Natuurlijk zijn de gedichten van Lucebert, een van de meest bekende en invloedrijke dichters van de vorige eeuw in Nederland, ook buiten onze landsgrenzen niet geheel onbekend.
Zijn werk werd in meer dan twintig talen vertaald en er verschenen in de afgelopen jaren fraaie bloemlezingen in onder meer Spanje, Duitsland en Frankrijk. Maar wat de Amerikaanse uitgever Douglas Messerli van Green Integer Books uit Los Angeles voor ogen staat, is in het buitenland nog niet eerder vertoond: een tweetalige uitgave, in meerdere delen, van het volledige werk.
Bij zijn uitgeverij verscheen enkele jaren geleden al eens de anthologie Living Space: Poems of the Dutch Fiftiers. Messerli verpandde zijn hart aan de keizer van de Vijftigers en ging op zoek naar een vertaler om zijn uitgeversdroom waar te maken. Via het Nederlands Letterenfonds kwam hij uit bij Diane Butterman, die al lang een fascinatie heeft voor de gedichten van Lucebert. Van haar hand is nu verschenen The Collected Poems of Lucebert, Volume 1. Het bevat honderdzesentwintig gedichten die Lucebert tussen 1949 en 1952 schreef, in het Engels en in het Nederlands, voorafgegaan door een introductie door Anja de Feijter, professor Moderne Letterkunde aan de Nijmeegse Radboud Universiteit.
Wat dreef de vertaler om zich voor meerdere jaren juist op het werk van Lucebert toe te leggen?
Butterman: ‘Zijn experimentele poëzie is meesterlijk, zeer gelaagd en complex. Daardoor vormt het een enorme vertaaluitdaging. Het vertegenwoordigt voor mij zowel de schoonheid als de vernieuwende kracht van taal. In mijn vertalingen lees ik niet mijn stem maar zíjn stem. Dat is boeiend. Bij het herlezen daarvan ontdek ik steeds nieuwe lagen van betekenis: dat kan alleen een bewijs zijn van de kracht van zijn taal.’
Ben je intussen alweer druk met de volgende deel bezig?
‘Deel twee is zo goed als af. Ik ben nog bezig met de noten, dus hopelijk kan het in de loop van 2014 verschijnen. Tegelijkertijd ben ik bezig met het vertalen van de gedichten voor het derde deel: er komen vier delen in totaal, die allemaal tussen de zes- en zevenhonderd bladzijden lang zullen zijn.’
Heb je een indruk van hoe Luceberts werk aan zal komen bij het Amerikaanse lezerspubliek?
‘Ik ben ervan overtuigd dat Amerikaanse lezers open zullen staan voor de gedichten van Lucebert. Er zal erkenning zijn en grote raakvlakken met hun eigen literaire geschiedenis. In de brede stroming van wereldliteratuur valt het werk binnen het subgenre van laat-modernisme, het late modernism. Wie in Nederland aan Lucebert denkt, denkt aan de Vijftigers en aan de Cobrabeweging maar in de Engelssprekende wereld waren er soortgelijke groeperingen zoals de Beat Poets in Amerika.’
De delen twee tot en met vier staan voor de komende jaren gepland. Het eerste deel is vanuit Nederland te bestellen via internet en de betere boekwinkel.
