Op 6 september jongstleden is vertaler Hans Driessen in zijn woonplaats Nijmegen overleden. Hij begon in de jaren tachtig met het vertalen en ontsluiten van een groot aantal Duitstalige filosofen voor de Nederlandse markt van wie (de hoofdwerken van) Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche en Peter Sloterdijk de kroon op zijn vertaalde oeuvre vormen. Naast vertaal- en redactiewerk schreef Driessen columns en recensies over filosofie voor enkele dag- en weekbladen.
Hans Driessen, in 1953 geboren te Venlo, studeerde filosofie in Nijmegen. Na zijn doctoraal examen in 1980 werkte hij een aantal jaren als docent filosofie. Halverwege de jaren tachtig initieerde hij de vertaling De wereld als wil en voorstelling, het hoofdwerk van Schopenhauer bij De Wereldbibliotheek. Dit markeerde het begin van zijn vertalerscarrière. Vanaf 1987 werd hij fulltime vertaler, veelal van filosofie. Daarnaast voerde hij de eindredactie van de tiendelige Nietzsche-bibliotheek die bij de Arbeiderspers verscheen. Sloterdijk werd zijn derde vertaalliefde. Hij nam de meeste werken van deze hedendaagse intellectueel voor zijn rekening en stortte zich onder meer op de vertaling van de 1.600 pagina´s tellende ‘Sferen-trilogie’ (Boom, 2003 en 2009).
In 2010 ontving Driessen de Letterenfonds Vertaalprijs voor zijn non-fictie oeuvre. Uit het juryrapport:
“Drie pieken in dat oeuvre: Schopenhauer, Nietzsche, Sloterdijk. Deze drie wijsgeren hebben het nodige gemeen. Ze delen een pessimistische, zo men wil conservatieve grondtoon, maar compenseren die met een sprankelende literaire stijl, niet gespeend van retorische wendingen, aforismen, verrassende registerwisselingen en sardonische humor. (…)
De vertaling van de hoofdwerken van deze drie filosofen is voor de Nederlandse cultuur van niet te overschatten belang. Dat we in Hans Driessen een vertaler hebben die deze werken bovendien zuiver, scherp en gloedvol heeft vernederlandst is een zegen.”
De laatste jaren legde Driessen zich meer toe op het vertalen van fictie. Niet alleen in de vorm van een nieuwe vertaling van klassiekers als De Toverberg van Thomas Mann (2012) en Berlijn Alexanderplatz van Alfred Döblin (2015), maar ook lichter proza waar hij vaak samen met Marion Hardoar aan werkte zoals de boeken van Ferdinand von Schirach.
Als laureaat nam Hans Driessen ook zitting in de jury van de Letterenfonds Vertaalprijzen; hij liet zich kennen als een even weerbarstig onderhandelaar als charmant mens. Bij die ontmoetingen vertelde hij haast en passant dat zijn gezondheid te wensen over liet; een oogziekte hinderde hem, zij het (nog) niet bij het vertalen. In de jaren daarna hield hij contact, hij was een echte beller. Zo telefoneerde hij eens uit puur enthousiasme over het feit dat Alles kan kapot, een omvangrijke roman van Martijn Knol die terloops de wetten van logica en tijd tart, was opgenomen in de 10 Books-brochure van het fonds. Hij wijdde er zelfs nog een stukje aan in de Volkskrant.
Sinds de jaren negentig werd Hans Driessen voor zijn vertalingen met beurzen ondersteund. In 2016 nog voor een nieuwe vertaling van Nietzsches Die fröhliche Wissenschaft. Het werd zijn laatste. Het boek verschijnt in januari 2018 onder de titel De vrolijke wetenschap bij Vantilt.
De crematie heeft in besloten kring plaatsgevonden.
Hans Driessen. Foto: © Mirjana Vrbaski
Links
- Letterenfonds Vertaalprijzen 2010
- ‘Ik verdwijn, als het erop aankomt’, interview met Hans Driessen door Marc van Dijk in Trouw, 18 januari 2011.
- We worden geleefd, zei Adorno al, interview met Hans Driessen n.a.v. de Minima moralia in Trouw, 11 mei 2013.
- Oeuvre van Hans Driessen in de KB catalogus
- Nieuwe vertaling De Toverberg gepresenteerd
- Filter, De drie kardinale vertaaldeugden. In Memoriam Hans Driessen (1953-2017), 15 september 2017
- De Groene Amsterdammer, Paul Beers over Hans Driessen, 13 september 2017
- Boekblad, 8 september 2017
- Uitgeverij Vantilt
- Tzum, 8 september 2017
- De Volkskrant, Arjan Peters over Hans Driessen, 7 september 2017
