Gummbah, dadaïst onder de cartoonisten, nu vertaald in het Duits
‘Humor, het woord alleen al!’
18 september 2012
Dit najaar verschijnt van Gummbah in Duitsland een keuze uit zijn cartoons, onder de titel Verloren im Schlachthaus der Vernunft. Het boek werd vertaald door Gregor Seferens, die eerder bijna het gehele oeuvre van Harry Mulisch in het Duits vertaalde, naast vele andere Nederlandse boeken. Seferens was al jaren bezig om het werk, waarvan hij persoonlijk een groot liefhebber is, aan het buitenland te verkopen maar dat had nog niet eerder tot succes geleid.
Seferens: ‘Zo lang ik me terug kan herinneren heb ik al van grensverleggende humor gehouden. Als aankomend puber las ik MAD, met een jaar of 14 kocht ik het satire-tijdschrift Pardon en was later geabonneerd op Titanic, de opvolger van dit blad. Wat me bij Gummbah aansprak was de geheel eigen toon van zijn cartoons, dat volgens mij ook in het vaak volkomen absurdistische van zijn grappen zit. Wat dat betreft is hij de dadaïst onder de cartoonisten. Een jaar of vijf geleden had ik cartoons van hem vertaald en probeerde ze te slijten. Jammer genoeg kreeg ik niet eens een reactie.
De jonge redacteur Moritz Kirschner ontdekte het werk van Gummbah op de Buchmesse. De Nederlandse uitgever Jaco Groot liet hem enkele in het Engels vertaalde cartoons zien en hij moest zo lachen dat hij bijna zijn volgende afspraak vergat. ‘Het werk van Gummbah is zo goed, het spreekt voor zichzelf. Het was voor mij meteen duidelijk dat dit een auteur was die ik beslist in Duitsland wilde publiceren.’
Het absurde gevoel voor humor van Gummbah, dat in Nederland nog wel eens verdeling zaait, spreekt Kirschner bijzonder aan: ‘Om met Gummbah te spreken: “Humor, het woord alleen al!” Zeker zijn ze niet politiek correct en controversieel – maar daarom vind ik ze ook zo goed. Het is de combinatie van tekst en tekening, en bij Gummbah heeft het visuele een belangrijk aandeel. Zijn types en personages zijn internationaal heel herkenbaar. En wat de teksten betreft heeft Gregor Seferens het uitstekend gedaan. De grappen doen het in het Duits ontzettend goed. Hij schreef me dat het de leukste vertaalklus was die hij ooit heeft gedaan. En dat is te merken.’
En hoe zijn de reacties? Kirschner: ‘Erg uiteenlopend. Mensen vinden het geweldig of ze kunnen er niets mee. Ik hoor vooral positieve reacties – laatst nam ik het boek mee naar een feestje en toen hebben de mensen daar een paar uur lang over de grond gerold van het lachen. En wat belangrijk is, de cartoons blijven leuk, hoe vaak je ze ook weer opnieuw leest.’ Seferens schat de kansen van Gummbah in Duitsland hoog in: ‘Het zal een ongeëvenaard succes zijn. Ik verwacht verkoopcijfers alleen te vergelijken met Harry Potter.’
Gummbah: Verloren im Schlachthaus der Vernunft. Vertaling Gregor Seferens. Kunstmann Verlag, 2012.
