Op dinsdagavond 18 oktober vindt de opening van de Frankfurter Buchmesse plaats, en gaat de officiële presentatie van Nederland en Vlaanderen als eregast van start onder het motto ‘Dit is wat we delen’. Niet één, maar twee auteurs zullen daar het gastland vertegenwoordigen. Voor Nederland staat de gerenommeerde schrijver, acteur en columnist Arnon Grunberg op het podium, Vlaanderen levert met dichteres Charlotte van den Broeck de jongste gastlandspreker in de geschiedenis van de beurs.
De keuze voor twee sprekers/schrijvers die aan de hand van een correspondentie/dialoog samen één openingslezing uitbouwen, benadrukt het thema van Vlaanderen en Nederland als eregast: delen. Op het podium vertegenwoordigen Arnon Grunberg en Charlotte van den Broeck allebei bovendien een generatie. Het is ook al een voorproefje van de heel diverse puzzel die werd gelegd: niet minder dan 70 auteurs zullen optreden op de beurs - de helft uit Vlaanderen, de helft uit Nederland - en dat in alle genres (proza, poëzie, kinder- en jeugdliteratuur, non-fictie en strips).
Voor elk genre werd van een Vlaamse en een Nederlandse auteur of illustrator een portretfoto gemaakt door de Belgische fotograaf Stephan Vanfleteren. In de affiche werden al deze portretten op elkaar gelegd, en zie je ‘wat ze delen’.
Vlaanderen en Nederland beloofden aan de Buchmesse een ‘Gastland 2.0’. Op de persconferentie van dinsdag 28 juni werd dat voor de Duitse pers voor het eerst heel duidelijk.
Dit is wat we delen
- 250 Nederlandstalige literaire titels vertaald in het Duits
- 350 Neuerscheinungen in de catalogus van de Frankfurter Buchmesse
- 132 Duitse uitgevers met een Nederlandstalig boek
- 31 vertalers Nederlands-Duits in vertalershuizen in Antwerpen en Amsterdam
- 23 Duitse, Vlaamse en Nederlandse schrijvers als writers-in-residence
- 70 auteurs uit Vlaanderen en Nederland op de Frankfurter Buchmesse
- 60 auteurs uit Nederland en Vlaanderen op podia in heel Duitsland
- 400 Vlaams-Nederlandse literaire en culturele evenementen in Duitsland
Ontdek het verhaal achter de cijfers (.pdf)
Niet alleen de cijfers zijn indrukwekkend, ook het programma was nooit zo uitgebreid. Al sinds maart 2016 vinden in heel Duitsland evenementen plaats met auteurs uit Vlaanderen en Nederland. Het hoogtepunt wordt uiteraard de Frankfurter Buchmesse zelf:
- Vlaanderen en Nederland delen de Noordzee, en het gastlandpaviljoen van 2.300 m² bestaat dan ook voor een groot deel uit denkbeeldig strand. Bijgevolg is het niet vreemd dat bezoekers ineens een bijzonder object aantreffen - zoals het bij het strandjutten gebeurt.
- Het gastlandpaviljoen zal levendiger zijn dan ooit, met een theater als kloppend hart. Daar kunnen bezoekers van ’s morgens halftien tot ’s avonds zeven uur terecht voor een rijk programma, met doorlopend verrassende optredens. Om vijf uur verandert het theater in een café. Het is dan het happy hour, waarbij iedereen een glas kan drinken in het gezelschap van auteurs, illustratoren, vertalers, uitgevers uit Vlaanderen en Nederland, en het grote fotomoment van de dag kan meemaken.
- De werkelijkheid kan verrassen, in de literatuur is veel mogelijk, en in augmented reality kan ongeveer alles. Een kamer die er niet echt is, bijvoorbeeld, is er schijnbaar wel. De installatie van CREW uit Brussel is een paviljoen in het gastlandpaviljoen: een evocatie van het beroemde Barcelona huis van Mies van der Rohe uit 1929.
- In de bioscoop kiest de bezoeker zijn filmmoment uit het diverse aanbod. Blijft hij kijken naar een literaire portret? Wil hij een belangrijke kortfilm of een opmerkelijke animatiefilm zien? Of pikt hij een paar fragmenten mee uit films die gebaseerd zijn op een roman, made in Vlaanderen of Nederland?
- Het Parade atelier streek eerder dit jaar succesvol neer op het Internationaler Comic-Salon in Erlangen, en ook in Frankfurt maakt de bezoeker van op de eerste rij het ontstaan van een tijdschrift mee. Onder leiding van Joost Swarte en Randall Casaer werken illustratoren en stripauteurs live aan het tijdschrift Parade. Van eerste schets tot gedrukt magazine - met een beetje geluk neemt de bezoeker ook nog een exemplaar mee.
- En er gebeurt nog veel meer in het gastlandpaviljoen: uitgevers van over de hele wereld werden gevraagd om hun recente titels uit en over het gastland Vlaanderen & Nederland aan de Frankfurter Buchmesse te bezorgen. Nooit eerder is zo’n groot aanbod bij elkaar gebracht: In de museale ruimte ‘Dit is wat we delen’ vertelt een select aantal objecten de geschiedenis en de toekomst van de boekdrukkunst. De boekwinkel van Land in Sicht biedt een selectie van de 250 Nederlandstalige titels uit de verschillende genres die in het Duits werden vertaald, aangevuld met de bijzondere publicaties naar aanleiding van de Buchmesse en een aantal gadgets — zoals de prentbriefkaartenset Greetings from the Seaside.
- Op het binnenplein van de Buchmesse, de agora, wordt een Nederlands-Vlaamse hoek ingericht. Daar zullen bezoekers onder meer langs kunnen gaan bij een boekendokter. De arts van dienst - een auteur, illustrator, vertaler met Vlaamse of Nederlandse roots – schrijft hen het boek voor dat ze nodig hebben om welke kwaal ook te verhelpen. In het Brain Lab van Arnon Grunberg wordt de hersenactiviteit van bezoekers gemeten, tijdens het lezen van een tekst van Grunberg, op de emoties walging, minachting, boosheid, verdriet en mededogen. Die gegevens worden vervolgens vergeleken met die van de auteur toen hij de tekst schreef. In The Kinky & Cosy Experience van stripauteur Nix brainwasht de gevaarlijke tweeling de bezoekers, door een nieuwe operating system in te planten en hen te laten denken en functioneren zoals Kinky of Cosy.
- Het literaire programma beperkt zich niet tot het terrein van de Buchmesse. Op diverse podia in de stad vinden er overdag en ’s avonds talrijke ontmoetingen met schrijvers plaats. Het Frankfurtse Literaturhaus heeft een avond met Cees Nooteboom. In het Literaturbahnhof worden dagelijks Vlaams-Nederlandse romanschrijvers van de nieuwe generatie geinterviewd. Het Haus am Dom besteedt onder meer aandacht aan de strip. De Stadsbibliotheek concentreert zich op non-fictie en kinderboeken. Het Hessische Literaturforum in Moussonturm laat het Frankfurtse publiek kennismaken met onze dichters en singersongwriter Tijs Delbeke.
- In de stad wordt ook op diverse locaties de rode loper uitgerold voor kunstenaars uit Vlaanderen en Nederland. Het Künstlerhaus Mousonturm nodigt een tiental dans- en theatergezelschappen uit voor een spannend podiumkunstenfestival dat zes weken lang loopt. Het MMK (Museum Moderne Kunst) heeft drie kunstenaars te gast: Fiona Tan (MMK1), Willem de Rooij (MMK2) en Laure Prouvost (MMK3). Ook Schauspiel Frankfurt, Städel Museum, Foto Forum, basis, DAM (Deutsches Architektur Museum) en Deutsches Film Insitut ontwikkelden originele projecten die bekende en minder bekende namen uit de hedendaagse kunsten uit Vlaanderen en Nederland onder de aandacht brengen.
- In Mousonturm, ten slotte, komt er een gastlandcafé, een trefpunt voor auteurs, kunstenaars en alle gasten, met Vlaamse en Nederlandse culinaire specialiteiten. Voor het eerst zal een gastland dus ook een vaste plek hebben in de stad, en die zo met de Buchmesse verbinden.
Frankfurter Buchmesse, 19-23 oktober
www.buchmesse.de / www.frankfurt2016.com
Meer informatie
- Nederlands Letterenfonds
Hanneke Marttin - 0031 20 520 73 00 - h.marttin@letterenfonds.nl - Vlaams Fonds voor de Letteren
Els Aerts - 0032 3 270 31 64 - els.aerts@vfl.be - Frankfurt 2016 team
Sonja Peters - 0032 3 270 31 79 - sonja.peters@vfl.be
Over Frankfurt 2016
Het Nederlands Letterenfonds en het Vlaams Fonds voor de Letteren organiseren in 2016 het gezamenlijke Vlaams-Nederlandse gastlandschap op en rond de Frankfurter Buchmesse, de grootste internationale beurs voor het boekenvak ter wereld. www.frankfurt2016.com
Over het Nederlands Letterenfonds
Het Nederlands Letterenfonds stimuleert door middel van subsidies aan schrijvers, vertalers, uitgevers en festivals, de kwaliteit en diversiteit in de literatuur en draagt bij aan de verspreiding en promotie van de Nederlands- en Friestalige literatuur in binnen- en buitenland. www.letterenfonds.nl
Over het Vlaams Fonds voor de Letteren
Het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) draagt via een geïntegreerd letterenbeleid zorg voor een dynamisch en divers letterenveld, waarbij de auteur en de lezer centraal staan. Het wil een breed toegankelijk literair landschap mogelijk maken en de Vlaamse literatuur meer zichtbaarheid geven in binnen- en buitenland. www.vfl.be
