niet een-twee-drie te zien, zeker in de Bibliothèque nationale in Parijs is het geen kwestie van ‘even een aanvraagje doen’. Het is een onderneming die veel energie kost, maar enerverend is als ze lukt.

Kinderboekenauteur Evelien van Dort toog in november met haar man Henk en drie zware koffers richting Benedenwindse Eilanden waar ze drie weken lang deel uitmaakte van de Kinderboekenweken op Aruba, Bonaire en Curaçao met auteursbezoeken, workshops en lezingen. Ze schreef een blog over haar bijzondere reis vol ontmoetingen.

Met welke verhalen groeide je op? En met welke verhalen had je willen opgroeien? Tijdens de tweede editie van de literaire talkshow ZWART sprak Sayonara Stutgard met Sabrine Ingabire, Tirsa With en Whitney Krens over zwarte coming-of-age-verhalen. Waar zijn de Bildungsromans die bijvoorbeeld ook de invloed van kolonialisme, identiteit en gelijkheid, de spanning tussen traditie en moderniteit en opwaartse mobiliteit thematiseren?

De twintigste editie van de Literaire Vertaaldagen staat in het teken van ‘oud’ en ‘nieuw’. Wat kunnen beginnende vertalers leren van hun ervaren collega’s – en andersom? Een mooie aanleiding om nader kennis te maken met Marije de Bie – een bekende in het boekenvak maar een nieuw gezicht in het Vertalershuis Amsterdam, waar ze sinds september als coördinator de scepter zwaait. In die hoedanigheid presenteert ze aanstaande vrijdag ook voor het eerst het Vertaaldagen-symposium. Wie waren haar leermeesters? En hoe waren haar eerste honderd dagen in het Vertalershuis?

Het is geen ramp om gestrekt te gaan over het uitgestoken been van een kind, als dat kind met z’n rug tegen een muur en z’n hoofd in een andere wereld een boek zit te lezen. Dus beweeg je je met vallen en opstaan door de ‘Salon du Livre et de la Presse Jeunesse à Montreuil’, een gigantische markthal in een oostelijke buitenwijk van Parijs waar Franse kinderboekenuitgevers hun boeken tonen en verkopen aan schoolkinderen met hun juffen en meesters en losse kinderen met hun ouders of grootouders.

Maandag

Laat ik eerlijk zijn: mijn roman De wafelfabriek belandde per toeval op het bureau van mijn Tsjechische redactrice, die óók Fins vertaalster is. ‘Hier’, zei de uitgever van Albatros Media Plus. ‘Een boek over Helsinki. Misschien kunnen we er wat mee.’ Het is niet de eerste keer dat mijn achternaam voor de hoofdstad van Finland wordt aangezien, maar wel de meest fortuinlijke. Want hier zit ik: met een espresso voor mijn neus op een pleintje in Praag, aan het begin van een week vol lezingen.

Het zijn berichten die de Duitse krantenlezer niet ontgaan: de ontlezing grijpt om zich heen. Volgens recent onderzoek van de Börsenverein des Deutschen Buchhandels zijn er sinds 2012 meer dan zes miljoen mensen die het boek hebben ingeruild voor Netflix en de smartphone. Nog een getal: vorig jaar zat de gemiddelde Duitser 47 minuten per dag op zijn telefoon, nu zijn het er 196. Een dramatische daling dus in het lezerspubliek, die effecten heeft op de productie van nieuwe boeken. Dat zou je tenminste denken.

‘Er is ook een piano (merk Sellier) aanwezig.’ De tijd dat ik met regelmaat pianospeelde ligt al meer dan tien jaar achter me. Soms mis ik het, de samenkomst van lichaam en geest waar het om vraagt en de vergetelheid die die samenkomst je even kan geven. Ik besloot wat van mijn oude bladmuziek mee te nemen naar het Van Doesburghuis, waar ik twee maanden zou verblijven. Dat moest genoeg tijd zijn om weer wat oefening te krijgen en het zou een goede manier zijn om de gedachten te verzetten tussen het schrijven door. Een van de laatste stukken die ik had gespeeld was ‘Clair de lune’ van Débussy. Romantisch en ook supermodern – passend, daarom, bij een residentie in de atelierwoning.

Het plan voor een nieuwe roman had ik allang in mijn hoofd, maar ik kon op mijn manier maar niet de tijd vinden om eraan te beginnen. Om die en andere redenen ben ik vorig jaar in oktober op de fiets gestapt en richting Denemarken afgereisd, in de hoop niet alleen op de fiets, maar ook op papier heel wat kilometers af te leggen.