Binnen hun bestaande budgetten hebben de zes rijkscultuurfondsen (Fonds Podiumkunsten, Mondriaan Fonds, Nederlands Letterenfonds, Filmfonds, Stimuleringsfonds Creatieve industrie en Fonds voor Cultuurparticipatie) ruimte gemaakt voor specifieke maatregelen, gericht op de verschillende sectoren die zij bedienen. Het Nederlands Letterenfonds komt in aanvulling op de eerder aangekondigde coulance maatregelen met een pakket waarmee het de hele keten (die betrokken is bij het maken en verspreiden van literatuur) in de breedte ondersteunt. Hiervoor heeft het fonds dit jaar – naast de reguliere subsidies – ruim acht ton beschikbaar.
De nu aangekondigde fondsspecifieke maatregelen zijn aanvullend op de zogeheten coulancemaatregelen die het Rijk en de fondsen al toepassen (zoals het accepteren van uitstel, verplaatsing, wijziging of potentieel afstel van plannen), de generieke maatregelen van het kabinet (zoals de tegemoetkoming in loonkosten en ondersteuning van zzp’ers) en het door minister Van Engelshoven aangekondigde aanvullend bedrag van € 300 miljoen (dat op dit moment gezamenlijk wordt uitgewerkt). De fondsspecifieke maatregelen zijn daarom primair gericht op ondersteuning van makers en van instellingen en organisaties die niet door het aanvullend steunpakket van 300 miljoen worden bediend.
Een overzicht van de verschillende aanvullende maatregelen waarmee het Nederlands Letterenfonds makers wil ondersteunen en de productie en verspreiding van literatuur in binnen- en buitenland op peil houden. Daarnaast lopen de reguliere aanvraagmogelijkheden, zoals de projectsubsidies voor schrijvers en vertalers, gewoon door:
Snelloket: van maker tot lezer
Het Letterenfonds verruimt voor recent ondersteunde schrijvers en vertalers de mogelijkheid om een ontwikkelbeurs aan te vragen. Op 25 mei wordt hiervoor een snelloket geopend. Zowel schrijvers en vertalers met een dit jaar gehonoreerde aanvraag voor een projectsubsidie of werkbijdrage theatertekst, als schrijvers van wie recent een werk in vertaling is verschenen waaraan door het fonds een translation grant is verleend, kunnen dan een ontwikkelbeurs van 2.500 euro aanvragen. De ontwikkelbeurzen bieden schrijvers en vertalers de ruimte een persoonlijk ontwikkelplan uit te voeren om in de 1,5 meter maatschappij een brug te slaan naar potentiële lezers van hun werk. De literaire makers zijn vrij in invulling van het ontwikkelplan: zij kunnen bijvoorbeeld kiezen voor het ontwikkelen van online aanbod zoals optredens of leesclubs, in samenwerking met de lokale boekhandel of met de (internationale) uitgever. Ook kan de subsidie worden aangewend voor verbetering van de eigen website, het maken van een podcast of versterking van de eigen presentatie op sociale media. Hier vindt u de regeling: Van maker tot lezer
Oproep aan makers
Tot nu toe is er gelukkig nog geen sprake van een daling in het aantal subsidieaanvragen van schrijvers of vertalers. In de eerste rondes van 2020 is een kleine anderhalf miljoen aan projectsubsidies voor schrijvers en vertalers toegekend. Toch roept het Letterenfonds schrijvers en vertalers op om als zij door corona-maatregelen in de problemen komen, dit per mail aan de betreffende contactpersoon bij het fonds te melden. De contactpersonen vindt u elders op deze site bij de regelingen. Loopt uw gesubsidieerde project bijvoorbeeld vertraging op omdat het productieproces bij uw uitgever is vertraagd? Wordt publicatie van uw nieuwe werk, dat u met een subsidie van het fonds hebt geschreven of vertaald, uitgesteld? Laat het ons weten.
Uitgeverijen in Nederland
Voor uitgeverijen (de opdrachtgevers van makers) komt er vanaf 25 mei meer ruimte voor ondersteuning van de productiekosten. Om de uitgave van literatuur in vertaling te stimuleren wordt het mogelijk tot het einde van dit jaar een bijdrage te ontvangen voor vertalingen die met een projectsubsidie voor de vertaler zijn ondersteund. Het gaat om een bedrag van minimaal € 750 en maximaal € 1.500 per titel. Voor poëziebundels geldt een bedrag van € 1.000 per titel. Daarnaast komen er verhoogde productiesubsidies voor risicodragende titels; hiertoe worden de budgetten voor de reguliere subsidieregelingen verhoogd, zoals de regeling voor geïllustreerde kinder- en jeugdliteratuur en de regeling voor bijzondere literaire uitgaven, waaronder essayistiek, biografieën en uitgaven in het Fries.
Literaire festivals
Voor de (meerjarig) door het Letterenfonds ondersteunde literaire festivals en evenementen gelden de eerder aangekondigde coulancemaatregelen. In samenspraak met het ministerie bekijkt het fonds wat er voor de twee- en vierjarig ondersteunde festivals kan worden gedaan. Als tegemoetkoming voor de dit jaar incidenteel ondersteunde literaire manifestaties en activiteiten die door uitstel of afstel van de gesubsidieerde activiteiten in de problemen komen, reserveert het Letterenfonds een bedrag van 50.000 euro.
Sectorbreed: campagnes in Nederland
Het Letterenfonds draagt bij aan twee initiatieven die de sector in de breedte steunen: de pilot Schrijver op je scherm voor onderwijs, boekhandel en bibliotheken zal met ondersteuning van het Letterenfonds en de KB door de Schrijverscentrale worden gecontinueerd, in ieder geval tot het einde van 2020.
Ook komt er vanuit het boekenvak een gezamenlijke zomercampagne voor de boekhandel om het kopen en lezen van boeken te blijven stimuleren. Dit in vervolg op de succesvolle campagne #ikleesthuis, waar het Letterenfonds eerder aan bijdroeg.
Uiteraard gaat het Nederlands Letterenfonds door met alle reguliere inspanningen om de zichtbaarheid van literatuur te vergroten, zoals de Schwob-acties (vier keer per jaar: ieder seizoen een nieuwe reeks actietitels) waarmee vertaalde klassiekers uit de wereldliteratuur bij boekhandel en lezers onder de aandacht worden gebracht. Ook zijn er campagnes rond de jubileumeditie van de Europese Literatuurprijs. Zo organiseert Hebban.nl deze zomer online leesclubs rond de shortlist van de speciale studentenjury. Ook de literaire talkshow Letteren Live is weer opgestart met speciale 1,5 meter edities.
Vertalers van Nederlandse literatuur
Om vertalers in deze onzekere tijd aan nieuwe opdrachten te helpen, biedt het Letterenfonds hen de mogelijkheid een voorstel te doen voor een vertaling van 3.000 woorden uit een Nederlandse literaire titel (fictie, non-fictie, kinderboeken, poëzie en graphic novels). De vaste vergoeding bedraagt 500 euro per fragment. Voor titels met weinig tekst (graphic novels en prentenboeken) kan een presentatie worden gemaakt. In overleg met het Letterenfonds en de rechthebbende uitgever of agent zal de vertaler zich inspannen om een uitgever voor het betreffende boek te vinden. En zo snijdt het mes aan twee kanten: het uitbrengen van nieuwe vertalingen wordt gestimuleerd, en vertalers ontvangen nieuwe opdrachten. Alle vertalers worden per e-mail benaderd, en de lijst van beoogde boeken zal op de website van het fonds worden geplaatst. Deadline voor het inzenden van de aanmeldingen is 15 juni 2020.
Buitenlandse uitgevers
Vanaf 12 mei tot eind 2020 biedt het Nederlands Letterenfonds aan buitenlandse uitgevers die een translation grant aanvragen, de mogelijkheid om een extra subsidie voor productiekosten aan te vragen. Dit geldt voor alle genres: fictie, non-fictie, kinder- en jeugdliteratuur, poëzie en graphic novels. Ook uitgevers van geïllustreerde boeken en poëzie, die al een bedrag voor productiekosten ontvangen, komen in aanmerking. Het gaat om een bedrag van minimaal € 750 en maximaal € 1.500 per titel. Voor poëziebundels geldt een bedrag van € 1.000 per titel.
Promotie Nederlandse literatuur in het buitenland
Op dit moment is het voor auteurs helaas niet mogelijk om voor promotiebezoeken naar het buitenland af te reizen. Desondanks staat het Nederlands Letterenfonds klaar om uitgevers en internationale festivals (financieel) te ondersteunen bij de promotie van recent vertaalde auteurs. Wij roepen daarom uitgevers, festivals en literaire organisaties op om alternatieve (online of anders) promotieplannen bij ons in te dienen.
De campagne New Dutch Writing, die najaar 2019 succesvol van start ging in het Verenigd Koninkrijk, zal worden verlengd tot eind 2021. Daarnaast worden online alternatieven ontwikkeld om de groeiende belangstelling voor Nederlandse literatuur in het Engelse taalgebied warm te houden: zo wordt deze week in samenwerking met het National Centre for Writing in Norwich enkele online interviews gelanceerd met Nederlandse auteurs en hun vertalers.