Arthur Japin
De overgave
Ontroerend, overtuigend en fascinerend
Arthur Japin vertelt in De overgave het hartverscheurende, gruwelijke en wrede verhaal van Sallie ‘Granny’ Parker, een diep gelovige blanke koloniste, die met haar familie, haar man, haar dochters en kleinkinderen steeds verder naar het Westen trekt om daar een nieuw leven op te bouwen. Voor zijn nieuwe roman heeft Arthur Japin zich begeven in de ‘nieuwe wereld’ van de Verenigde Staten van Amerika in het begin en het midden van de negentiende eeuw. Hij baseert het boek op historische feiten, die hij naar zijn hand zet.
De Parkers bouwen hun kleine nederzetting in Texas, midden in het ruige, onherbergzame gebied van de Comanchee indianen.
Op een dag worden de kolonisten overvallen door de Comanchee, die gruwelijk tekeer gaan – de mannen worden opgejaagd, gescalpeerd en vermoord, een aantal jonge moeders en hun kinderen ontvoerd en Granny Parker wordt meermalen verkracht nadat zij met speren aan de grond is gespietst. ‘Die ene dag,’ zo luiden de openingszinnen van De overgave. ‘Mensen vragen altijd naar die ene dag. Alsof ik geen andere heb geleefd.’
Granny Parker overleeft ‘die ene dag’, wonder boven wonder, en stelt haar leven vanaf dat moment geheel in het teken van het terugvinden van haar verloren familie. Vervuld van haat en wraak gaat ze op zoek naar haar kinderen en kleinkinderen. En wonderbaarlijk genoeg slaagt ze er ook in ze terug te vinden – al loopt het slecht af met de jonge vrouwen, als ze na jaren geleefd te hebben in de Indianennederzettingen met Granny worden verenigd. Verscheurd tussen twee culturen, door iedereen verafschuwd en het hoofd vol verwarde en verschrikkelijke herinneringen sterven ze, of kiezen ze zelf voor de dood.
De verscheurdheid van de meisjes verbindt De overgave met De zwarte met het witte hart, Japins prachtige debuutroman, waarin twee jonge, zwarte Ashantijnse prinsjes ten geschenke werden gegeven aan Koning Willem I – en zo voorgoed nergens thuis raakten. Niet in Holland en niet in Afrika. Eeuwig gevangen door het noodlot. De schrijnende melancholie waarin beide boeken zijn gedrenkt en de krachtige en nadrukkelijke, emotionerende stijl zijn eveneens vergelijkbaar. Japin is een meester in het scheppen van een tegelijk betoverende en schrijnende sfeer.
In De overgave – de titel zegt het al – wordt Granny Parker uiteindelijk gedwongen om zich over te geven, om te omarmen wat ze het meest haat. Begrip te tonen, vergiffenis te schenken en haar trieste lot te aanvaarden. Dat doet ze niet zonder slag of stoot, dat moge duidelijk zijn. ‘Die ouwe is keihard,’ zeggen de mensen. De worsteling van Granny Parker met de gruwelen uit haar verleden is hevig en lang en eindigt in een ware climax. Juist vanwege het feit dat zij niet als zacht en typisch vrouwelijk wordt gekarakteriseerd, maar dwars, koppig en sterk, blijft haar verhaal boeien – en Arthur Japins nieuwe roman overtuigen.