Dient literatuur een opvoedende functie te hebben? Moet een auteur een duidelijk uitgesproken positie innemen tegenover zijn personages? Mag een schrijver zijn lezers een moraal opdringen? Dit soort vragen domineerden vandaag de ontmoeting tussen Herman Koch en de Russische lezers van zijn romans Het Diner en Zomerhuis met zwembad. In de Russische literaire traditie worden deze vragen bevestigend beantwoord. Voor Russen is een boek niet alleen een bron van informatie en kennis maar ook een belangrijke opvoedmiddel.
Het lezen van een boek stelt je in staat een beter mens te worden. Het boek moet niet alleen problemen schetsen maar ook oplossingen aandragen. Voor een Russische lezer zijn die oplossingen in Kochs romans afwezig, of zoals een van zijn lezers het verwoordde:
“De auteur heeft voor de hedendaagse maatschappij een soort van sociale diagnose gesteld maar heeft nagelaten een medicijn voor te schrijven voor de genezing van die maatschappij”
Voorgaand aan deze discussie sprak Koch met Russische journalisten van de tijdschriften Time out, Snob, Book review en Moscow news. Tijdens deze interviews legde hij uit hoe zijn boeken tot stand komen. De plots van zijn boeken bedenkt hij nooit van tevoren. Hij begint met het eerste hoofdstuk en al schrijvende ontwikkelt hij het plot verder. Hoe zijn roman zal eindigen weet hij niet wanneer hij er aan begint. Hierdoor blijft het boek óók voor hem spannend. Als hij vanaf het begin zou weten wat er verder in het verhaal gaat gebeuren dan zou de lezer dat ook onmiddellijk weten.
Ook Guus Kuijer lichtte een tipje van de sluier op van het mysterie van zijn schrijverschap. Zijn besluit om schrijver te worden, werd door het lot - of beter gezegd - door zijn vrienden bepaald toen hij vijftien jaar oud was. Zijn vrienden noemden zichzelf ‘kunstenaars’. De jongens schilderden en maakten beelden. Waarmee moest Guus zich dan bezighouden om ‘kunstenaar’ te mogen zijn? “Jij wordt schrijver”, besloten zijn vrienden. En zo werd hij schrijver. Elf jaar later publiceerde hij zijn eerste verhaal.
De Russische vertaling van Kuijers Het boek van alle dingen is pas een week uit en heeft de weg naar de lezers nog niet gevonden, maar dat kan niet lang meer duren! De eerste ontmoeting in de boekenwinkel ‘Biblio-globus’ met het geïnteresseerde publiek beloofde veel goeds.
Voor alle schrijvers was het vandaag een drukke dag. Dick Swaab gaf, in een overvolle collegezaal van het Moskouse Polytechnisch Museum, een lezing over Wij zijn ons brein. Sjeng Scheijen presenteerde zijn visie op de grote Russische kunstenaar Sergej Diaghelev, wiens biografie juichend is ontvangen door de Russische pers én lezers. Loes Riphagen gaf in de grootste kinderbibliotheek in Rusland, de Staatskinderbibliotheek, een workshop voor kinderen.
Overal werden de Nederlandse auteurs met open armen ontvangen. De bekende Russische wetenschapper en journalist Ilya Kolmanovsky die de lezing van Dick Swaab modereerde, riep de Nederlandse auteurs op om vaker naar Rusland te komen om hun boeken, opvattingen en ideeën te blijven delen met het Russische publiek.
“Wij hebben het nodig, net als lucht. Het is voor ons van levensbelang”.
Meer informatie
