Het thema van de Literaire Vertaaldagen was dit jaar ‘De vertaler als rentmeester’: in hoeverre zien vertalers het als hun taak de rijkdom van de doeltaal te bewaren en te ‘begieten’ met invloeden uit de brontaal? Schrikken zij ervoor terug even creatief te zijn als de te vertalen auteur, met het oog op de redacteur, de lezer of de criticus? Gaan ze bij het vertalen van ouder werk de brontaal verbeteren, opsmukken of moderniseren uit vrees dat hun vertaling de lezer anders niet zal aanspreken? En hoe gaan ze om met straattaal, schuttingtaal en opzettelijke registerbreuken?

Vandaag vond de presentatie plaats van het speciale Nederlandse nummer van het literaire tijdschrift Inostrannaya literatura (Buitenlandse literatuur). Zoals de titel al zegt, is dit tijdschrift geheel gewijde aan wereldliteratuur. In de Sovjet tijdperk was het de enige bron van informatie over boeken van achter het IJzeren Gordijn.

Vandaag weer de hele dag op stap met Herman Koch op de non-fiction boekenbeurs in Moskou, te midden van de menselijke mierenhoop die zich hier heeft verzameld. Bij de talloze interviews en gesprekken met lezers blijft het gaan over de moraal in zijn boeken. Of eerder - over het ontbreken ervan.

Dient literatuur een opvoedende functie te hebben? Moet een auteur een duidelijk uitgesproken positie innemen tegenover zijn personages? Mag een schrijver zijn lezers een moraal opdringen? Dit soort vragen domineerden vandaag de ontmoeting tussen Herman Koch en de Russische lezers van zijn romans Het Diner en Zomerhuis met zwembad. In de Russische literaire traditie worden deze vragen bevestigend beantwoord. Voor Russen is een boek niet alleen een bron van informatie en kennis maar ook een belangrijke opvoedmiddel.

Vandaag is het een bijzondere dag. Niet alleen omdat ik naar mijn geboortestad Moskou vlieg maar ook omdat ik daar met een zeer bijzonder gezelschap naartoe reis. Ik word vergezeld van een aantal bekende Nederlandse auteurs, die onlangs vertalingen van hun boeken in het Russisch zagen verschijnen. Ik zit in een vliegtuig met Herman Koch, Dick Swaab, Sjeng Scheijen en Guus Kuijer. Dat maak je niet iedere dag mee!

Woensdag 20 november barstte voor de vijftiende maal het Wintertuinfestival in Nijmegen los: vijf dagen lang stond de oudste stad van Nederland in het teken van literatuur. Donderdagmiddag gingen drie organisatoren in gesprek over het belang van literatuurfestivals.

In de weken voorafgaand aan de Frankfurter Buchmesse sprak ik met journalisten uit Friesland, die wilden weten wat we gingen doen in die hallen met onbekende Friese boeken. Wie zouden die nu willen lezen, zo werd gevraagd. En ook: die Buchmesse, is dat nu leuk?

Het mooiste van de Frankfurter Buchmesse is misschien de trein terug naar Amsterdam. De voorbereidingen zijn leuk, de beursdagen zelf blijven spannend en intensief, pas in de trein terug kun je op alles rustig terugkijken.

Wàt er precies staat te beginnen, blijft nog een beetje gissen. Mijn tijdelijke collega’s van het Nederlands Letterenfonds hebben mij op alle mogelijke manieren duidelijk geprobeerd te maken hoe het er op de Buchmesse aan toe gaat, maar uiteindelijk is zo’n ‘eerste keer’ toch echt een ‘eerste keer’. Eén ding is zeker: ‘t worden boeiende drukke dagen.