‘De Argentijnen geven ons Máxima, Messi en de Paus; het wordt tijd dat we iets terugdoen,’ grapt een lid van het reisgenootschap op het vliegveld van Buenos Aires. Twee schrijvers, vier Letterenfondsers en vijf vertegenwoordigers van uitgeverijen hebben vijftien uur gevlogen om op de Feria del Libro – met 1,2 miljoen bezoekers in drie weken de grootste boekenbeurs van Zuid-Amerika – de Nederlandse literatuur aan de Argentijnen te presenteren. Zes andere schrijvers zullen nog volgen; in wisseldienst bevolken zij de lezingen en discussies die van dinsdag 23 april tot en met zaterdag 4 mei in het Nederlands paviljoen op de Feria en enkele zalen daarbuiten geprogrammeerd zijn.
Van een uitgeversdebat met onder anderen ‘Mike Spikers’ (zoals de baas van Prometheus/Bert Bakker in de beurskrant genoemd wordt) tot voordrachten van Cees Nooteboom en Anne Vegter op het Festival de Poesía. Dat de inhuldiging van de eerste Argentijnse koningin sinds de negentiende eeuw midden in de manifestatie valt, is puur toeval – al neemt iedereen op de beurs vrolijk aan dat het Letterenfonds dat al anderhalf jaar geleden met het Koninklijk Huis geregeld heeft.
Dichter des Vaderlands Anne Vegter is dus niet in Nederland wanneer Willem-Alexander wordt ingehuldigd; zij zal het koningsfeest van de Nederlandse gemeenschap opluisteren en op 30 april ’s avonds naast Arnon Grunberg, Herman Koch en Jan van Mersbergen een welkomstbrief aan Koningin Máxima voorlezen. Maar voor die tijd is er in het Nederlandse paviljoen al een druk programma afgewerkt: een officiële opening met onder meer Maarten Asscher en Carolina Trujillo, gesprekken met Jan van Mersbergen, Herman ‘Kotsj’ en Cees Nooteboom, workshops van kinderboekauteur Wouter van Reek (wiens Keepvogel-serie ook in Argentinië razend populair is), lezingen over het wezen van de Nederlandse literatuur en de brieven van Van Gogh, en presentaties van drie gloednieuwe boeken in het Spaans: een keuze uit het werk van Rudy Kousbroek, Todo está tranquilo van Gerbrand Bakker en Una confesión póstuma van Marcellus Emants.
Ten minste zoveel indruk als de goedbezochte schrijversoptredens (60-100 toeschouwers per keer) maakt het Nederlands paviljoen, een reusachtige kijkdoos die van buiten wit is (en versierd met hoogtepunten van de Nederlandse boekillustratie en -vormgeving) en van binnen met hout betimmerd (en voorzien van oranje boekenkastjes onder metershoge auteursfoto’s). Doorkijkgaten, leesrekken, gezellige nisjes, houten tafels en klapstoelen, een bar en een boekwinkelhoek maken Café Amsterdam, zoals het is gedoopt door programmacoördinatoren Bas Pauw en Tiziano Perez, tot een magneet in de vier grote beurshallen. De directrice van de Feria, Gabriela Adamo, is plaatsvervangend trots en onderstreept dat het ontwerp van Ira Koers en Roelof Mulder bij hoge uitzondering hoger mocht zijn dan alle andere stands op de beurs. Amsterdam is dan ook met zorg uitgekozen als de eerste gaststad van de Argentijnse boekenbeurs.
De eerste dagen van de beurs zijn voor de professionals. Onder het toeziend oog van standbeheerders Nicolás Cortegoso Vissio en Annemieke van Plateringen – tactisch, toegankelijk en tweetalig – voeren de rechtenmanagers van Querido en De Bezige Bij, alsmede de directeur van het Letterenfonds en de boekendivisie van het Van Goghmuseum, gesprekken met Argentijnse uitgevers. Doel is om binnen een paar jaar het aantal vertalingen van Nederlandse literatuur in Spaanstalig Amerika te verveelvoudigen. Een nieuwe selectie van de brieven van Van Gogh is in trek, net als Publieke werken van Rosenboom (‘hét boek over Amsterdam’), nieuwe titels van Wieringa, Grunberg en Brokken, en klassieken van Nescio, Bordewijk en Joke van Leeuwen. De in de koffer meegenomen Letterenfonds-brochures met kinderboeken, classics en graphic novels zijn binnen anderhalve dag schoon op.
Een toeziend oog is trouwens wel nodig in het soms eivolle Café Amsterdam. Nog vóór de officiële opening van de beurs op donderdag zijn de gloednieuwe laptop voor de boventiteling én de tas van een van de moderatoren gestolen. Twee dagen later verdwijnen van de ene op de andere dag alle Spaanse vertalingen van de boeken van Jan van Mersbergen, zodat voor zijn openbare interview een vastgelijmd etalage-exemplaar moet worden losgetrokken. De schrijver van Naar de andere kant van de nacht wordt vervolgens aangekondigd als de meest gestolen schrijver van de Feria. Maar het blijft jammer. Anders dan de boeken van Gerbrand Bakker moesten die van Van Mersbergen uit Spanje komen. Daar staat dan weer tegenoverdat Bakker helemaal niet komt opdagen – wegens ‘fear of flying’ zoals aan het teleurgestelde publiek wordt meegedeeld.
Het mag de pret niet drukken. Café Amsterdam blijft het brandpunt van de aandacht op de Feria, die behalve als motor voor de boekverkoop in Argentinië ook fungeert als platform voor de toeristische promotie van de deelnemende landen. De bezoekers komen graag, ook lang nadat het laatste gratis exemplaar van de speciaal voor de beurs samengestelde bundel verhalen van Nederlandse schrijvers, Narrar Ámsterdam, is uitgedeeld. Er is altijd nog de leestafel, Amstelbier, de spectaculaire informatie- en programmakrant met een aansprekende tekening van Wouter van Reek voorop; en natuurlijk Máxima, die door middel van haar Argentijnse biografie wedijvert met Cees Nooteboom om de titel van best verkochte auteur van de café-boekhandel.
Ter gelegenheid van het gastlandschap van Nederland op de internationale boekenbeurs in Buenos Aires - die nog tot en met maandag 13 mei a.s. duurt - kunnen twee nieuwe bloemlezingen tijdelijk(!) gratis worden gedownload: de tweetalige bundel 50 poetas de Ámsterdam (pdf) en het hierboven reeds genoemde Narrar Ámsterdam (ePub), met in het Spaans vertaalde verhalen van Nederlandse auteurs over Amsterdam. Om het ePub-bestand te kunnen openen dien je ‘Adobe Digital Editions’ te downloaden (mocht dat nog niet geïnstalleerd zijn op je computer of tablet).
