Dag 3: Non/Fiction book fair, Moskou
Een schrijver verveelt zich nooit
Katja Assoian – 30 november 2013
Vandaag weer de hele dag op stap met Herman Koch op de non-fiction boekenbeurs in Moskou, te midden van de menselijke mierenhoop die zich hier heeft verzameld. Bij de talloze interviews en gesprekken met lezers blijft het gaan over de moraal in zijn boeken. Of eerder - over het ontbreken ervan.
Herman Koch legt uit dat die moraal niet in zijn romans moet worden gezocht, maar buiten die boeken, in de lezer zelf. Door na te denken over wat je hebt gelezen, door in de huid van de personages te kruipen en je af te vragen hoe jíj in die situatie zou handelen.
Michel Krielaars, die lange tijd correspondent in Rusland voor het NRC is geweest en tegenwoordig chef van de Boekenbijlage van die krant is, probeerde de Russische lezers uit te leggen waarom Kochs romans zo’n gigantische succes genieten:
“Koch roert problemen aan waar niemand over durft te praten, zoals politieke correctheid. Zijn personages vertegenwoordigen de ‘upper’ middenklasse, waarvan ook zijn lezers deel uitmaken. Die krijgen in zijn romans een spiegel voorgehouden. Ook zitten Kochs boeken vol humor, en zijn de personages door hun inconsequente gedrag en opvattingen menselijk en herkenbaar.”
Koch vindt dat een schrijver kritisch moet kijken naar wat er gebeurt in de maatschappij en daarbij vraagtekens moet plaatsen. “Als iedereen zou vinden dat wind de beste bron van energie zou zijn, dan zou ik juist een boek willen schrijven dat deze stelling zou weerleggen”.
Wat betekent het voor Koch om schrijver te zijn? “Zich nooit vervelen”. Koch schrijft elke dag en vindt zijn inspiratie in het werk van Tsjechov en Michel Houellebecq. In Tsjechovs verhalen vind je volgens Koch geen moreel oordeel, wel veel humor. En zijn stijl is geniaal. Eigenlijk is Tsjechov nog steeds een moderne schrijver te noemen. Bij Houellebecq is het vooral de stijl die Koch bevalt. Met zeer eenvoudige middelen weet hij telkens weer iets nieuws en fris te zeggen.
Ook Guus Kuijer is opgegroeid met klassieke Russische literatuur. Naast Tsjechov waren de boeken van Dostojevsky en Tolstoy van grote invloed op zijn werk. In een van de gesprekken die hij voerde met lezers sprak Kuijer zijn oprechte bewondering uit, niet alleen voor de Russische schrijvers, maar ook voor de componisten en de rijke Russische cultuur in het algemeen. Waarmee hij meteen de sympathie won van het aanwezige Russische publiek.
Herman Koch vertelde nog dat hij het fascinerend vindt om in het drukke, bruisende Moskou te zijn. Alleen al de kolossale boekwinkels waar hij zijn romans presenteerde en waarin zo’n 200.000 boeken te koop worden aangeboden, maken op hem een onuitwisbare indruk. Het niveau van gesprekken acht hij hoog. De vragen die lezers en journalisten hem stellen, zijn intelligent en doordacht - hij vermoedt dat ze meer lezen dan het volgens statistieken dagelijkse gemiddelde van negen minuten per dag. Het lijkt erop dat Koch zich in Moskou niet verveelt. Wie weet komt er over een paar jaar een op zijn bezoek aan Rusland geïnspireerde roman van hem uit.
Meer informatie
