30ste Guadalajara International Book Fair
Nieuwsgierigheid en enthousiasme
Mireille Berman – 20 december 2016
De Guadalajara International Book Fair, ook wel bekend als de “FIL” (Feria Internacional del Libro de Guadalajara) is een van de grootste boekenbeurzen ter wereld. Met 800.000 bezoekers, 1.600 internationale uitgevers uit 40 landen en 650 auteurs uit 44 landen was de dertigste editie spectaculair en spraakmakend.
De Spaanstalige literaire wereld toonde zich dynamisch en zelfbewust. Dit jaar was dan ook het Latijns-Amerikaanse continent gevraagd om het gastlandschap vorm te geven.
‘Guadalajara wordt het nieuwe Frankfurt!’ kopte The Bookseller daags na de beurs, maar terwijl er wel degelijk belangrijke deals worden gesloten, ontbreken de stress en de hectiek in Mexico. Je moet je wel een beetje laten meedrijven met de flow, wat met name voor de Noord-Europese uitgevers niet gemakkelijk is. ‘Hoeveel afspraken heb jij?’ vragen ze elkaar bezorgd, terwijl de beste afspraken hier nu juist toevallig tot stand komen – iemand heeft via via over een bepaalde titel gehoord, was benieuwd, komt even informeren - vervolgens ben je een uur in gesprek. Anderen, die netjes in je balboekje staan genoteerd, komen twee dagen later, of je ontmoet ze tijdens een feestje.
De boekenbeurs in Guadalajara wint aan invloed, en dat komt vooral doordat Latijns-Amerikaanse auteurs hun weg naar de internationale literatuur niet langer via Spanje vinden. Buitenlandse uitgevers komen tegenwoordig naar Zuid-Amerika om interessante auteurs te spotten. Ook Andrew Wylie, een van de bekendste literair agenten ter wereld, spreekt van een groeimarkt en is duidelijk van plan zijn vleugels hier flink uit te slaan.
Dat zelfbewustzijn van de Latijns-Amerikaanse markt uit zich ook in een grote belangstelling voor de titels die mijn collega Barbara den Ouden en ik aanbieden: recent verschenen Nederlandse literaire fictie en non-fictie. Ondanks de hard kelderende peso in Mexico en de economische crisis in veel Zuid-Amerikaanse landen is er oprechte belangstelling voor bijvoorbeeld De levens van Jan Six van Geert Mak, dat wordt beschouwd als een bijzonder exotisch verhaal, een soort sprookje. Het zijn economisch barre tijden –was het bijvoorbeeld in Argentinië ooit anders? - , maar er is wel nog altijd een groot en enthousiast lezerspubliek, zo verklaren verschillende uitgevers hun belangstelling voor wat wij te bieden hebben.
Die nieuwsgierigheid lijkt ook het gevolg van de belangrijke maatschappelijke rol die literatuur in Mexico en in heel Latijns-Amerika speelt. Er is een flinke markt voor hoog-literaire en zwaar-theoretische maatschappijkritische literatuur. Het lezerspubliek is in groten getale aanwezig op de boekenbeurs, waar parallel aan de professionele dagen een bruisend literair festival gaande is, met fantastische auteurs die volle zalen trekken en talloze prijsuitreikingen, conferenties, debatten en boekpresentaties. Waar je ook kijkt op de beurs, is er iets gaande. Ook Nobelprijswinnaar Vargas Llosa komt zijn 80ste verjaardag vieren. De rijzige auteur, met zijn imposante verschijning, houdt een soevereine speech over hoe literatuur een stuwende politieke kracht kan zijn. Zonder spiekbriefjes spreekt hij anderhalf uur de zaal toe, over de waarde van literatuur. Zijn scherpe, neerbuigende uitspraken over het huidige literaire klimaat doen niets af aan het enthousiasme van het publiek, dat stampt met de voeten, klapt, juicht en ‘Mario! Mario!’ scandeert. De nieuwsgierigheid van de uitgevers en het enthousiasme van het publiek, op die punten kunnen we in Europa misschien nog wel wat leren van het Latijns-Amerikaanse literaire leven.
