De P.C. Hooftprijs 2021 gaat naar dichter Alfred Schaffer. In de lange geschiedenis van deze prestigieuze oeuvreprijs is hij de eerste laureaat die in de 21ste eeuw debuteerde. Zijn tiende dichtbundel, Strafregels, verscheen dit jaar. De jury prijst zijn poëzie als spitsvondig, dubbelzinnig en van een ‘sprankelende veelstemmigheid’.
Aanvankelijk dacht Alfred Schaffer dat Aad Meinderts, secretaris van de P.C. Hooftprijs-jury, belde om hem te vragen zitting te nemen in de jury van de prijs. Het nieuws dat Schaffer zélf de prijswinnaar was, was dan ook ‘de schok van zijn leven’, zo vertelt hij in Trouw. ‘Het voelt alsof ik meteen in de stratosfeer ben gekatapulteerd, terwijl ik op de grond loop.’
Alfred Schaffer (1973) is één van de jongste dichters die bekroond is met de P.C. Hooftprijs. Hij debuteerde in 2000 met Zijn opkomst in de voorstad, dat werd genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs. Voor de bundels die daarop volgden, negen in totaal, ontving hij onder meer de Awater Poëzieprijs, de Ida Gerhardt Poëzieprijs, de Jan Campert-prijs en de Paul Snoek Poëzieprijs. Een belangrijk deel van zijn oeuvre, waaronder het recente Strafregels (De Bezige Bij), kwam tot stand met ondersteuning van het Letterenfonds. Zijn werk is vertaald in het Afrikaans, Engels, en Frans.
‘Schrijven is je engageren en dus is schrijven per definitie politiek.’
Dit stelde Alfred Schaffer bij zijn aanstelling als gastschrijver aan Universiteit Leiden (2017). De inherente verbinding tussen literatuur en politiek stond niet altijd voorop in zijn schrijven: ook het talige, het experiment speelt een belangrijke rol in zijn poëzie. ‘Maar met mijn emigratie naar Zuid-Afrika ben ik me ook als dichter veel bewuster geworden van mijn politieke betrokkenheid.’, vertelt hij (De Mare). ‘Je ontsnapt er niet aan. En zeker niet wanneer je met taal werkt. […] Ik zoek steeds meer naar mijn politieke plek, in de taal en in mijn woonplaats.’
Dat waardeert ook de jury van de P.C. Hooftprijs 2021, die Alfred Schaffer een dichter noemt die ‘zonder met modes mee te waaien midden in deze tijd staat. Dat uit zich in zijn neus voor moderne communicatievormen, maar vooral ook in de oprechte betrokkenheid met de wereld die uit zijn verzen spreekt. Schaffers poëzie is nooit los te zien van de context van Zuid-Afrika, het land waar hij sinds 1996 – met een onderbreking van enkele jaren – woonachtig is. In zijn gedichten resoneert de verhouding tussen wit en zwart regelmatig, ook vanwege de persoonlijke achtergrond van de dichter, die een Arubaanse moeder heeft.’
En: ‘Schaffers gedichten laten zich in eerste instantie vaak lezen als willekeurige passages uit een oneindige stroom observaties – maar die willekeur is schijn. Zijn poëzie omvat zeer precies gekozen momentopnames, met zinnen die ogen alsof er een scalpel aan te pas is gekomen.’
Foto Alfred Schaffer: © Karoly Effenberger
Alfred Schaffer werd in 1973 geboren in Leidschendam en studeerde Moderne Nederlandse Literatuur en Film en Theaterwetenschappen in Leiden. Op zijn 23ste vertrekt Schaffer naar Zuid-Afrika. Hij ontwikkelt zich zowel als dichter als als wetenschapper. Hij is als docent verbonden aan de Universiteit in Kaapstad, waar hij in 2002 promoveert. Schaffer keerde voor enkele jaren terug naar Nederland, om te werken voor De Bezige Bij. Sinds 2011 woont hij weer in Zuid-Afrika, opnieuw verbonden aan een universiteit: ditmaal als docent aan de Universiteit van Stellenbosch.
De P.C. Hooftprijs, 60.000 euro groot, wordt in mei 2021 aan Alfred Schaffer uitgereikt. Hoe de uitreiking eruit zal zien, is vanwege de coronapandemie nog niet bekend.
Over de P.C. Hooftprijs
De jury van de P.C. Hooftprijs 2021 bestaat uit Jeroen Dera, Janita Monna (voorzitter), Ester Naomi Perquin, Carl De Strycker en Michael Tedja.
De P.C. Hooft-prijs voor Letterkunde is de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs voor een oeuvre. Deze prijs wordt jaarlijks toegekend, afwisselend voor verhalend proza, beschouwend proza en poëzie. Recente laureaten in de categorie poëzie zijn: Nachoem Wijnberg (2018), Anneke Brassinga (2015), Tonnus Oosterhof (2012) en Hans Verhagen (2009).
Meer informatie
- P.C. Hooftprijs 2021 voor Alfred Schaffer (Literatuurmuseum)
- Vertalingen van het werk van Alfred Schaffer in de vertalingendatabase.nl
Alfred Schaffer is een dichter die zonder met modes mee te waaien midden in deze tijd staat