Op de Holland Boulevard van Schiphol, tussen de museumwinkel van het Rijksmuseum, diverse proefjes van Science Museum Nemo en een piano, bevindt zich de Airport Library. In het kader van de Boekenweek is daar een tentoonstelling geopend over de internationale vertalingen van Hella S. Haasse’s Oeroeg, het Boekenweekgeschenk van precies zeventig jaar geleden.
Na de officiële heropening van de Airport Library vorig jaar kon er onlangs eindelijk weer eens een kleine boekenexpositie worden ingericht op Schiphol. Met de CPNB, die de bibliotheek nu beheert, ging het Nederlands Letterenfonds in 2017 een samenwerkingsverband aan om de zichtbaarheid van de Nederlandse literatuur te vergroten bij buitenlandse bezoekers. De Airport Library is daarvoor een uitgelezen plek: het is een hotspot om reizigers te inspireren, maar ook om te reflecteren. De bibliotheekcollectie omvat honderden boeken in 41 talen van Nederlandse auteurs, naast literatuur en kinderboeken ook boeken op het gebied van kunst, Amsterdam, design, fotografie, architectuur en geschiedenis. Dit wordt gecombineerd met digitale vormen van literatuur en nieuwe media en heeft als doel het promoten van de Nederlandse literatuur en cultuur. De bibliotheek heeft op vrijwel elk moment van de dag bezoekers. Omdat het om een open ruimte gaat, is het tellen van bezoekers heel moeilijk, maar geschat wordt dat er jaarlijks zo’n 300.000 reizigers gebruik van (zullen) maken. De perfecte locatie dus om de Nederlandstalige literatuur ‘in het buitenland’ onder de aandacht te brengen, een van de speerpunten van het Nederlands Letterenfonds.
Boekenweekgeschenk Oeroeg (1948) in vertaling
In het kader van de 83ste Boekenweek, die van zaterdag 10 t/m zondag 18 maart 2018 duurt en als thema Natuur heeft, koos ik ervoor om samen met mijn stagiaire Marije van ’t Kruijs –in overleg met Elisabeth Wiessner van de CPNB – een vitrine in te richten met verschillende vertalingen van het Boekenweekgeschenk uit 1948: Oeroeg van Hella S. Haasse (1918-2011). Niet alleen is Haasse de enige Nederlandse auteur die maar liefst drie keer het Boekenweekgeschenk heeft geschreven, ook werd vorige maand met het plaatsen van een gedenksteen in de Nieuwe Kerk te Amsterdam herdacht dat het dit jaar honderd jaar geleden is dat onze Grande Dame van de Nederlandse literatuur werd geboren.
In de vitrine op Schiphol zijn, naast een door de auteur gesigneerd exemplaar van het originele Boekenweekgeschenk, 19 verschillende vertalingen van Oeroeg te bewonderen. Het gesigneerde exemplaar werd aan de tentoonstelling geschonken door oud-Letterenfonds-collega en Boekenweek-collectioneur Eveline Polman. Alle vertalingen zijn afkomstig uit de collectie van het Nederlands Letterenfonds.
In sommige landen verschenen in de loop der tijd meerdere edities van het boek. Zo werd het boek reeds tweemaal in het Indonesisch vertaald, in 2009 en in 2014. Niet verwonderlijk wellicht, aangezien Oeroeg zich afspeelt in Nederlands-Indië. Ook in het Duits, Engels, Frans en Italiaans verschenen er verschillende uitgaven. In 1992 publiceerde uitgeverij Lindau in Turijn de Italiaanse vertaling Il lago degli spiriti, geschreven door Fulvio Ferrari. Omdat het boek in de vergetelheid raakte en al ruim tien jaar niet meer verkrijgbaar was in Italië, bracht uitgeverij Iperborea in 2017 een herziene versie van de eerste vertaling uit. Voorzien van een nieuw voorwoord van vertaler Ferrari werd het boek opnieuw uitgegeven, ditmaal onder de titel L’amico perduto. Dat bleek een goede zet: de vertaling kreeg veel positieve aandacht in de Italiaanse pers. Dit tot groot genoegen van de uitgever, die ons liet weten zelf ook laaiend enthousiast te zijn over “this wonderful little novel; a perfect piece of literature!”
Een kleine greep uit de Italiaanse recensies:
- “L’amico perduto is considered one of the greatest classics of the Dutch literature and is written by the great author Hella Haasse: a perfect Bildungsroman set in the Dutch East Indies” – Avvenire
- “Despite dealing with very turbulent topics for the time, Haasse transfigures them with the touch of the great author” - Il Sole 24 Ore
- “Together with the purity of the prose, which is made of crystal clear sobriety, the quality of the novel resides in its ability to highlight the many ambiguous dimensions concealing racism and xenophobia, from both sides, and the weakness of the boundaries in the meanings of these words.” - La Repubblica
De Italiaanse vertalingen van Oeroeg uit 1992 (Il lago degli spiriti) en uit 2017 (L’amico perduto).
Verder omvat de expositie in de Airport Library oudere vertalingen in het Esperanto, Hongaars, Pools, Roemeens, Servo-Kroatisch, Tsjechisch en Welsh en de meest recente Japanse uitgave. Uiteraard is Haasse ook in de open boekenkasten in vertaling te vinden, zodat reizigers – als ze niet te moe zijn – een exemplaar in hun eigen taal kunnen lezen of doorbladeren.
Airport Library
De Airport Library is te vinden op de Holland Boulevard, achter de douane, en is alleen te bezoeken door reizigers die intercontinentaal vliegen.
Links
- www.airportlibrary.nl
- twitter.com/airprtlibrarian
- Oeroeg in de vertalingendatabase.nl
- Hella S. Haasse in de vertalingendatabase.nl
Marlies Hoff bij de heropening van de Airport Library in oktober 2017
