Heb je als schrijver, dichter of literair vertaler altijd al eens een podcast willen maken? Schrijf je dan nu in voor de basiscursus Literair podcasten van het Podcastnetwerk. Deelname is gratis, dankzij de samenwerking met het Nederlands Letterenfonds; maar aanmelding is niet vrijblijvend.
De doorbraak van de podcast betekende ook een boost voor de fictie podcast. Toch verschijnen ze vergeleken met de zogeheten gespreks- en waargebeurde podcasts nog maar mondjesmaat. Reden voor het Letterenfonds om na een succesvolle pilot-editie het Podcastnetwerk te vragen een cursus Literair podcasten te starten.
Wie kan meedoen?
Alle (kinderboeken)schrijvers en vertalers die vanaf 2016 op de een of andere manier door het Letterenfonds zijn ondersteund kunnen meedoen. Bijvoorbeeld als je een subsidie hebt gekregen binnen een van de regelingen. Maar ook als je hebt deelgenomen aan een van de programma’s van het Letterenfonds, zoals het Slow Writing Lab, #NieuweStukken en Literatuur op het Scherm. Of als je een reisbeurs ontving, in een van de (internationale) residenties verbleef, werk publiceerde in een literair tijdschrift dat door het Letterenfonds wordt ondersteund of in het programma stond van door het fonds gesubsidieerde manifestaties en festivals. De voertaal van de cursus is Nederlands en een goede beheersing van de Nederlandse taal is vereist.
De basiscursus
De cursus Literair podcasten richt zich op schrijvers en vertalers die weinig tot geen ervaring hebben met het maken van audio. Deelname aan de cursus is gratis. Naast zes workshops in groepsverband, krijgen deelnemers gedurende de cursus verschillende ‘handreikingen’. Hieronder vallen een masterclass, persoonlijke begeleiding en het gebruik van een ruimte met professionele audioapparatuur. De docenten zijn ervaren audiomakers met ruime ervaring in het geven van masterclasses en workshops. Deelnemers worden geacht aan het einde van de cursus een teaser te presenteren voor een selecte groep professionals. Cursisten die het programma met succes doorlopen ontvangen aan het eind een certificaat.
Programma
Workshop 1: De bouwstenen van de literaire podcast
In deze workshop geven we een inleiding op de middelen die je als podcastmakers kunt inzetten om een verhaal te vertellen. We kijken hoe die verschillende middelen worden gebruikt om tot verschillende soorten literaire podcasts te komen: van memoires tot hoorspel. In het tweede deel gaan deelnemers zelf aan de slag met die ingrediënten in een reeks korte oefeningen.
Docent: Dennis Gaens, schrijver en audiomaker. Gaens publiceerde twee dichtbundels, schreef en speelde in twee theatervoorstellingen en is kerndocent bij Creative Writing aan ArtEZ. Onder de naam Ondercast maakte hij vier jaar lang een maandelijks literair tijdschrift in luistervorm en werkt hij nu zowel op eigen initiatief als in opdracht. Als podcastproducent onder meer voor De Nieuwe Oost|Wintertuin, Dag & Nacht Media, Museum Arnhem, en als geluidsontwerper voor hoorspelen en documentaires (o.a. VPRO, NTR, BNNVARA en AVROTROS).
Workshop 2: Basistechnieken audio opnemen en bewerken
Deze workshop draait om de basistechniek van het opnemen en bewerken van audio. Deelnemers krijgen uitgelegd hoe een microfoon werkt, en waar ze op moet letten tijdens het opnemen. Daarna worden deelnemers in een opdracht op pad gestuurd om geluiden te verzamelen waarmee ze in audiobewerkingssoftware een verhaal maken zonder gebruik te maken van gesproken woord. Op deze manier leren de deelnemers denken vanuit geluid, in plaats van primair tekst.
Docent: Amanda Brouwers, oprichter van PodGront. Dit productiehuis houdt zich bezig met experimentele audioproducties en podcast-begeleiding op maat. Daarnaast is ze onderzoeker en docent aan het ’Research Centre for Journalism and Media Studies’ van de Rijksuniversiteit Groningen. In een combinatie van die twee functies deed ze tussen 2017 en 2019 onderzoek naar Nederlandse podcastluisteraars.
Workshop 3: Schrijven voor audio
Wat is het verschil tussen een geschreven en een gesproken tekst? Dat gaan we samen onderzoeken tijdens deze workshop, in een gesprek. Ook krijgen de deelnemers tips hoe ze een literaire (non-)fictie tekst geschikt kunnen maken voor een audioproductie. En we bestuderen welke schrijftechnieken er gebruikt kunnen worden om effectief te schrijven voor ‘audioperformance’. Ter voorbereiding op deze workshop krijgen de deelnemers een schrijfopdracht als huiswerk.
Docent: Aletta Becker, toneelschrijver, audiomaker en schrijfdocent (Schrijversvakschool Groningen). Ze maakt audio voor podcasts zoals Har en Jet, hoorspelen, on-site installaties en musea. NPO 4 zond haar 12-delige radioserie De lokroep van Venetië uit. Ze studeerde theaterwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, montage en regie aan de Nederlandse Film en Televisie Academie en schrijven voor theater aan Schrijversvakschool Amsterdam.
Workshop 4: Stemtechnieken
Deze workshop gaat in op de stem van de deelnemers zelf. Hoe kan je de stem inzetten, en welke basis heeft de adem voor het geluid dat je produceert?
Docent: Siona Houthuys, podcast- en theatermaker. Met haar AudioCollectief SCHIK maakt ze verhalende podcasts, waaronder BOB, die de publieksprijs bij De Tegel won, en El Tarangu. Haar solo voorstelling Speelgoed won op het ITs-festival 2016 de Debuutprijs van Theaterzaken Via Rudolphi. Samen met Berten Vanderbruggen maakte zij haar tweede audiovoorstelling No Coincidence, No Story, een coproductie met de Brakke Grond.
Workshop 5: Script schrijven
Op dit punt in de cursus verwachten we van de deelnemers dat ze een tekst hebben waar ze mee aan de slag kunnen. In deze workshop gaat het over wat er nodig is om de tekst geschikt te maken voor productie. Ook wordt er aandacht besteed aan regie en casting. Tijdens deze workshop vertalen de deelnemers een tekst die is geprepareerd voor audio (uit de workshop ‘schrijven voor audio’) naar een script waar acteurs en montage mee aan de slag kunnen.
Docent: Stef Visjager, van het collectief Radiomakers Desmet, is gespecialiseerd in radiodrama en -documentaires. Zo was ze één van de regisseurs van het drie jaar lopende hoorspel Bommel (NTR). Ze bewerkte en regisseerde twee Bannink/Schmidt musicals voor radio: Heerlijk duurt het langst en Madam. En schreef en regisseerde het radioverhaal voor kinderen Fikkie de Firefighter. Programma’s die Visjager (mede) maakte zijn onder meer bekroond met de Prix Europa in Berlijn de Zilveren Reissmicrofoon en de Jan Kassiesprijs en genomineerd voor o.a. de Berlinale, IDFA ,CPH-Dox en OIAFF.
Workshop 6: Sound design
In deze workshop leren de deelnemers meer te doen met geluid, en zo hun eigen verhaal te verdiepen. Wat is de functie van geluidseffecten en muziek? Hoe bouw je spanning op met geluid, wat maakt een verhaal levendig en wat voegt een geluid als dimensie toe aan het verhaal? Deelnemers leren sound designtechnieken toe te passen door een eerste opzet te maken van hun eigen verhaal.
Docent: Michiel van de Weerthof, podcastmaker, sound designer, muzikant, producer en eindredacteur. Zijn podcast GEEL is landelijk geroemd, onder de naam Soundtreks maakt hij met Joost van Pagee al jaren podcasts, (interactieve) audiotours en apps. Momenteel werkt hij o.a. aan een muzikale podcast voor de KRO-NCRV. Vanuit zijn muzikale achtergrond zijn taal, sound design, muziek, geluid en stilte volgens hem allemaal even belangrijk om een verhaal te vertellen.
Eindpresentatie/netwerkborrel
De workshops duren per keer 4 uur inclusief pauze en vinden om de week plaats. In de week dat er geen workshop is werk je een opdracht uit.
Voor de eindpresentatie brengen we alle deelnemers bijeen (en komen met een passend alternatief als dat door de Covid-19-pandemie niet kan). De deelnemers laten met een korte audiopresentatie horen wat ze hebben geleerd en gemaakt. Bij de eindpresentatie zal een groep professionals uit het literaire en audioveld aanwezig zijn waarmee we de deelnemers graag in contact willen brengen.
Wanneer en waar
De basiscursus zal in totaal 4x gegeven worden. De eerste twee groepen starten in oktober 2021 en eindigen in januari 2022, de derde groep start eind januari 2022. Per groep is er plaats voor maximaal 12 deelnemers; in totaal kunnen er nu dus maximaal 48 schrijvers en vertalers aan de basiscursus deelnemen.
Op zondagmiddag 26 september is er tijdens ILFU en het Podcastfestival een kick-off masterclass waar alle deelnemers van de eerste twee cursussen geacht worden aanwezig te zijn.
De cursussen vinden om de week plaats op zaterdag, tussendoor is er tijd om aan opdrachten te werken. De cursusdata zijn:
Groep 1: 9 oktober, 23 oktober, 6 november, 20 november, 4 december, 18 december 2021
Groep 2: 16 oktober, 30 oktober, 13 november, 27 november, 11 december 2021, 8 januari 2022
Eind januari 2022 vindt voor de eerste twee groepen de eindpresentatie plaats op een zaterdagmiddag. Voor de derde en vierde groep zal dit de eerste, kick-off bijeenkomst zijn. De workshops voor de derde en vierde groep lopen vervolgens door tot en met mei 2002.
De workshops zullen op verschillende plekken in het land gegeven worden. Bij de keuze van de locaties kijken we ook naar de spreiding van de deelnemers per regio. Verder zullen alle locaties goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en de auto, en goed toegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking.
Eerder werd de basiscursus Literair podcasten aangekondigd voor de zomer 2021. Omdat we de cursus graag in levenden lijve willen geven en de verwachting nu is dat in september iedereen gevaccineerd zal kunnen zijn, is besloten pas in oktober van start te gaan. Daarbij gaan we, met een slagje om de arm, uit van onderstaande data. Uiteraard zullen ook dan alle eventueel noodzakelijke coronamaatregelen in acht worden genomen.
Hoe aanmelden?
Aanmelden kan via het aanmeldformulier op de pagina Literair podcasten op deze website onder Programma’s. Dit kan uiterlijk tot en met vrijdag 27 augustus 2021. Maar wacht niet te lang want de aanmeldingen worden op volgorde van binnenkomst behandeld.
Selectie
Selectie vindt plaats op basis van het tijdstip van je Nederlandstalige (!) aanmelding. Anders gezegd: de eerste 48 zijn verzekerd van deelname indien ze het formulier/de vragen volledig hebben beantwoord, hun motivatie en voorstel binnen de (literaire) kaders van deze oproep valt én ze aan de instapeis voldoen. Je ontvangt uiterlijk 10 werkdagen na de sluitingsdatum per e-mail bericht of je bent geselecteerd.
Spelregels
Deelname aan de basiscursus Literair podcasten is gratis. Bij intekening voor de cursus ga je de volgende verplichtingen aan:
1. Je bent bij alle acht bijeenkomsten aanwezig, zowel bij de kick-off, de zes cursusdagen als de eindpresentatie (100% verschijningsplicht). Afwezigheid alleen mogelijk bij hoge uitzondering en in overleg.
2. Je schrijft tijdens de cursus een nieuwe tekst speciaal voor audio.
3. Je presenteert een audiofragment op de afsluitende eindpresentatie / netwerkbijeenkomst.
4. Je helpt mee de cursus te evalueren.
Organisatie
Stichting Podcastnetwerk zet zich sinds 2018 in om de podcastcultuur in Nederland te bevorderen. Bij het netwerk zijn autonome podcasts en makers aangesloten. Ze werken vanuit een eigen motivatie, ze zijn nieuwsgierig en leergierig, en zijn meer dan bereid om hun opgedane kennis en ervaring te delen met anderen. Het Podcastnetwerk organiseert activiteiten voor ervaren en onervaren podcastmakers en -luisteraars en deelt kennis en informatie over gebeurtenissen in de podcastscene.
De cursus word je aangeboden door het Nederlands Letterenfonds. De oproep vindt plaats in het kader van het talentontwikkelingsprogramma interdisciplinair, waarbij het Letterenfonds literair talent de kans wil bieden hun artistieke grenzen te verleggen en hun beroepspraktijk te verbreden. Doel is ook om opgedane kennis en ervaringen te delen en om relevante relaties tussen partijen op te bouwen.
