Op de 50ste kinderboekenbeurs van Bologna presenteerde het Letterenfonds aan zestig buitenlandse uitgevers twaalf nieuwe Nederlandse titels, waaronder Zwarte Zwaan van Gideon Samson en Rebel met vleugels van Marcel Rooijaards. Joke van Leeuwen en Annie M.G. Schmidt waren opnieuw de meest verkochte auteurs, en Guus Kuijer vierde zijn laatste dagen als recentste winnaar van de prestigieuze Astrid Lindgren Memorial Award. Fondsdirecteur Pieter Steinz maakte ‘Bologna’ voor het eerst mee en doet verslag.
Van een ervaren boekenvakker (“meer dan twintig keer Bologna”) had ik op het vliegveld te horen gekregen dat ’s werelds grootste kinderboekenbeurs “in de ogen van Frankfurtgangers een luciferdoosje is.” Waarschijnlijk was de pan-Europese kou hem in de bol geslagen. Het beursterrein net buiten Bologna is misschien kleiner dan het Messegelände, er is in de 36 hallen meer te zien dan je in vier dagen kunt bevatten. Bovendien is de Fiera del Libro per Ragazzi veel relaxter dan de Frankfurter Buchmesse en ook gezelliger – je bent gewoon méér tijd kwijt per hal.
Centraal in Hal 29, terzijde van de Nederlandse uitgevers, is de met oranje tulpen versierde stand van het Nederlands Letterenfonds, bemand door Agnes Vogt en Marlies Hoff en ten minste zo opvallend door de wandbekleding: twee panelen met grote blow-ups uit het waanzinnige populaire prentenboek *Nederland *van Charlotte Dematons. De typisch Nederlandse (en gezien de ijskou zeer toepasselijke) schaatsscène siert ook de voorkant van de Bologna-brochure van het Letterenfonds, waarin twaalf prenten-, kinder- en jeugdboeken uit het afgelopen jaar in het Engels gepresenteerd worden. *Nederland *staat er niet in, omdat het tekstloze boek té Nederlands is voor internationaal succes. In de stand wordt al snel gediscussieerd over de mogelijkheid om Dematons een vergelijkbaar prentenboek over Europa te laten maken – met voor ieder land één spread die de essentie van de eigen cultuur, natuur en kinderliteratuur samenvat.
Het Letterenfonds gaat al sinds de oprichting van het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds naar Bologna, en het balboekje van Agnes is met vijftig afspraken dan ook overvol. Uit de nieuwe brochure blijken vooral drie boeken populair bij uitgevers uit China, Brazilië en de rest van de wereld: Zwarte zwaan, een gewaagde (en al naar Duitsland en Denemarken verkochte) thrillervan Gideon Samson over een meisje dat haar eigen begrafenis plant; Rebel met vleugels, Marcel Rooijaards’ volstrekt originele en eigentijdse bewerking van de oude Icarus-mythe; en De grote Robin, een door Marije Tolman geïllustreerde verzameling van de drie prijswinnende Robinboeken van Sjoerd Kuyper. Dat laatste is opvallend, omdat ‘het buitenland’ volgens Agnes helemaal niet van ‘bind-ups’ houdt. De enige die dit jaar verschijnt is de Franse editie van de vijf Polleke-boeken van Guus Kuijer (Pauline ou la vraie vie).
Kuijer is zelf op de beurs, anders dan vorig jaar, toen hij de Astrid Lindgren Memorial Award (de ‘Nobelprijs voor jeugdliteratuur’) toegekend kreeg op het moment dat hij bij de tandarts zat. Bij een diner te zijner ere in een Bolognees visrestaurant, georganiseerd door zijn Nederlandse uitgeverij Querido, zit dinsdag een dozijn van zijn buitenlandse uitgevers aan. Een paar uur eerder is zijn opvolgster als ALMA-laureaat bekend gemaakt: de Argentijnse illustratrice Isol, van wie nog maar één boek in Nederland gepubliceerd is. Kuijer heeft dan al weer andere eerbewijzen die zijn aandacht behoeven: de verenigde Italiaanse kinderboekhandels hebben hem hun jaarlijkse prijs toegekend voor Het boek van alle dingen, en inmiddels is met Feltrinelli een contact getekend voor het uitbrengen van Polleke nummer drie, vier en vijf.
Twee andere Nederlandse kinderboekschrijvers lopen ook op alle beursdagen in Bologna rond. Edward van de Vendel – met Dertien rennende hertjes vertegenwoordigd in de Letterenfonds-brochure Children’s Books from Holland – ontdekt dat er nog steeds veel interesse is voor De Gelukvinder, zijn literaire verwerking van het verhaal van een Afghaanse vluchteling; het boek is het eerste deel van in enkele landen nagevolgde Slash-serie waarin bewogen levensverhalen van jongeren worden opgeschreven door jeugdboekschrijvers. In Zuid-Afrika is Van de Vendel binnenkort in maar liefst vijftien talen te lezen, aangezien zijn jongen-wil-hondboekje En toen kwam Sam door de Nederlandse Taalunie is uitverkoren om in alle officiële talen van de RSA te worden gepubliceerd.
Jan Paul Schutten staat als tekstschrijver met twee prentenboeken in de Letterenfondsbrochure: de Monty Python-parafrase Is dat alles? en het Gouden Boekje over de Nachtwacht Het meisje met de gouden jurk). Hij presenteert op de Fiera de dummy én de ‘uithouder’ van zijn nieuwe non-fictieboek over de evolutie Het raadsel van alles dat leeft, dat bij Gottmer zal verschijnen. Het ziet er spectaculair verzorgd uit, ook al door de speelse illustraties in gedekte kleuren van Floor Rieder. Op woensdagavond, de laatste avond van de beurs komen alle Nederlandse uitgevers en hun buitenlandse relaties bijeen op de traditionele party in Palazzo Isolani, een vijftiende-eeuws stadspaleis met aanelkaargeschakelde zalen waar wijnen en vruchtensappen worden geschonken en grote Parmezaanse kazen met behulp van kaasbijltjes soldaat worden gemaakt. Het is een ideale gelegenheid om de nog steeds niet afnemende belangstelling voor het Nederlandse kinderboek te evalueren en terug te blikken op wat er het afgelopen jaar daadwerkelijk verkocht is.
Tien te verschijnen titels
Deze met subsidie van Nederlands Letterenfonds ondersteunde titels verschijnen binnenkort:
- Pluk en de dieren van Annie M.G. Schmidt en Fiep Westendorp aan Pagony (Hongarije), vert. Orsolya Varga
- Een selectie uit Allemaal sprookjes bij Tokuma Shoten (Japan), vert. Yumi Nishimura
- Negen open armen (Une maison pour neuf) van Benny Lindelauf bij Gallimard (Frankrijk), vert. Mireille Cohendy
- Supervrienden van Fiona Rempt en Noëlle Smit bij Lasten Keskus (Finland)
- Tin Toeval van Guus Kuijer bij Liels un Mazs (Letland)
- Toen mijn vader een struik werd van Joke van Leeuwen bij Liaoning Children’s Publishing (China) en bij Gecko Press (Nieuw Zeeland), vert. Bill Nagelkerke; ook genomineerd voor de Deutsche Jugendliteraturpreis
- Toen kwam Sam van Edward van de Vendel bij l’Ecole des Loisirs (Frankrijk), vert. Maurice Lomré
- De regels van drie van Marjolijn Hof bij Hayy Kitap (Turkije), vert. Burak Sengir
- Springende pinguïns en lachende hyena’s van J. Goossens & Marije Tolman
- Piepkleine muis van Ingrid en Dieter Schubert bij Ekare (Venezuela)
