De laatste keer
Het verschil tussen film en werkelijkheid
In De laatste keer kijkt de lezer door de ogen van hoofdpersoon Yoko Debondt, die een jaar voor aanvang van de roman een ernstig verkeersongeluk overleefde, waarbij ze haar echtgenoot verloor. Sindsdien bevindt Yoko zich in ‘een niemandsland’, ‘een schimmige, grijze wachtkamer’. Ze vindt steun bij goede huisvriend David, die minzaam, correct en trouw is, maar ook een beetje saai. Op een dag pikt Yoko een armoedige lifter op, Hichi. Ze neemt hem mee naar huis, voedt en kleedt hem, gaat met hem naar bed. Net als David is Hichi kandidaat om de plaats van de overleden echtgenoot in te nemen. Hoe verschillend ze ook zijn, geen van beiden voldoet, omdat Yoko ondertussen aan een andere ervaring van het leven toe gekomen is. Als jong meisje liet ze zich door willekeurige mannen oppikken en naar een hotel brengen voor seks. Nu neemt ze die draad weer op, al is het niet overal duidelijk waar haar fantasieën het van de werkelijkheid overnemen. In die seks zonder tederheid of liefkozing peilt ze naar haar diepste lust en libido, onbelemmerd door morele overwegingen of angst voor risico’s.
Het verhaal speelt zich af in Antwerpen, waar een ondragelijke stank in toenemende mate bezit neemt van de stad, tot mensen er fysiek onwel van worden. De oorzaak wordt in de riolering gezocht en daar begeeft Yoko zich ook in. Dit geeft het boek een allegorisch perspectief. Ook de fantasieën krijgen een bijkomende dimensie. Volgens Hemmerechts is onze emotionele ervaringswereld geconditioneerd door normen en waarden die de filmwereld ons opdringt. Krachtig wijst ze bijvoorbeeld de lieflijke voluntaristische tendens van Le fabuleux destin d’Amélie Poulain af, omdat die als vederlichte dromerij over een goede fee de werkelijkheid verbloemt en vervalst.
In ieder boek registreert Kristien Hemmerechts schijnbaar net zo verwonderd als de lezer zelf de lotgevallen van haar personages, voortgedreven door het toeval en hun particuliere aard. Ze wil de werkelijkheid doorzien, de verborgen krasse emoties en diepe verlangens van mensen. In De laatste keer leidt ze de lezer, met een omweg via de fantasie en de verbeeldingswereld van de film, zonder schroom en in alle openheid naar een onbelemmerde, heldere kijk op de complexe, onopgesmukte emotionele werkelijkheid. Zonder twijfel is dit een van haar beste romans.
