Wat viel op tijdens de Vertalersgeluktournee dit jaar? Wat was anders? Bij de rondetafelgesprekken bleken verrassend veel boekhandelaren (waaronder Gina van den Berg en Wieke Rommers) ook zelf ervaring en affiniteit met vertalen te hebben. Het leverde geanimeerde discussies op, en we leerden er ook nog van: zo blijkt Estland een even eenvoudig als jaloersmakende cultuurpolitiek te voeren, alle accijns op drank en tabak gaat rechtstreeks naar cultuur. Ook het grote belang van opleidingen in de kleine talen, en van bevlogen docenten en mentoren klonk door.
Opvallend goed waren ook de debuten, de lezingen van ‘beginnende’ vertalers die voor het eerst meededen aan de tournee. Doordacht maar met gemak gebracht, op maat gesneden voor het publiek in de boekhandel:
• Els de Roon Hertoge en Paul van der Woerd (vertalers Russisch) over De aardappels en de staat van Oleg Pavlov
• Jesse Niemeijer (vertaler Estisch) over De man die de taal van de slangen sprak van Andrus Kivirähk
• Sophie Kuiper (vertaler Fins) over Waar vier wegen samenkomen van Tommi Kinnunen
Vrijheid en tijd waren terugkerende thema’s. Tijd, zoals in de timing van een grap of de frappe. Of zoals in de tijdsduur van zinnen, het ritme, het versnellen en vertragen (heeft u wel eens geprobeerd om in volzinnen ruzie te maken? vraagt Liesbeth Nes en passant.)
• Hanneke van der Heijden (vertaler Turks) over Radeloos als we waren van Bariş Biçakçi
• Liesbeth van Nes (vertaler Duits) over Een heel leven van Robert Seethaler
• Rokus Hofstede (vertaler Frans) over Wereld, Wereld! van Régis Jauffret
De vraag naar vrijheid versus tekstgetrouwheid werd door Marianne Kaas in nieuwe woorden gesteld. Is een vertaling die ‘mooier’ is dan de brontekst, wel ook een goede vertaling? En wat betekent ‘trouw’ als de verschillen tussen de talen én culturen groot zijn? In een interactieve entr’acte lieten drie vertaalsters van het Vertaalkriebels-netwerk het publiek aan den lijve een vertaaldilemma ervaren.
• Anneke Bok (vertaler Engels) over Nora van Colm Tóibín
• Marianne Kaas (vertaler Frans) over Charlotte van David Foenkinos
• Vertaalkriebels
Vertaaldilemma’s die voor Harm Damsma en Niek Miedema en voor Hanneke van der Heijden werden verdubbeld in een Droste-effect: een hoofdpersoon uit de sf-achtige roman Het boek van wonderlijke nieuwe dingen vertaalt de bijbel in taal van de planeet Osiris. Als vertalers waren ze daarbij meer dan anders overgeleverd aan de fantasie van de schrijver en aan diens beeldend vermogen, hoe het leven op Osirie er uit ziet of klinkt viel niet op te zoeken of te googlen. En met Radeloos als we waren had Hanneke van der Heijden niet alleen een vertaler als hoofdpersoon maar ook als auteur.
• Harm Damsma en Niek Miedema (vertalers Engels) over Het boek van wonderlijke nieuwe dingen van Michel Faber
Zoals het hoort, volgde op de tournee de bekendmaking van de shortlist en de winnaar. Op zaterdag 3 september nemen Rob Gerritsen en Sandro Veronesi de Europese Literatuurprijs in ontvangst. U bent van harte welkom daarbij. Hoe Veronesi eerst niet en later wel in Nederland geïntroduceerd raakte, leest u in de lezing van Manon Smits. Vertalers heten schaduwkunstenaars te zijn; ook hun hoedanigheid als ambassadeur tussen twee taalgebieden blijft nog vaak onbelicht. Vertalers en collega-tournee-organisatoren Andrea Kluitmann en Nicolette Hoekmeijer tilden, tot slot, de Kunst van de Inleiding naar een hoger plan. Voor het zesde jaar op rij wisten ze op een nieuwe manier te vertellen waarom de Vertalersgeluktournee wil bijdragen aan de zichtbaarheid van literair vertalers.
• Manon Smits (vertaler Italiaans) over De Jonge Bruid van Alessandro Baricco
• inleiding: Andrea Kluitmann
• inleiding: Nicolette Hoekmeijer
Animatie door Marga van den Heuvel, Maartse Hazen
Tijdens de Vertalersgeluktournee gingen voor de longlist van de Europese Literatuurprijs 2016 genomineerde vertalers met lezers in gesprek over hun vak. De tournee beleefde dit jaar haar zesde editie en vond plaats in aan de Europese Literatuurprijs gelieerde kwaliteitsboekhandels. De aftrap vond op dinsdag 12 april plaats bij Boekhandel Blokker in Heemstede. Daarna waren er lezingen van steeds drie longlistvertalers in Boekhandel Jansen & de Feijter in Velp (13 april), Boekhandel Godert Walter, Groningen (18 april), Boekhandel van Rossum, Amsterdam (9 mei), Boekhandel Dekker van de Vegt, Nijmegen (11 mei) en Boekhandel van Pampus, Amsterdam (20 mei). In Amsterdam waren er speciale entr’actes van Eva Wissenberg, Anne Lopes Michielsen en Emilia Menkveld van het netwerk Vertaalkriebels.
Klik op de data om foto’s van de avonden te bekijken op Facebook.
Daarnaast werd in samenwerking met SSS de pilot voor leesclubs herhaald: Marianne Kaas, Jesse Niemeijer en Manon Smits gingen over hun werk en de genomineerde roman in gesprek met leeskringen in Waalre, Arnhem, Weesp en Helmond.
De Vertalersgeluktournee 2016 werd georganiseerd door literair vertalers Andrea Kluitmann en Nicolette Hoekmeijer i.s.m. het Nederlands Letterenfonds en werd financieel ondersteund door het Lira Fonds, SSS en het Nederlands Letterenfonds.
Elders op deze website vindt u verslagen van de eerdere Vertalersgeluktournees, in 2015, 2014, 2013, 2012 en 2011.
De feestelijke bekendmaking van de shortlist van de Europese Literatuurprijs vond op 8 juni plaats in Spui25 in Amsterdam. De Europese Literatuurprijs 2016 wordt op 3 september, tijdens Manuscripta in Amsterdam, uitgereikt aan Sandro Veronesi en Rob Gerritsen voor Zeldzame aarden (Prometheus). De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 10.000 voor de schrijver en € 5.000 voor de vertaler van het bekroonde boek. Op de website van de Europese Literatuurprijs is meer informatie te vinden over de prijsuitreiking en de winnaars. Op Boek-delen zijn discussietips bij Zeldzame aarden te vinden.
Wilt u op de hoogte blijven van al het nieuws over de Vertalersgeluktournee en de Europese Literatuurprijs? Like dan de Facebookpagina van de Europese Literatuurprijs.
Boekhandels die in 2017 willen samenwerken met de Europese Literatuurprijs kunnen contact opnemen met Peter Bergsma bij het Letterenfonds.
