London Book Fair 2018

Nederlandse succesnummers, Finse gezelligheid en Engelse plannen

Mireille Berman – 24 april 2018

Zoals gewoonlijk op de Londense beurs is de politiek niet ver weg. Het lijkt wel of de brandende kwesties van onze tijd meer dan ooit zichtbaar zijn in zowel fictie als non-fictie. Terwijl vorig jaar de Brexit en Trump de gemoederen nog het meeste bezig hielden, zijn het dit jaar vooral #metoo en #timesup die de aandacht trekken. Die aandacht voor seksisme en ongelijkheid wordt weerspiegeld in de literatuur; romans met sterke vrouwelijke hoofdpersonen worden voor grote bedragen aangekocht. Na Margaret Atwood en het succes van Naomi Alderman, heeft iedereen het over de nieuwe boeken van Jeannette Winterson en Caitlin Moran. Er wordt fanatiek geboden op Balli Kaur Jaswals roman over eerwraak in het Verenigd Koninkrijk en tonnen betaald voor Vardø, een historische roman over een heksenproces van de Noorse Kiran Millwood Hargrave.

Geschreven in samenwerking met Barbara den Ouden & Victor Schiferli

Opvallend is dat vooral documentair geschreven fictie succesvol is, maar nog opmerkelijker is dat non-fictie steeds populairder wordt, zolang dat meeslepende, authentieke en persoonlijk getoonzette verhalen zijn. Anders gezegd: de fictionele en waargebeurde verhalen kruipen steeds dichter naar elkaar toe. Zo zal Alexander Münninghoffs De stamhouder, nadat Duitse, Franse en Tsjechische uitgevers de rechten al hadden gekocht, nu ook in Amerika verschijnen bij Amazon Publishing. Ook voor het literaire, verhalende Over oude wegen van Mathijs Deen bestaat veel belangstelling. Voor alle titels uit de nieuwe non-fictie brochure Quality Non Fiction from Holland is gelukkig veel aandacht, van iedere titel worden sample translations opgevraagd - ook voor het prachtige vogelboek van Koos van Zomeren. Verrassend genoeg is een Engelse uitgever serieus geïnteresseerd in het pamflet van Anton de Kom Wij slaven van Suriname (1934), dat we vorig najaar aanbevolen als interessante klassieker. De beurs kende ook weer eigenaardige hypes: na de golf over de Deense gezelligheid – ‘hygge’ – werd razendsnel aan elf landen het Finse ‘Kalsarikänni’ verkocht. Een Finse uitgever legde het uit: dat je op zaterdagavond in je eentje thuis op de bank zit, joggingpak aan, en een fles wijn leegdrinkt. In Engelse vertaling heet het ‘Pantsdrunk’. Heel gezellig.

Op het gebied van fictie horen we niet veel over hypes. Er is een IJslandse roman, Storm Birds van Einar Karason, nu al verkocht aan zes landen, en we horen in de wandelgangen over een Italiaanse auteur die de nieuwe Ferrante zou zijn. Gelukkig hebben we dit jaar zelf een hot title. Een debuutroman waarvan 40.000 exemplaren in druk zijn, die lovend is besproken en opgenomen in 10 Books from Holland: De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld. De markt voor internationale, niet-Engelstalige fictie is nog steeds lastig, en voor aanvang van de beurs ben ik benieuwd of we buitenlandse uitgevers kunnen interesseren voor een roman over een familie die uit elkaar valt na de dood van een zoon. Onderwerpen als anorexia, constipatie en seksuele experimenten worden onverbloemd beschreven. In maart hebben we een Duitse vertaler op het boek geattendeerd en zij heeft een enthousiast leesrapport geschreven. Dat is niet vanzelfsprekend, want een Italiaanse uitgever vertelt dat ze twee negatieve leesrapporten heeft ontvangen waarin het boek ‘too Dutch, too dark’ wordt genoemd. Hoe dan ook, op de beurs zingt het boek rond en we worden op de beurs spontaan door Scandinavische uitgevers benaderd die op zoek zijn naar de tafel van Hayo Deinum, rechtenmanager van Atlas Contact. Inmiddels hebben de beste uitgevers uit Duitsland en Engeland een bod uitgebracht op het boek. Hopelijk trekken we hiermee ook de andere landen over de streep, want wat is er eigenlijk mis met ‘too Dutch, too dark’?

Behalve voor fictie en non-fictie is er ook aandacht voor de poëzie. Bijzonder is de uitgave The Lonely Funeral, die Tony Ward en Angela Jarman van de kleine, onafhankelijke uitgeverij ARC laten zien. De dichter en co-auteur van het boek, alsook de geestelijk vader van het concept van de ‘Eenzame Begrafenis’ F. Starik, heeft – een week voor zijn overlijden – in Engeland opgetreden bij het Stanza Festival, dat aan de Nederlandse poëzie was gewijd. Daarbij heeft hij uit dit boek, zijn eerste uitgave in het Engels, kunnen voorlezen. Michael Schmidt van de gerenommeerde uitgeverij Carcanet veert op bij het horen van de plannen voor UK2020 en biedt ter plekke aan om een nummer van zijn tijdschrift PN Review aan jonge Nederlandse dichters te wijden. Verder komt uitgeverij Shearsman dit najaar met een bundel van Hagar Peeters en van de betreurde Menno Wigman.

Een van de manieren waarop je je nadrukkelijk op de buitenlandse boekenwereld kunt presenteren, is om een manifestatie te organiseren rond nieuw vertaalde boeken van de schrijvers uit eigen land. Nederland en Vlaanderen deden dat succesvol in 2016 op de Frankfurter Buchmesse, en dit jaar vindt er een serie optredens en lezingen plaats in Frankrijk onder de vlag Les Phares du Nord. Goed nieuws is dat het Letterenfonds in 2020 een nieuwe serie optredens met Nederlandse auteurs zal organiseren in het Verenigd Koninkrijk. We zullen samenwerken met literaire festivals van Cheltenham tot Edinburgh en daarnaast gaan we ook zelfstandig literaire avonden organiseren, zoals eerder onder de vlag High Impact optredens plaatsvonden in Londen en elders in het land. Dit nieuws wordt door Britse uitgevers met enthousiasme begroet, omdat het hun de kans geeft om nu een boek aan te kopen en te laten vertalen, dat over twee jaar kan profiteren van extra veel publiciteit en de aanwezigheid van de schrijver. Ook het feit dat ons Amsterdam Fellowship in september exclusief zal zijn gewijd aan Engelse uitgevers klinkt veel redacteuren als muziek in de oren.