Adriaan van Dis
Tikkop
Goede bedoelingen pakken slecht uit
Na veertig jaar keert Mulder – het personage dat ook voorkwam in de laatste roman van Adriaan van Dis, een eenzelvige man vol goede bedoelingen voor de wereld waarop niemand lijkt te wachten – terug naar het land waar een deel van zijn geschiedenis ligt: Zuid Afrika. Aan het begin van de jaren zeventig werkte hij daar samen met zijn vriend Donald bij het verzet tegen het Apartheidsregime. Het was een tijd waarin plaats was voor idealen en voor romantiek – zo werd hij verliefd op de beeldschone activiste Catherine, die achter de tralies verdween en die hij daarna nooit meer terugzag.
Donald nodigt hem uit voor een bezoek, en omdat hij toe is aan wat afleiding vliegt hij naar Zuid-Afrika, waar hij op een rustige plek aan de Kaap een uitgewoond vakantiehuis betrekt. De situatie is veranderd: geen apartheid meer, maar armoede, onveiligheid en wederzijds onbegrip zijn toegenomen. De rijke blanken hebben zich teruggetrokken in zwaarbeveiligde huizen hoog op de duinen, in het vissersdorp leven armoedige zwarten met illusieloze, drugs verslaafde kinderen.
Hendrik is een van hen, een crystal meth – wat daar tik heet – verslaafde bastaardzoon uit het dorp. Mulder vindt hem op straat met een gebroken arm en neemt hem mee naar het ziekenhuis, maar de jongen reageert gelaten. De Nederlander probeert op zijn wandelingen door het dorp het ijs te breken met de locals maar stuit op een muur van wantrouwen, al zijn bedoelingen ten spijt. Ondertussen haalt hij met Donald herinneringen op aan hun vriendschap, wat leidt tot indringende en emotionele gesprekken.
In compacte en schilderachtige stijl schildert Van Dis de lotgevallen van twee bijzondere mannen die verknoopt zijn met een land dat ze zowel haten als liefhebben. De idealen waar ze ooit zo voor vochten komen tot leven in de vaderlijke manier waarop zij zich samen ontfermen over de tikkop Hendrik. Uiteindelijk gaat hij er, letterlijk, als een dief in de nacht vandoor en dient ook nog een aanklacht tegen zijn helpers in. Deze roman laat op overtuigende en verontrustende manier de gespletenheid van een land zien en de onmogelijkheid om ooit nog met het verleden in het reine te komen.