Volgende maand, op 21 juni 2023, wordt het Vertalershuis Amsterdam feestelijk heropend. De grondig gerenoveerde kamers dragen elk de naam van een klassieke auteur. Na Andreas Burnier, Annie M.G. Schmidt en W.F. Hermans is het nu tijd om nummer vier te onthullen: Anton de Kom (1898–1945).

Op 21 juni is het zover: dan gaat het volledig gerenoveerde Vertalershuis Amsterdam weer open. De vijf kamers zijn thematisch ingericht rond een klassieke auteur; elke maand maken we hier een ‘kamernaam’ bekend. Nummer drie: Willem Frederik Hermans (1921-1995).

In het grondig gerenoveerde Vertalershuis Amsterdam krijgen de vijf kamers elk een thematische inrichting rond een klassieke auteur. In de aanloop naar de feestelijke heropening maken we iedere maand een ‘kamernaam’ bekend. Nummer twee is Annie M.G. Schmidt (1911-1995). Omdat haar werk zo onafscheidelijk is verbonden met dat van illustratrice Fiep Westendorp, zal de kamer de Annie M.G. Schmidt & Fiep Westendorp-kamer gaan heten.

Deze zomer wordt het Vertalershuis Amsterdam feestelijk heropend. Heel veel vertalers kijken er ontzettend naar uit om tijdelijk hun intrek te nemen in een van de geheel gerenoveerde kamers, die alle vijf thematisch worden ingericht rond een klassieke auteur.

Wie? De eerste is Andreas Burnier, het literair pseudoniem van Catharina Irma Dessaur (1931-2002). In de Tweede Wereldoorlog leefde zij als kind (van haar elfde tot haar veertiende) gescheiden van haar ouders op tal van onderduikadressen in heel Nederland. Haar roman Het jongensuur uit 1969, die ze beschouwde als haar meest autobiografische werk, speelt zich af in deze periode. Net als in haar debuutroman Een tevreden lach (1965) gaat het in Het jongensuur ook om Burniers verlangen naar een leven als man en de miserabele maatschappelijke positie van de vrouw.

Een vriend van me verbouwt zijn oude winkelpand in Amsterdam West tot een Bed & Breakfast. Al meer dan een jaar woont M. achter dichtgetimmerde ramen tussen de dozen in het stof. Hij is in zijn huis blijven wonen om kosten te besparen voor een tijdelijk verblijf, maar vooral om te vermijden dat de werkzaamheden tot stilstand komen. Dat schijnt namelijk vaak te gebeuren; er is een enorm tekort aan aannemers die hun menskracht daarom soms over erg veel klussen verdelen. Door zo extreem aanwezig te zijn in zijn eigen verbouwing is M. als het ware een vleesgeworden stok achter de deur. Inderdaad komen de werkers regelmatig langs, minder vaak dan hij zou willen, maar ze komen, en de verbouwing vordert gestaag.

Ze hebben hun voornaam gemeen en hun liefde voor de Nederlandse taal. Beiden deden vorig jaar een ontwikkelingstraject via het ELV. De één vertaalt in het Spaans, de ander in het Roemeens. Een gesprek met Catalina Cepernic, via Zoom vanuit het Argentijnse Córdoba, en Cătălina Oșlobanu, op het terras van café Welling, vlak bij het Vertalershuis Amsterdam.

Ik hou van dingen voor het eerst doen. Op plekken zijn waar ik niet eerder was, een nieuwe podcast ontdekken, een selderijknol tweeënhalf uur in de oven laten. Misschien vertaal ik daarom zo graag boeken met kinderen en jongeren in de hoofdrol; bij hen gebeuren er veel dingen voor het eerst en hun blik op de wereld is zowel beperkter als breder dan die van volwassenen. Wat je meemaakt in je jonge jaren zal je je bovendien veel beter herinneren dan ervaringen uit andere levensfases; dat verschijnsel wordt de reminiscentiehobbel genoemd.

1991: ik kende niemand in de Duitse en Nederlandse boekenwereld en niemand kende mij. Het internet bestond amper. Ik wilde Nederlandse kinder- en jeugdboeken in het Duits vertalen, maar wist niet waar ik moest beginnen.

Mijn fysiotherapeute vraagt naar mijn beroep. ‘Vertaler? Welke talen? Alleen maar Nederlands-Duits?’ Ik leg het moedertaalprincipe uit. Ze staart me aan en de ijzeren greep rond mijn enkel verslapt.
‘Moet jij eigenlijk nog weleens woorden opzoeken?’

Het is erg verwarrend. Het Duitse als betekent toen, terwijl het Nederlandse als in het Duits wenn betekent. Als ik dit uitleg aan auteurs die zich met mij willen voorbereiden op interviews of lezingen, roep ik graag de hulp in van een engel. In Der Himmel über Berlin verwoordt Bruno Ganz het heel mooi. Meestal vergeten mijn leerlingen de eerste regel van dit gedicht van Peter Handke dan niet meer, en hoef ik in gevaarlijke situaties alleen maar te zeggen: