P.F. Thomése
Vladiwostok!
Vileine politieke satire
In 2003 brak P.F. Thomése internationaal door met Schaduwkind, een hartverscheurend relaas over de dood van zijn pasgeboren dochter Isa. Een groter contrast met zijn meest recente roman is nauwelijks denkbaar. Want Vladiwostok! is een vileine politieke satire. Kern ervan is dat het machtcentrum geheel is verlegd naar de media waarin peilingen en door spindoctors gemanipuleerde berichtgeving en beeldvorming de politiek bepalen. Het genre dat Thomése inzet, is de pornografie, die hij aldus zijn oorspronkelijk achttiende-eeuwse functie van kritisch instrument teruggeeft. In deze visie vallen macht en porno samen, beide even banaal als sinister.
Hoofdpersoon is Fons Nieuwenhuijs, die als communicatieconsultant zijn jeugdvriend, Hans Portielje – deeltijd hoogleraar en Afrikadeskundige – klaarstoomt voor een politieke toppositie. Nieuwenhuijs moet hem het parlement in loodsen en hem ministeriabel maken. Waren ze vroeger beiden verbonden aan een progressief weekblad, als arrivés ontpoppen ze zich als door en door cynische alfa mannetjes, die hun bestaan uitsluitend definiëren in termen van hun eendimensionale seksuele driften.
Zelden is er sinds Money van Martin Amis uit 1985 zoveel stilistisch vernuft gestoken in bot seksisme: ‘Ze kon zich zo geruisloos uitkleden en zich aan hem aanbieden als een ding. Pak maar. Zo makkelijk, hij kon er alles mee doen zonder dat ze hem hinderde. Het lekkere aan haar was ook dat hij haar allang niet meer zag. Ze was voor hem een omhulsel voor zijn lul, een stuk nattigheid van een vrouw eromheen dat altijd paste.’ Pikant detail is dat, zeker voor ‘onze Afrikaman’, beide hoofdfiguren zich ook ongegeneerd racistisch uitlaten. Toch zijn het niet deze laatdunkende opvattingen die Portielje ten val brengen – want uiteraard gaat deze pompeuze, zelfingenomen blaaskaak roemloos ten onder na een faliekant mislukt televisieoptreden. Voor Nieuwenhuijs reserveert Thomése een beter lot. Hij komt tot het inzicht dat hij wel degelijk echt wat voor iemand anders kan betekenen.
Vladiwostok! is een messcherpe, geestige en uiterst controversiële roman over onze door media beheerste democratie waarin alles louter oppervlakte is en machtswellust zich letterlijk vertaalt als pornografie.