Van 12 tot en met 14 februari 2019 vond de tweede Children’s Book Salon in New York plaats. Een prachtig programma, georganiseerd door de German Book Office, voor 26 deelnemers van uit de hele wereld. Uit Nederland was Lucienne van der Leije van Querido Kind aanwezig en ikzelf namens het Nederlandse Letterenfonds. Ik heb in die drie dagen zoveel interessante informatie gekregen over de Amerikaanse kinderboekenmarkt, dat ik daar graag wat uitgebreider verslag van doe.
Dinsdagochtend gaat het programma van start in het Goethe-Institut, een open ruimte in Midtown Manhattan, waar de deelnemers besneeuwd binnen komen. Na een uitgebreide kennismaking met de deelnemers – waarbij de uitgevers hun fonds presenteren aan de hand van een drietal kenmerkende boeken – komen vier redacteuren van Harper Collins vertellen over hun imprints. Harper Collins is de één na grootste uitgever te wereld, en heeft zes ‘children’s editorial teams’. Andrew Eliopulos vertelt dat zijn fonds een groot aantal titels uitgeeft waarin diversiteit een rol speelt: onder andere New Kid van Jerry Craft, een graphic novel voor middle grade readers (8-12 jaar) over “a person of color going to a private school with little people of color”; en Poet X, slam poetry van Elisabeth Agevedo, waarvan de Duitse rechten al verkocht zijn aan Rowohlt.
‘Catching up with European illustration’
Jill Davis presenteert haar prentenboekenfonds aan de hand van de grote hit The Bad Seed (“edgy with a good message”) en Harold Snipperpot’s Best Disaster Ever (boodschap: er kunnen goede dingen voortkomen uit ogenschijnlijke rampen). Volgens Jill wordt het werk van Amerikaanse illustratoren kwalitatief steeds beter, “we’re finally catching up with European illustration.” Benjamin Rosenthal is naar eigen zeggen uitgever van een “high quality literary list” waarvan op dit moment The Hate You Give het grote succesboek is.
Harold Snipperpot’s Best Disaster Ever
In de middag bezoeken we de recent vernieuwde kantoren van Scholastic in Soho. Jennifer Powell, de rechtenmanager, en een aantal van haar collega’s presenteren de diverse afdelingen van deze grootste uitgever ter wereld, die wereldwijd 350 miljoen boeken per jaar verkoopt - een derde van de kinderboeken die in de VS gekocht worden is van Scholastic. We maken kennis met de speelse ‘activity packs’ (knutselpakketten met boek) van Klutz en praten over hoe zij omgaan met thema’s als diversiteit en zo genderneutraal mogelijk uitgeven. Het is zoeken naar de balans tussen het commerciële belang (roze omslagen voor meisjesachtige thema’s verkopen beduidend beter) en de wens om stereotypering te vermijden.
Boeken en games
Vervolgens presenteert de redacteur van het AFK fonds (Away From Keyboard) fictie die aansluit op populaire games en series, zoals Pokémon, Overwatch, Assassin’s Creed en Riverdale. De redacteuren en schrijvers werken nauw samen met de game-ontwikkelaars om de personages uit de games in het boek verder uit te werken, en geven soms zelfs ‘clues’ voor de games in de boeken. Het boek biedt zo toegevoegde waarde aan de game-ervaring.
We eindigen de dag met een panel over de rol van literaire fondsen voor een publiek van Amerikaanse uitgevers en de deelnemers van de Salon. Samen met Tiia Stranden uit Finland (FILI), Hege Langrusten uit Noorwegen (NORLA) en Walter Schlect van het Goethe-Institut in New York geven we uitleg over de mogelijkheden voor de ondersteuning van vertalingen en over ontwikkelingen in onze markten.
Licenties
De volgende ochtend start met een presentatie over licencing. Gisela Abrams van de brancheorganisatie LIMA geeft cijfers over de groeiende markt voor licentieproducten en de uitdagingen in een markt waar fans zelf producten maken en via sociale media verspreiden. Vervolgens toont Debra Joester (Joester Loria Group) een mooi voorbeeld van geslaagde licentieproducten van de boeken van Eric Carle. Ze begint met tot de verbeelding sprekende getallen: 50 jaar na het verschijnen van The Very Hungry Caterpillar (Rupsje Nooitgenoeg) zijn er 151 miljoen exemplaren van verkocht in 64 talen en wordt er iedere 15 seconden ergens ter wereld een exemplaar van het boek verkocht! Aan licentieproducten wordt inmiddels 240 miljoen dollar verdiend. Licenties gaan niet alleen naar producten, ook steeds meer naar ‘immersive experiences’ – zoals theater, shows of speeltuinen – want “people are spending less money on stuff and more on experiences”.
Na het verhaal over licenties keren we terug naar de boeken. Ricky Stock, coördinator van de Frankfurt Book Office leidt een gesprek met vijf experts: Amanda D’Acierno van Penguin Random House Audio (audio), Andrea Spooner van Little Brown Books for Young Readers (prentenboeken), Phoebe Yeh van Crown Books/Random House (gespecialiseerd in inclusiviteit), Gina Gagliano van Random House Graphic (graphic novels) en Diane Roback, de kinderboekenredacteur van Publishers Weekly. Het wordt het hoogtepunt van de drie dagen, een uur lang een stortvloed aan inhoudelijke informatie!
Phoebe is al sinds 1996 bezig met diversiteit in kinderboeken en constateert dat de markt er inmiddels heel wat beter voorstaat, maar dat we er nog niet zijn. Ze zou willen dat de ontwikkelingen sneller gingen. Iedereen is het erover eens dat inclusiviteit als thema zal blijven, in de volle breedte: gender, kleur, achtergrond, neurodiversiteit, fysieke en mentale handicaps. De uitgeefindustrie moet diverser, en we moeten nieuwe lezers bereiken. Ze maakt ook deel uit van het Random House ‘diversity & inclusivity committee’, dat een keer per week bij elkaar komt en maandelijkse ‘lunch & learn’-bijeenkomsten organiseert over het onderwerp.
Activisme
Diane constateert dat er ook sprake is van meer activisme in kinderboeken: denk aan het prentenboek The Wall in the Middle of the Book van Jon Age, de graphic novel Illegal van Eoin Colfer en The Hate U Give van Angie Thomas (nog nooit is een boek zo kort na verschijnen opgenomen in het officiële schoolcurriculum). Ook het milieu is een onderwerp in kinderboeken: van prentenboeken over klimaatverandering tot ‘clifi’, science-fiction over het klimaat!
De graphic-novelimprint voor 5- tot 18-jarigen van Random House is vorig jaar opgericht, meegaand met de groei van de kids comics en kids graphic novels. Dat geldt vooral voor het middlegrade-segment – getuige Dogman, de absolute bestseller van dit moment. Ook wonnen twee graphic novels dit jaar de Newbery Award en komen er in steeds meer boekwinkels aparte secties voor het genre. Gina koopt ook graag in, op dit moment kijkt ze naar titels waar diversiteit een rol speelt. Ze merkt wel meteen op dat formaat belangrijk is voor de Amerikaanse markt: de graphic novels moeten hetzelfde formaat hebben als een middlegrade-fictietitel.
Audio- en prentenboeken
Amanda, die zich al zestien jaar bezighoudt met audiorechten bij Penguin Random House, vertelt dat de Listening Library for Children’s Audio Stories in 1955 is opgericht, maar nog nooit zo hard gegroeid is als de afgelopen jaren. En ze verwacht dat die snelle groei door zal zetten, nu het merendeel van de bevolking een audiodrager (telefoon) heeft. Uit onderzoek blijkt ook dat meer dan 50% van de audioboekenluisteraars onder de 40 jaar is. Interessant is dat zo’n 75% van de audioboeken die Penguin produceert titels van Penguin zijn en 25% van de titels komt van andere Amerikaanse uitgevers. En ze maken niet alleen Engelse audio, op dit moment kopen ze audiorechten voor Spaanse en Braziliaans-Portugese titels (ook voor titels die Penguin Random House niet als boek uitgeeft).
Volgens Andrea, die al meer dan 25 jaar als prentenboekenuitgever werkt, is die markt stabiel en staat steeds meer open voor ‘stand alone’ titels (ten opzichte van series). Trends van dit moment zijn de ‘socially conscious’ boeken (A is for Activist, Julian is a mermaid), prentenboekbiografieën (Little Leaders: Bold Women in Black History), non-fictieprentenboeken (Invention Hunters) en wetenschap en technologie in prentenboeken, en zelfs in karton boeken voor de allerkleinsten, zoals Baby University en Baby Loves Science! Als Andrea inkoopt, zijn het met name ‘seasonal titles’ (lente/zomer/herfst/winter, back to school, Kerstmis, Valentijnsdag etc), of duidelijk ‘trend based’ over een ‘hot topic’, waarmee ze snel in kan spelen op een trend. Ze geeft een paar voorbeelden: Love Matters Most van Mij Kelley en Gerry Turley (over immigratie) en The Color Monster van Anna Llenas (over omgaan met emoties).
Wat betreft 13+-lezers zijn alle sprekers heel enthousiast over de Young Adult Book Festivals, die het hele jaar door op diverse plekken in het land plaatsvinden. Het zijn grote, inspirerende events met duizenden jongeren die als ware fans de auteurs begroeten. Sinds John Green heeft laten zien hoe je met je lezers kunt communiceren, heeft dit fenomeen een vlucht genomen. Het is wel zo dat het hier met name om meiden gaat, zegt Phoebe Yeh met enige spijt – en ze voegt eraan toe: “I’m mother of a boy.”
De derde dag van het programma beginnen we in het nieuwe kantoor van Abrams, Down Town, vlak naast Ground Zero en het 9/11 memorial. Het kantoor zit in een indrukwekkend, statig pand met een enorme lobby. Ook Harper Collins houdt hier kantoor. Abrams is begonnen als kunstboekenuitgever in 1940 (nog altijd is hun motto ‘The Art of Books’) en geeft sinds de eeuwwisseling ook kinderboeken uit, wat een flinke groei voor het bedrijf is geweest. Abrams geeft inmiddels ongeveer 160 kinderboeken per jaar uit, voor alle leeftijden – van peuters tot YA. Het grootste commerciële succes is Diary of a Wimpy Kid, dat dit jaar 10 jaar bestaat, vertaald is in 60 talen en waar meer dan 220 miljoen exemplaren van zijn verkocht. De nieuwste titel Diary of an Awesome Friendly Kid verschijnt binnenkort in 30 landen tegelijkertijd, met een eerste oplage van 1,5 miljoen exemplaren. Trots vertelt directeur Michael Jacobs dan ook dat ze als relatief kleine speler (“boutique size”) op de Amerikaanse markt boven hun gewichtsklasse boksen.
In het middlegrade-segment beslaan graphic novels inmiddels 15% van de markt, mede door Dogman en Wonder, grote commerciële successen. YA is de minst stabiele categorie: 43% van de verkopen komt van ‘frontlist titels’ met Netflix en films als drijvende krachten. Bloughs collega van de afdeling fictie bij Viking vermeldt wel trots dat The Outsiders de ‘bestelling YA novel of all time’is.
Lama’s zijn duidelijk hot, ze hebben definitief de eenhoorn in het kinderboek vervangen!
Na deze cijfers presenteren een tiental redacteuren hun fonds aan de hand van een paar titels. Beverly Horowitz van Delacorte vertelt dat ze regelmatig titels inkopen, ze geeft als voorbeeld een Franse titel over een jongen met pornografieverslaving. Ze vertelt ook hoe de trailer voor de film van The Sun is also a Star een enorme impact heeft gehad op de verkoop van het boek. Erin Clarke is een van de negen redacteuren van Knopf en ze vertelt dat het vandaag, precies zeven jaar geleden is dat Wonder van Palazzio (de schrijversnaam van de voormalig kinderboekenuitgever van Workman) verscheen. Erin is getrouwd met een vertaler Duits-Engels en mede daarom zeer geinteresseerd in Europese titels. Timar Brasis van Viking vertelt over het enorme succes van de Llama Llama series waar 10 miljoen exemplaren van verkocht zijn. Lama’s zijn duidelijk hot, ze hebben definitief de eenhoorn in het kinderboek vervangen!
De rol van de boekhandel
Het laatste bezoek van de Salon gaat naar de in 1980 opgerichte kinderboekwinkel Books of Wonder. Een prachtige winkel met een enorme collectie nieuwe en bijzondere, antiquarische boeken. Alles zorgvuldig geselecteerd op kwaliteit, film tie-ins of licencing titels komen er niet in. De oprichter vertelt hoe Amazon.com de boekenindustie gedecimeerd heeft, en zelfs uitgevers via hun eigen websites titels tot wel 20% onder de verkoopprijs verkopen. Met een weemoedig lachje voegt hij eraan toe: “We are either the best kept secret or the worst found legend.” Tegelijkertijd is hij optimistisch en constateert hij dat boekwinkels terugkomen – mensen missen het persoonlijke contact en advies. Ontmoetingen met schrijvers en illustratoren organiseert hij al vanaf het prille beginfase de winkel. Met volle tassen duiken we op deze zonnige dag de donkere kroeg The Headless Horseman in voor een afscheidsdrankje, en daarmee is de Children’s Book Salon 2019 ten einde.
De volgende dag hebben mijn collega Mireille Berman, die een aantal maanden in NY woont en werkt, en ik afgesproken met Liz Koch en Carolyn Greer van de Brooklyn Literature Festival. We bespreken uitgebreid de Nederlandse titels die onlangs of binnenkort in het Engels verschijnen en welke mogelijkheden er zijn voor auteurs en illustratoren op hun festival. Daarna slenteren Mireille en ik door de straten van Brooklyn en gaan langs twee mooie onafhankelijke boekwinkels: Books Are Magic en Stories Bookshop and Storytelling Lab, een kleine kinderboekwinkel waar een hele rij buggy’s voor de gevel staat – er is net een voorleessessie voor de allerkleinsten, baby’s zelfs. Een ontroerend beeld en mooi einde van vier dagen temidden van Amerikaanse kinderboeken.
