Op donderdag 11 september heeft vertalend Nederland een van zijn prominenten verloren, Nelleke van Maaren. Behalve vertaler van een groot literair oeuvre en vele kunstcatalogi uit het Duits, Engels en Frans was ze een onvermoeibare pleitbezorger voor de belangen van literair vertalers, zowel in binnen- als buitenland. Ze was jarenlang bestuurslid van de Vereniging van Letterkundigen, het voormalige Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds (NLPVF), de Stichting LIRA en de VertalersVakschool en bracht regelmatig adviezen uit aan het voormalige Fonds voor de Letteren.
Toen Nelleke in 1989 uit het bestuur van de Vereniging voor Letterkundigen trad, vroeg ze als afscheidscadeau de steun van het VvL-bestuur voor de oprichting van een Nederlands vertalershuis. VvL-voorzitter Hugo Verdaasdonk zegde die steun onmiddellijk toe en dankzij de voortvarende aanpak van Nelleke en Hugo kon er in de zomer van 1991 een vertalershuis worden geopend aan de Anthonie van Dijckstraat in Amsterdam. In 1996 werd het vertalershuis, dat tot dan toe als een onafhankelijke stichting had geopereerd, ondergebracht bij het NLPVF. En in 1997 kon, alweer mede dankzij de inspanningen van Nelleke, een nieuw en groter vertalershuis worden geopend in de Van Breestraat in Amsterdam, onder de naam Vertalershuis Amsterdam. Nelleke bleef een trouwe gast in het Vertalershuis; ze was met vele bezoekende vertalers bevriend en heeft hen in de loop van de jaren dikwijls bezocht en heel wat pannenkoeken voor hen gebakken.
In 2009 ontving Van Maaren voor de hoge kwaliteit van haar vertaaloeuvre en haar inzet voor literair vertalers de Vertaalprijs van het Fonds voor de Letteren. De jury bekroonde daarmee een vertaalster van in tijd, stijl en taal zo uiteenlopende schrijvers als Botho Strauss (7x), Leo Perutz (4x), Ernst Jünger, Heimito Von Doderer (2x), Mme De Staël en Sylvia Plath en prees daarbij haar “weloverwogen vertaalwijze”. Zelfs bij de prijsuitreiking toonde ze zich een elegante vechter door haar dankwoord te besluiten met een oproep:
sluit u aan, blijf betrokken en doe uw mond open waar dat nodig is!
Samen met uitgeverij Atlas behoedde Van Maaren het werk van Heimito Von Doderer (1896-1966) voor de vergetelheid. Haar vertaling De Strudlhoftrappen werd in 2009 door de pers onthaald als een herontdekt meesterwerk, eerder verscheen de roman Ieder mens een moordenaar. In het bijzonder voor deze vertalingen werd ze in 2010 bekroond met de Oostenrijkse Staatsprijs voor Vertalingen.
Recent verscheen haar vertaling van George Orwells dagboeken in de reeks Privédomein (De Arbeiderspers) en, samen met Barber van de Pol, van Het Kraus-project van Jonathan Franzen (Prometheus).
Meer lezen:
- laudatio Vertaalprijs 2009, overzicht oeuvre en dankwoord van Van Maaren.
- Kort interview op de website van het Goethe Institut.
- Primaire teksten van Nelleke van Maaren op de DBNL
- Barber van de Pol over het vertalen van de eerste zinnen van Het Kraus-project van Jonathan Franzen
- Vertalershuis Amsterdam
- In memoriam door Barber van de Pol in de Groene Amsterdammer
