In haar nieuwe roman, Plantage Wildlust, belicht Tessa Leuwsha sociale verhoudingen in Suriname aan het begin van de vorige eeuw. Het boek is lovend ontvangen in de pers, en wordt verfilmd door producent Emjay Rechsteiner.
“Ik wilde laten zien dat binnen het koloniale systeem van onderdrukking, zoiets als daderschap en macht, niet slechts was voorbehouden aan witte mensen. Er bestond namelijk niet één werkelijkheid.” (Tessa Leuwsha in NRC)
Plantage Wildlust vertelt het verhaal van de Nederlandse Oscar en Janna, een pasgetrouwd stel aan het begin van de twintigste eeuw. Oscar krijgt een baan als directeur op Plantage Wildlust en samen met zijn vrouw vertrekt hij naar Suriname om een nieuw bestaan op te bouwen. In Suriname is de slavernij pasgeleden afgeschaft, en vervangen door een systeem van contractarbeid. De plantagedirecteuren zijn nog zonder uitzondering witte mannen, die leiding hebben over de contractarbeiders, veelal uit Brits- en Nederlands-Indië, die op de plantage wonen en werken. De verhoudingen zijn gespannen; het leven in Suriname blijkt een grotere uitdaging dan Oscar en Janna hadden voorzien. Opzichter Creebsburg, die geen behoefte heeft aan inmenging van de jonge, Nederlandse directeur, stelt zich vijandig op. Intussen staat Janna voor haar eigen problemen, ze heeft moeite om aansluiting te vinden bij de vrouwen in Suriname, en om vorm te geven aan haar eigen wensen en dromen. Ze verlangt naar een gezin, maar de vurig gewenste zwangerschap blijft uit. Ook haar ambities om een school op te richten en haar opleiding als onderwijzer in de praktijk te brengen, stuitten op weerstand.

Still uit boektailer Plantage Wildlust
Met Plantage Wildlust (Atlas Contact) hoopt Leuwsha Nederland de ogen te openen voor het pijnlijke verleden van kolonialisme en slavernij. Veelzeggend is dan ook het citaat van James Baldwin voorin het boek: ‘Not everything that is faced can be changed, but nothing can be changed until it is faced.’ Dat in dat pijnlijke verleden lijden en onzekerheid niet zijn voorbehouden aan specifieke groepen, toont ze door de dilemma’s van de gelaagde personages invoelbaar te maken. Het boek blijft weg van stereotyperingen en vaste patronen van wit daderschap en zwart slachtofferschap. Plantage Wildlust biedt de lezer een genuanceerd beeld van de sociale en raciale verhoudingen in de postkoloniale tijd.
Het is aan mijn generatie om een ander narratief te scheppen, een verhaal waar onze kinderen kracht uit kunnen putten. (Tessa Leuwsha in Het Parool)
Producent Emjay Rechsteiner van Staccato Films heeft de filmrechten voor Plantage Wildlust gekocht. Een kroon op haar werk, aldus Leuwsha in NRC: ‘[Ik vind het] extra bijzonder omdat Emjay afstamt van Nederlandse plantagehouders die hier in Suriname plantages en slaven hadden, en ik een nazaat ben van tot slaaf gemaakten. We maken gezamenlijk een verbinding van dit verhaal.’
Tessa Leuwsha (1967) schrijft zowel fictie als non-fictie, is cultureel attaché op de Nederlandse ambassade in Paramaribo en documentairemaker. Ze publiceerde in 1997 het Reishandboek Suriname. Haar romandebuut volgde in 2005: De Parbo-blues, een gefictionaliseerde biografie van de jeugd van haar vader in Suriname, werd lovend ontvangen en genomineerd voor de Debutantenprijs. Ook volgende romans vielen op, zo werd Solo, een liefde genomineerd voor de Black Magic Woman award en Fansi’s stilte voor de Inktaap Literatuurprijs. Leuwsha nam deel aan verschillende internationale literatuurfestivals, en verzorgde in 2020 de zesde Cola Debrot-lezing onder de titel Wij hebben helden, wij bestaan!. Voor de recente heruitgave van Wij slaven van Suriname van Anton de Kom scheef ze een voorwoord.
Links
- Leesfragment uit Plantage Wildlust op website uitgeverij Atlas Contact
- Tessa Leuwsha over Plantage Wildlust in Het Parool, 26 juli 2020
- Tessa Leuwsha over Plantage Wildlust in NRC, 23 juli 2020
- Heruitgave Wij slaven van Suriname van Anton de Kom met onder meer een inleiding door Tessa Leuwsha
- Kindercultuur Congres 2019: ‘Diversiteit moet mainstream worden’ in Boekblad Magazine, november 2019
- Tessa Leuwsha over Fansi’s stilte in Letteren &cetera (video)