Margriet de Moor
Kreutzersonate
Elegante roman over trouw en ontrouw
De Moor heeft haar nieuwe roman opgebouwd rond de Kreutzersonate van de Tjechische componist Leos Janáĉek, die zijn strijkkwartet baseerde op de gelijknamige novelle van Leo Tolstoi. In dat verhaal spelen een man en een vrouw de sonate die Ludwig van Beethoven componeerde voor de Franse violist en componist Rudolphe Kreutzer. Beiden worden al spelend verliefd op elkaar, wat de echtgenoot zozeer vergiftigd met jaloezie dat hij zijn vrouw vermoordt.
Dat is in grote lijnen ook het verhaal dat De Moor vertelt. Hoofdpersoon is Marius van Vlooten, een blinde muziekcriticus die sinds een fatale jeugdliefde nooit meer verliefd is geweest. Per vliegtuig onderweg naar een masterclass in Bordeaux ontmoet hij de jonge musicoloog – de verteller van het verhaal – die hem voorstelt aan de violiste Suzanna Flier. Wanneer de criticus haar vervolgens de eerste vioolpartij hoort spelen uit Janáĉeks Kreutzersonate raakt hij in vervoering en wordt verliefd op haar. De violiste beantwoordt zijn liefde, ze trouwen en zijn lange tijd gelukkig met elkaar. Dat verandert wanneer Van Vlooten zich inbeeldt dat Suzanne een verhouding heeft met de altviolist van het kwartet. De criticus wordt zo jaloers dat hij een poging onderneemt om haar te vermoorden.
Van Vlooten kan zich niet voorstellen dat het musiceren alleen haar gelukkig maakt en zoekt naar een dieperliggende reden. Maar laat muziek zich wel doorgronden en van een betekenis voorzien? Is zij toch niet louter vorm? Veelzeggend in dat verband is Van Vlootens blindheid, die onmiskenbaar zijn muzikale beleving verhevigt – maar hoe trefzeker zijn de woorden waarmee hij zijn sensaties onder woorden brengt en in hoeverre is zijn passie niet verduisterd? Liefde, erotiek, jaloezie en muziek – alle raadselen die niet vallen te doorzien, zelfs niet als je betekenis van Janáĉeks strijkkwartet ontcijfert, zoals de verteller uiteindelijk denkt te doen. Veel beter is de zintuiglijke benadering die De Moor voorstaat, haar sensuele schrijfstijl, die de lezer laat horen, voelen ruiken en proeven. En van Kreutzersonate een intense belevenis maken.