Ben je schrijver, dichter, tekenaar, scenarist of woordkunstenaar, kortom: een maker? En heb je serieuze plannen om een ander genre in te duiken? Nederlandse en Vlaamse professionals uit de wereld van fictie, documentaire, animatie, theater en games, die de ambitie hebben zich in een andere discipline te ontwikkelen, kunnen zich voor 4 januari 2021 inschrijven voor het Cross-overLab 2021. Dit is een creatief traject van zes maanden dat je met behulp van coachings, workshops en masterclasses helpt overschakelen naar een medium waarin je nog niet professioneel hebt gewerkt.

Woensdag 11 november jongstleden is schrijver, vertaler, cineast en filmcriticus Anton Haakman overleden.

Met droefenis heeft het Nederlands Letterenfonds kennis genomen van het overlijden van Frits Niessen op vrijdag 23 oktober 2020. Hij was van 1996 tot en met 2002 als lid van het bestuur nauw betrokken bij het werk van het fonds.

De Europese Literatuurprijs viert haar tienjarig bestaan met twee bekroningen: Meer dan een broer van David Diop en vertaler Martine Woudt is door de studentenjury geselecteerd als winnaar van de Europese Literatuurprijs 2020. De vakjury bekroont Lente van Ali Smith, het derde deel van haar ‘seizoenskwartet’ dat is vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer. Beide prijzen worden op zaterdag 7 november op het Crossing Border Festival uitgereikt (live en via een livestream).

Beste lezer,
terwijl u dit opiniestuk leest alsof het de gewoonste zaak is van de wereld, zijn er veel mensen voor wie dat allesbehalve vanzelfsprekend is. Voor wie het lezen van een brief van school of werk, een doorverwijsbrief van de dokter of een rekening al veel inspanning kost. Vandaag, op de Wereldwijde dag van de Alfabetisering staan we stil bij het feit dat 2,5 miljoen mensen in Nederland moeite hebben met lezen en schrijven. Dat is een zaak van ons allemaal, maar de vrijblijvendheid moet er wel af. Want het aantal laaggeletterden in Nederland neemt nog steeds toe, ook omdat er veel jongeren met een taalachterstand de arbeidsmarkt opkomen. De urgentie is er, maar er moet ook voldoende ambitie zijn om deze zorgelijke trend te keren.

In de zomer van 2021 biedt het Letterenfonds een bijzondere residency aan in het Van Doesburghuis in Meudon/Parijs. Schrijvers en vertalers werken en verblijven in de atelierwoning die Theo van Doesburg ontwierp. Zij worden opgeroepen uiterlijk 12 oktober een voorstel in te dienen voor ofwel de gehele verblijfsperiode van vier maanden van mei tot en met augustus ofwel voor twee maanden (mei-juni of juli-augustus 2021).

De Raad voor Cultuur heeft vandaag zijn advies over de Basisinfrastructuur 2021-2024 aan minister Van Engelshoven (OCW) aangeboden. Daarin adviseert de raad om naast het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten, De Schrijverscentrale en Stichting Lezen ook de De Schoolschrijver in de Basisinfrastructuur (BIS) op te nemen, en als literair festival ILFU vanuit de BIS te ondersteunen.

Dit najaar organiseert het Expertisecentrum Literair Vertalen (ELV) twee online cursussen: een cursus literair vertalen voor beginnend vertalers uit het Nederlands in het Pools, en een cursus non-fictie vertalen voor vertalers uit het Nederlands in het Engels. Aanmelden kan tot en met maandag 27 april 2020.

Marieke Lucas Rijneveld en Michele Hutchison hebben met The Discomfort of Evening (Faber & Faber) de eerste Nederlandse shortlist-nominatie voor de International Booker Prize te pakken. De jury maakte op donderdag 2 april de shortlist online bekend. Het werk ontving in de internationale pers lovende recensies.

De corona epidemie en de maatregelen die nu noodzakelijk zijn om deze in te dammen, hebben een grote impact op de cultuursector en daarmee ook op iedereen die ervoor zorgt dat literatuur lezers bereikt en kan bereiken, van schrijvers en vertalers tot boekhandels, uitgeverijen en festivals. In overleg met het ministerie van OCW en de rijkscultuurfondsen treft het Letterenfonds maatregelen om aanvragers tegemoet te komen en waar mogelijk onzekerheden te verminderen. Ook werken we graag mee aan het verspreiden van online alternatieven voor door het fonds ondersteunde projecten en boeken, en aan de door Kinderboekenambassadeur Manon Sikkel bedachte en door de CPNB uitgerolde campagne #ikleesthuis. Een update.

De longlist voor de Europese Literatuurprijs 2020 is bekend. De genomineerde titels zijn door vijftien boekhandels uit het hele land geselecteerd. De Europese Literatuurprijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman die in het afgelopen jaar in Nederlandse vertaling is verschenen.

Alle subsidiebesluiten van 2019 staan in het Jaarverslag van het Nederlands Letterenfonds.

De literatuur ontwikkelt zich steeds in steeds meer vormen, binnen en buiten het boek. Tegelijkertijd zijn veranderingen in vrijetijdsbesteding en leesmotivatie, met name onder jongeren, van grote invloed op de boeken- en leescultuur. In het Beleidsplan 2021-2024, dat op 31 januari 2020 is aangeboden aan de minister van OCW, richt het Letterenfonds zich daarom op verbreding van het domein, diversiteit en inclusie, fair practice, duurzaamheid, en, samen met de partners in de Leescoalitie, op leesbevordering.

Het Nederlands Letterenfonds en het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS-KNAW) nodigen hun literaire partners uit schrijvers voor te dragen voor de positie van writer in residence in het academisch jaar 2020-2021. Het residentieprogramma aan het NIAS richt zich op schrijvers wier project concreet baat heeft bij de specifieke academische setting. Voordrachten kunnen tot maandag 16 maart 2020, 12.00 uur worden ingediend.

Het gaat slecht met de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen. Bij bijna een kwart van de leerlingen is de leesvaardigheid onvoldoende om goed mee te kunnen doen in de samenleving. Bovendien vindt meer dan de helft van de 15-jarigen lezen tijdverspilling. De Leescoalitie roept daarom grootouders op het tij te helpen keren. Zij kunnen (hun) liefde voor lezen doorgeven aan hun kleinkinderen. Een team van bekende grootouders, onder wie Janny van der Heijden en Frits Barend, zal zich hier in het nieuwe jaar voor inzetten.

De nieuwe literaire talkshow Letteren Live, een gezamenlijk initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Het Parool en Spui25, is genomineerd voor de Jan van Luxemburgprijs 2019 voor initiatieven in het kader van leesbevordering.

In The New York Review of Books (December 5, 2019) bespreekt auteur Philip Huff drie recent door Sam Garrett vertaalde werken van Gerard Reve, The Evenings: A Winter’s Tale en Childhood: Two Novellas; vertalingen van respectievelijk De avonden en de twee novelles Werther Nieland en De familie Boslowits.

Nyk de Vries is op het Explore the North-festival in Leeuwarden door gedeputeerde Sietske Poepjes benoemd tot nieuwe Dichter fan Fryslân. De benoeming is voor twee jaar. Nyk de Vries volgt Eeltsje Hettinga op, die twee jaar lang als eerste de functie van Dichter fan Fryslân vervulde.

Om een breed publiek kennis te laten maken met poëzie en haar makers organiseert het Nederlands Letterenfonds in samenwerking met De Schrijverscentrale de actie Boek een dichter. Boekhandelaren, bibliothecarissen en docenten in het lager, voortgezet en hoger onderwijs kunnen nu een dichter boeken voor optredens in de periode van 1 januari tot en met 5 februari 2020 tegen het speciale Poëzieweektarief. Want poëzie komt nog meer tot leven als ze wordt voorgelezen. Klank en ritme nemen je mee.

Om makers en culturele instellingen te informeren over de nieuwe meerjarige subsidieregeling van de basisinfrastructuur voor cultuur (afgekort BIS) organiseert het ministerie van OCW een drietal informatiebijeenkomsten. De bijeenkomsten vinden verspreid door het land plaats om zoveel mogelijk geïnteresseerden een kans te bieden aanwezig te zijn.

Zaterdagmiddag 2 november wordt het Huis van Alle Talen geopend in de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Het Letterenfonds heeft als een van de partners in het Huis van Alle Talen een eigen loge in de OBA, hierin zijn meer dan driehonderd vertalingen van Nederlandse literatuur in talen uit de hele wereld te lezen en te lenen.

Onder de titel ‘New Dutch Writing’ presenteert de Nederlandse literatuur zich vanaf oktober op meer dan 70 festivals en evenementen in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Met deze grootschalige promotiecampagne wil het Nederlands Letterenfonds nieuwe generaties Nederlandse auteurs in het Engelse taalgebied introduceren. Ook vraagt de campagne aandacht voor literair vertalen.

Het programma voor de Literaire Vertaaldagen 2019 is bekend, de inschrijving is geopend. De eenentwintigste Literaire Vertaaldagen worden gehouden op vrijdag 13 en zaterdag 14 december 2019 in Amsterdam. Thema is dit jaar ‘Vertalen en muziek - het dienen van twee muzen’. Aanmelden voor een van de workshops op zaterdag kan tot en met 13 oktober, aanmelden voor de symposiumdag op vrijdag kan tot en met 8 december via het Vertalershuis Amsterdam.

Nima Mohaghegh en Saman Amini hebben de Toneelschrijfprijs 2019 ontvangen voor hun theatertekst A Seat at the Table. De uitreiking vond plaats op zondag 15 september in Theater Bellevue in Amsterdam. De prijs, ter waarde van € 10.000, is dit jaar voor de 32ste keer uitgereikt.

Hoe kan het niveau van begrijpend lezen van basisschoolleerlingen in Nederland en Vlaanderen worden verhoogd? En hoe krijgen deze leerlingen meer plezier in en betrokkenheid bij het lezen?

Het Letterenfonds biedt in samenwerking met Deltaworkers een schrijver de mogelijkheid om in het voorjaar van 2020 twee maanden in New Orleans te verblijven en te werken. In principe komen schrijvers in alle literaire genres in aanmerking; de voorkeur gaat uit naar een auteur die werkt aan een tweede of derde boek of een spoken-wordartiest. Voorstellen kunnen tot en met 19 oktober 2019 worden ingediend.

Dichter Anne Vegter is de nieuwe voorzitter van de Akademie van Kunsten. Ze volgt acteur Gijs Scholten van Aschat op, die het voorzitterschap vervulde sinds 2017. Op 25 augustus droeg hij het voorzitterschap officieel over aan Anne Vegter tijdens het Paradisodebat.

In heel Nederland wordt in 2019 aandacht geschonken aan het werk en leven van Rembrandt van Rijn (1606-1669), een van de grootste schilders van Nederland, die 350 jaar geleden overleed. Ter gelegenheid hiervan wordt zijn leven en de Gouden Eeuw waarin hij leefde een jaar lang gevierd met tentoonstellingen en evenementen. In de Airport Library op Schiphol is tot het najaar een tentoonstelling met diverse boeken over Rembrandt te zien, wiens leven en werk een inspiratie is voor vele schrijvers van vroeger en nu.

Een nieuwe lichting (podium)schrijvers presenteerde onlangs hun eerste teksten. De eindpresentatie van de eerste editie van #NieuweStukken vond plaats op donderdag 27 juni bij Stichting Nowhere in Amsterdam.

Deze zomer woont en werkt de Poolse journalist en schrijver Kamil Bałuk op uitnodiging van het Letterenfonds in Amsterdam. Hij publiceerde vorig jaar Alle kinderen van Louis, waarvoor hij drie jaar lang onderzoek deed naar de veelbesproken spermabank-directeur Jan Karbaat. Tijdens zijn residentieperiode zal Bałuk een reeks reportages maken over Nederland nu.

De shortlist voor de Europese Literatuurprijs 2019 is tijdens een feestelijke avond in SPUI25 in Amsterdam bekendgemaakt. De jury selecteerde uit de longlist vijf prachtige romans die de diversiteit en rijkdom van de Europese literatuur illustreren en elk een groot lezerspubliek verdienen.

Habitus van Radna Fabias is bekroond met de eerste Grote Poëzieprijs 2019. De grootste Nederlandse onderscheiding voor de beste dichtbundel van het jaar is de vierde prijs voor haar poëziedebuut, waaraan eerder de C. Buddingh’-prijs 2018, de Awater Poëzieprijs en de Herman De Coninckprijs 2019 zijn toegekend. Ook ontving Fabias op basis van Habitus (De Arbeiderspers) een startersbeurs van het Letterenfonds voor het schrijven van haar tweede bundel.

In het kader van een bijzondere samenwerking tussen Amsterdam en Parijs op cultuurgebied, doet het Letterenfonds een schenking van kinder- en jeugdboeken aan de Médiathèque Françoise Sagan in Parijs. Met dank aan vijftien uitgevers is een gift van maar liefst 92 boeken samengesteld. 72 daarvan zijn Nederlandstalig, 20 boeken zijn Franse vertalingen van Nederlandse kinder- en jeugdboeken.

Op dinsdag 11 juni presenteerde minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Ingrid van Engelshoven de uitgangspunten voor het nieuwe cultuurbeleid in de periode 2021-2024. Het Letterenfonds is blij met de extra investeringen in kunst en cultuur en met de erkenning van de infrastructurele taak die de rijkscultuurfondsen vervullen.

Zijn er over een aantal jaren nog wel genoeg vertalers om ons verstaanbaar te maken in de wereld of kennis te nemen van wat er in de wereld wordt voortgebracht? De afgelopen tien jaar hebben zich ontwikkelingen voorgedaan die een bedreiging vormen voor een blijvende en bloeiende vertaalcultuur in Nederland en Vlaanderen. Als er niets gebeurt, is het de vraag of er voldoende vertalers worden opgeleid om aan de vraag te voldoen.

Aan de vooravond van de herdenking van de Tweede Wereldoorlog arriveert de Canadese auteur Rosemary Sullivan in Amsterdam. Ze werkt in mei in de schrijversresidentie van het Letterenfonds aan een boek over het project A Cold Case Diary, waarin met nieuwe recherchetechnieken onderzoek wordt gedaan naar de arrestatie van de bewoners van het Achterhuis.

De Vlaamse auteur Bart Moeyaert is de winnaar van de Astrid Lindgren Memorial Award (ALMA) 2019. De prijs is de grootste prijs ter wereld voor kinder- en jeugdliteratuur en wordt beschouwd als de ‘Nobelprijs voor jeugdliteratuur’. De prijs, ter waarde van 5 miljoen Zweedse kronen (ca. € 480.000) wordt jaarlijks uitgereikt door de Swedish Arts Council. Moeyaert werd dit jaar voor de zestiende maal genomineerd, en kreeg de prijs toegekend op Bologna’s Children’s Book Fair.

Manon Sikkel is de nieuwe Kinderboekenambassadeur van Nederland. De komende twee jaar zal zij zich inzetten voor meer leesplezier onder kinderen en jongeren. Op 10 april wordt Manon Sikkel officieel benoemd tijdens het congres Lezen Centraal in TivoliVredenburg. Ze ontvangt haar ambtsketen dan uit handen van haar voorgangers, Hans en Monique Hagen.

Op uitnodiging van het Nederlands Letterenfonds woont de Britse schrijver Kate Mosse (1961) in april in Nederland. Ze zal hier werken aan een historische roman die zich in het 16de-eeuwse Amsterdam afspeelt; het tweede deel in een reeks van vier over de Franse godsdienstoorlogen en de diaspora van de Hugenoten. Ook treedt Mosse meermaals op tijdens haar residentieperiode.

Het gastlandschap van Nederland en Vlaanderen op de boekenbeurs in Frankfurt in 2016 bracht een golf aan literaire vertalingen, optredens en auteurs naar Duitsland. Die golf rolt door: vorig jaar verschenen er 100 Duitse vertalingen van Nederlandstalige literatuur. En onder de noemer Leipzig am Meer staan deze week 7 Nederlandse auteurs, allen met een recente Duitse vertaling, op de podia van de Leipziger Buchmesse en Leipzig Liest.

De website VertaalVerhaal.nl wordt dit jaar bekroond met de Vertaalengel, de prijs die de literair vertalers van de Auteursbond sinds 2008 jaarlijks toekennen aan instanties of personen die een buitengewone bijdrage hebben geleverd aan het vertaalvak. De Vertaalduivel, een aanmoediging aan een instantie die zich meer zou kunnen inzetten voor het vertaalvak ging naar het CPNB. De prijzen werden uitgereikt op 11 maart tijdens Vertaalslag in de Tolhuistuin.

Van 11-14 maart zijn Barbara den Ouden, Victor Schiferli, Mireille Berman, Agnes Vogt, Bas Pauw en Alexandra Koch namens het Letterenfonds aanwezig op de London Book Fair (table 34V in het International Rights Center). Ze hebben afspraken met ca. 125 internationale uitgevers en redacteuren om de Nederlandse literatuur onder de aandacht te brengen en om de campagne in het Verenigd Koninkrijk van 2020 voor te bereiden.

In opdracht van het ministerie van OCW heeft een commissie van zes het beleid en de dagelijkse praktijk van de zes rijkscultuurfondsen geëvalueerd, te weten het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Fonds Podiumkunsten, het Mondriaan Fonds, het Nederlands Filmfonds, het Nederlands Letterenfonds en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Het algemene oordeel van de commissie is zeer positief. Naast lof voor de fondsen bevat het rapport ook aanbevelingen voor verbeteringen.

Ook in 2019 en 2020 biedt het Letterenfonds aan schrijvers de ruimte om minimaal twee maanden aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht te werken, te midden van internationale kunstenaars, ontwerpers, curatoren en denkers. Dit residentieprogramma maakt deel uit van Wanderlust, het programma voor talentontwikkeling in internationale context. Belangstellenden kunnen tot 1 mei 2019 een werkplan/onderzoeksvoorstel indienen bij het Letterenfonds. De voorkeur gaat uit naar schrijvers die werken aan een tweede of derde boek.

Via Wanderlust, het programma voor internationale talentontwikkeling van het Letterenfonds, kunnen literaire programmamakers en redacteuren bij buitenlandse literaire festivals of organisaties kennis opdoen, hun netwerk uitbreiden en zich professioneel verdiepen. Bijvoorbeeld op het gebied van programmering, de verbinding met het publiek, of coproducties met andere (kunst)disciplines. Voorstellen kunnen tot woensdag 1 mei 2019 worden ingediend.

Tsead Bruinja is de nieuwe Dichter des Vaderlands. De 44-jarige Friese Amsterdammer neemt de titel over van Ester Naomi Perquin, die de afgelopen twee jaar het ambt bekleedde. Bruinja, de zevende Dichter des Vaderlands, werd gekozen door een benoemingscommissie van kenners en dichters. Hij zal de komende twee jaar gedichten schrijven bij nationale gebeurtenissen en optreden als ambassadeur van de poëzie.

Zondag 6 januari jl. is Bea Vianen in Paramaribo te Suriname op 83-jarige leeftijd overleden. Bea Vianen geldt als misschien wel de belangrijkste Surinaamse proza-auteur van de jaren ’70. Zij was een schrijfster die, de Surinaamse binnenkant kennend, toch een typische visie ‘van de overkant van de oceaan’ presenteerde, aldus surinamist Michiel van Kempen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw was zij Surinames meest gelezen schrijfster en haar bij Uitgeverij Querido verschenen romans Sarnami, hai (1969) en Strafhok (1971) kunnen als klassiekers van de Surinaamse literatuur beschouwd worden.

Alle toekenningen van 2018 vindt u in het Jaarverslag van het Nederlands Letterenfonds.

“Van Hooft tot Voeten”, zo reageerde Marga Minco op het nieuws dat aan haar de P.C. Hooftprijs 2019 voor haar verhalend proza zal worden toegekend. “Een oeuvre dat bescheiden is in toon en omvang, maar dat met iedere generatie blijft winnen aan zeggingskracht”, aldus de jury die Minco dé Nederlandse stem in de Europese oorlogsliteratuur noemt.

De Les Phares du Nord-campagne brengt deze herfst 21 Nederlandse en Vlaamse auteurs naar vijf steden. Daarbij is er grote aandacht voor de Nederlandstalige kinder- en jeugdliteratuur, een gewild exportproduct. Van 28 november t/m 3 december zijn Nederland en Vlaanderen ‘focusland’ op de Salon du Livre et de la Presse Jeunesse in Montreuil, de belangrijkste en grootste kinderboekenbeurs van Frankrijk.

In de nieuwe monitor onderzoekt KVB Boekwerk het Nederlandse uitgeversveld. Het uitgeeflandschap is divers: van beeldbepalende professionele uitgeverijen tot gelegenheidsuitgevers en self publishers, bij elkaar zijn er circa 4.000 uitgeverijen in Nederland. Daarvan zijn er 39 verantwoordelijk voor 75% van de marktomzet. In de Monitor Uitgevers is meer te lezen over de concurrentieverhoudingen van uitgeverijen, de samenstelling van hun portfolio, de verhouding tussen grote en kleine uitgeverijen en het belang van toptitels.

Hoe ziet de toekomst van het boekenvak er uit, en hoe bereiden de huidige ondernemers zich voor op de veranderende markt? In opdracht van KVB Boekwerk onderzocht Futureconsult hoe uitgevers en boekhandelaren denken over innovatie. Het innovatierapport, dat bestaat uit een innovatiescan en een inventarisatie van de innovatiekansen voor het boekenvak, staat nu online. Tegelijk publiceert Boekblad Magazine een special, waarin een aantal experts hun licht laten schijnen over het onderzoek.

Om een breed publiek kennis te laten maken met poëzie en haar makers organiseert het Nederlands Letterenfonds in samenwerking met De Schrijverscentrale de actie Boek een dichter. Boekhandelaren, bibliothecarissen en docenten in het lager, voortgezet en hoger onderwijs kunnen nu een dichter boeken voor optredens in de periode van 1 januari tot en met 6 februari 2019 tegen het speciale Poëzieweektarief.

De jury van de Europese Literatuurprijs 2018 kent de prijs toe aan de Noorse auteur Johan Harstad en zijn Nederlandse vertalers Edith Koenders en Paula Stevens voor de roman Max, Mischa & het Tet-offensief (Podium). Schrijver en vertalers ontvangen de prijs op woensdagavond 31 oktober op het Crossing Border Festival in Den Haag.

Sytske van Koeveringe verblijft in het kader van Wanderlust, het programma voor internationale talentontwikkeling van het Letterenfonds, van 17 september tot 16 november op de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Tijdens deze periode werkt ze in een studio op de academie, te midden van veertig internationale kunstenaars, ontwerpers, curatoren en denkers.

George Elias Tobal, Eric de Vroedt en Willem de Wolf & Rebekka De Wit zijn dit jaar genomineerd voor de Toneelschrijfprijs. Die onderscheiding bekroont de beste Nederlandstalige theatertekst van het afgelopen seizoen en wordt dit jaar al voor de 31ste keer uitgereikt. De jury koos de 3 genomineerde teksten uit 69 inzendingen.

Ter ere van het 65-jarige jubileum van Gouden Boekjes in Nederland is deze zomer in de vitrines van de Airport Library op Schiphol een selectie van vertalingen van deze beroemde geïllustreerde kinderboeken te zien.

De BookSpot Gouden Strop 2018 is door juryvoorzitter Anniko van Santen uitgereikt aan Willem Asman voor zijn boek Enter (Ambo|Anthos). De Schaduwprijs ging naar Eva Keuris voor haar debuut Over het spoor. Willem Asman schreef Enter met een beurs van het Letterenfonds. Aan de Gouden Strop is dit jaar, dankzij de nieuwe sponsor BookSpot, een bedrag van € 20.000 verbonden.

De Dr. Elly Jaffé Prijs 2018 is toegekend aan Martin de Haan voor zijn literaire vertalingen uit het Frans in het nederland. Juryvoorzitter Philip Freriks maakte de winnaar donderdagmiddag 31 mei bekend tijdens een feestelijke bijeenkomst in VondelCS in Amsterdam. Het prijzengeld van de Dr. Elly Jaffé Prijs bedraagt € 40.000 euro. Daarmee is de prijs één van de grootste literaire vertaalprijzen van Nederland.

De dood van de literatuur en het einde van het boek zijn al vaak aangekondigd. Maar ondanks deze sombere voorspellingen constateert de Raad voor Cultuur in zijn advies over de sector, De daad bij het woord, dat de wereld van de letteren en bibliotheken springlevend is. Het lezen verandert weliswaar en het aantal boekenlezers neemt voortdurend af, maar er blijft een onuitroeibare behoefte bestaan aan het vertellen, lezen of beluisteren van verhalen.

Het Letterenfonds biedt (jonge) schrijvers de mogelijkheid minimaal twee maanden aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht te werken, te midden van internationale kunstenaars, ontwerpers, curatoren en denkers. Dit in het kader van Wanderlust, het internationale talentontwikkelingsprogramma van het fonds. Voorstellen voor een residentieperiode in het najaar van 2018 of het voorjaar van 2019 kunnen tot dinsdag 1 mei a.s. worden ingediend.

Alle toekenningen van 2017 vindt u in het Jaarverslag van het Nederlands Letterenfonds.

Vertalers zijn misschien wel de aandachtigste lezers van een roman – elk woord is door hun handen gegaan. En wat ligt er dan meer voor de hand om als leesclub met de vertaler van de gelezen roman in gesprek te gaan? Het Nederlands Letterenfonds en De Schrijverscentrale (voorheen Schrijvers School Samenleving) doen leesclubs daarom een uniek aanbod: voor het sterk gereduceerde tarief van 100 euro plus reiskosten kunnen zij één van de voor de Europese Literatuurprijs 2018 genomineerde vertalers uitnodigen.

Op de Leipziger Buchmesse, de op een na grootste boekenbeurs in Duitsland, en het gelijktijdige festival Leipzig Liest staat de Nederlandstalige literatuur in de spotlight. Van donderdag 15 tot en met zondag 18 maart werken striptekenaars en illustratoren live in het Atelier Parade, geven meer dan tien Nederlandse en Vlaamse auteurs lezingen, en er is veel aandacht voor digitale literatuur: het boekenvak en het publiek kunnen op de beurs kennismaken met drie literaire apps en een VR-installatie.

De Inktaap, de jongerenprijs van de Nederlandse literatuur, waarbij leerlingen worden geconfronteerd met de keuze van de jury’s van de ECI Literatuurprijs, de Fintro Literatuurprijs en de Libris Literatuur Prijs, is op de slotdag van het project, 13 maart, uitgereikt aan Martin Michael Driessen voor zijn verhalenbundel Rivieren (Van Oorschot).

Het Nederlands Letterenfonds laat een onafhankelijk bureau eens in de vier jaar onderzoeken wat de ‘gebruikers van het fonds’ – met name schrijvers, vertalers, uitgevers, literaire festivals, tijdschriften en andere organisaties – vinden van het beleid, de communicatie en de dienstverlening. Velen van u zullen een uitnodiging voor dit onderzoek hebben ontvangen.

Meer dan 100 auteurs zullen zich in 2018 en 2019 presenteren op zo’n twintig literaire festivals door heel Frankrijk. Met deze intensieve campagne wordt de literatuur uit Nederland en Vlaanderen gepresenteerd in Frankrijk – de tweede boekenmarkt in Europa en de vijfde boekenmarkt ter wereld.

Het ‘Phares du Nord’-jaar is begonnen. Meer dan 100 auteurs zullen zich dit jaar presenteren op zo’n twintig literaire festivals door heel Frankrijk. Met deze intensieve campagne wordt de literatuur uit Nederland en Vlaanderen gepresenteerd in Frankrijk – de tweede boekenmarkt in Europa en de vijfde boekenmarkt ter wereld.

De Halewijnprijs 2017, een oeuvreprijs voor literair talent, gaat naar Eva Meijer, schrijver van onder meer Dierentalen (non-fictie), Het vogelhuis (roman) en De soldaat was een dolfijn (essay). Christine Otten wint de Reinaerttrofee, de prijs van de jongerenjury, voor haar roman We hadden liefde, we hadden wapens. Beide prijzen worden op 11 maart uitgereikt in Roermond.

Het Nederlands Letterenfonds en het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS) nodigen uitgevers en anderen uit schrijvers kandidaat te stellen voor de positie van writer-in-residence aan het NIAS in Amsterdam in het academisch jaar 2018-2019. Het betreft een prestigieuze positie voor een Nederlandse schrijver die werkt aan een project dat concreet baat heeft bij de academische setting van het NIAS. Voordrachten kunnen tot maandag 2 april 2018 worden ingediend.

Peter van Dongen wordt bekroond met de Stripschapprijs, de belangrijkste oeuvreprijs voor striptekenaars in Nederland. Afgelopen jaar verscheen zijn beeldroman Familieziek, een bewerking van de gelijknamige roman van Adriaan van Dis. Eerder publiceerde hij onder meer Rampokan, een tweeluik dat zich afspeelt aan de vooravond van de politionele acties in Indonesië. Zijn werk werd vertaald in het Duits, Engels, Frans en Indonesisch; deels met subsidie van het Letterenfonds. De Stripschapprijs 2018 wordt op 31 maart uitgereikt tijdens de Stripdagen in de Jaarbeurs in Utrecht.

De BNG Bank Literatuurprijs, een jaarlijkse bekroning van 15.000 euro voor een jonge schrijver met een jong oeuvre, is uitgereikt aan Marjolijn van Heemstra voor En we noemen hem (Das Mag). De roman kwam mede met een beurs van het Letterenfonds tot stand; Duitse, Engelse, Franse, Italiaanse en Spaanse vertalingen zijn in voorbereiding.

Op woensdag 16 mei houdt Anna Woltz in het Kinderboekenmuseum te Den Haag de Annie M.G. Schmidtlezing 2018. In haar lezing zal zij haar visie op jeugdliteratuur ontvouwen.

Roel Schuyt (1948) is bekroond met de Letterenfonds Vertaalprijs 2017. Sinds de jaren negentig vertaalt hij een grote diversiteit aan auteurs uit Centraal-Europa, waaronder Danilo Kiš, Dubravka Ugrešić, Borislav Čičovački maar ook jonge auteurs zoals Goce Smilevski en Olja Savičević. Bovendien schreef hij vertaalgeschiedenis door als een van de eersten het werk van Nobelprijs-kandidaat Ismail Kadare direct uit het Albanees te vertalen. Op vrijdag 8 december werd de prijs in Amsterdam uitgereikt, op de Literaire Vertaaldagen. Aan de bekroning is een bedrag van 10.000 euro verbonden.

De Anne Frank Stichting is de nieuwe eigenaar van de voormalige woning van Anne Frank aan het Merwedeplein. De bestemming blijft dezelfde: de woning biedt onderkomen aan buitenlandse schrijvers die niet vrij kunnen werken in hun eigen land. De familie Frank woonde van december 1933 tot juli 1942 in het huis aan het Merwedeplein 37 II. Anne schreef hier voor het eerst in het dagboek dat ze voor haar dertiende verjaardag, op 12 juni 1942, kreeg. Drie weken later dook de familie Frank onder.

Hoeveel voorbeelden of vormen van digitale literatuur kent u? De robot van de machine is de mens dat vanaf morgen centraal staat in de campagne Nederland Leest of de app Een verre reis die vorige week op Cinekid werd bekroond met een Gouden Guppie, zijn waarschijnlijk wel bekend. Maar wat is er nog meer? En wat is succesvol? KVB Boekwerk en het Nederlands Letterenfonds gaven opdracht tot een verkenning en analyse van recente (inter)nationale digitale projecten. Uit het onderzoek blijkt dat innovatieve hybride projecten zich in een spannende ontwikkelingsfase bevinden en het literaire landschap verbreden.

Op 6 september jongstleden is vertaler Hans Driessen in zijn woonplaats Nijmegen overleden. Hij begon in de jaren tachtig met het vertalen en ontsluiten van een groot aantal Duitstalige filosofen voor de Nederlandse markt van wie (de hoofdwerken van) Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche en Peter Sloterdijk de kroon op zijn vertaalde oeuvre vormen. Naast vertaal- en redactiewerk schreef Driessen columns en recensies over filosofie voor enkele dag- en weekbladen.

Vandaag is in de Nederlandse ambassade in Berlijn het vervolg op het Vlaams-Nederlandse gastlandschap op de Frankfurter Buchmesse gepresenteerd aan de Duitse pers. Enkele tientallen Nederlandse en Vlaamse auteurs zullen in de komende maanden optreden in verschillende steden in Duitsland: van het Internationales Literaturfestival Berlin via Leipzig en München tot het Harbourfront Festival in Hamburg.

Met Wanderlust biedt het Letterenfonds zowel talentvolle bemiddelaars in de literatuur als schrijvers de kans zich verder te ontwikkelen in een internationale setting. Talentvolle programmamakers, tijdschrift- of website-redacteuren of andere bemiddelaars met minimaal twee en maximaal tien jaar ervaring in het literaire veld, kunnen bij buitenlandse festivals of organisaties kennis opdoen, hun literaire netwerk uitbreiden en zich professioneel verdiepen.

Het Nederlands Letterenfonds continueert in 2017-2020 Wanderlust, het programma voor talentontwikkeling in internationale context. Bemiddelaars in de literatuur, zoals bijvoorbeeld talentvolle literaire programmamakers en redacteuren van literaire tijdschriften en websites kunnen tot 1 november 2017 voorstellen voor 2018 indienen door een plan, motivatie en cv in te sturen.

New Orleans is met zijn zeer diverse culturele achtergronden (o.a. Frans, Spaans, Afrikaans en Caribisch) één van de meest uitgesproken steden in de Verenigde Staten. Het is een parel in het moeras, een moeilijk te bereiken stad die door haar rijke culturele leven en bewogen geschiedenis een grote aantrekkingskracht heeft op kunstenaars, muzikanten en filmmakers. Talentvolle jonge schrijvers die voorjaar 2018 twee maanden lang onderzoek willen doen in deze stad, kunnen tot maandag 20 november a.s. een gemotiveerd (onderzoeks)plan indienen bij het Letterenfonds voor een verblijf bij kunstenaarsresidentie Deltaworkers.

Schrijver en essayist Atte Jongstra verblijft van september 2017 tot februari 2018 als writer-in-residence aan het NIAS in Amsterdam. De werkperiode in de internationale, academische setting van het NIAS wordt mogelijk gemaakt door het Nederlands Letterenfonds. Jongstra zal er aan een nieuwe essaybundel werken. In februari wordt hij opgevolgd door de Tsjechische schrijver Jaroslav Rudiš (1972).

Het Letterenfonds biedt in de zomer van 2018 een bijzondere residency aan in het Van Doesburghuis in Meudon-Val-Fleury/Parijs. Deze eenmalige residentiemogelijkheid in de atelierwoning die Theo van Doesburg eind jaren twintig voor hemzelf en zijn vrouw Nelly ontwierp, wordt aangeboden als aanvulling op de intensieve literaire campagne die de letterenfondsen in Frankrijk voeren. Schrijvers en vertalers worden opgeroepen om uiterlijk 1 oktober 2017 een voorstel in te dienen voor ofwel de gehele verblijfsperiode van vier maanden van mei tot en met augustus ofwel voor twee maanden (mei/juni of juli/augustus 2018).

Zondag 9 juli jl. is Miep Diekmann, een van de grande dames van de Nederlandse kinder- en jeugdliteratuur, op 92-jarige leeftijd overleden.

De shortlist van de Europese Literatuurprijs 2017 is bekend. Vijf titels zijn geselecteerd door een vakjury bestaande uit voorzitter Christa Widlund (Anna Enquist), Rob Gerritsen (ELP-laureaat 2016), Janna Navis (Boekhandel Dominicanen, Maastricht), Niña Weijers (auteur en recensent De Groene Amsterdammer) en Lilian Zielstra (Boekhandel Godert Walter Groningen en stadsdichter van Groningen).

De Europese Commissie ondersteunt de vertaling en verspreiding van literaire werken. Deze regeling biedt ondersteuning aan uitgeverijen voor de vertaling, distributie en promotie van een pakket literaire werken (fictie). De deadline voor het aanvragen van deze subsidie is 25 juli 2017.

Iedere twee jaar geeft IBBY de Honourlist uit, een overzicht van kinder- en jeugdboeken van zeer hoge kwaliteit, uitgegeven in de meer dan vijfenzeventig bij IBBY aangesloten landen. De nationale secties van IBBY mogen hiervoor per categorie één boek voordragen dat uitmunten door tekst, illustraties of vertaling.

Begin juni is de European School of Literary Translation (ESLT) gelanceerd, een veelbelovend internationaal initiatief op het gebied van de opleiding van literair vertaaldocenten. ESLT heeft tot doel om de professionalisering van literair vertalers te ondersteunen door een pan-Europese infrastructuur voor het opleiden van literair vertaaldocenten in het leven te roepen. ESLT wil hiermee bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van literaire vertalingen en daarmee ook aan de promotie van de Europese culturele en literaire diversiteit en het Europese ideaal van een gedeelde cultuur.

Om de zwakke positie van mensen op de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector te verbeteren, is een breed pakket aan maatregelen nodig, zo stellen de Sociaal-Economische Raad (SER) en de Raad voor Cultuur. In een gezamenlijk advies komen ze daarom met concrete voorstellen om het verdienvermogen in de sector te vergroten, de inkomenszekerheid te verbeteren, scholing te bevorderen en het overleg tussen werkgevers en de vakbeweging te versterken.

Orli Naamani en Thomas Möhlmann hebben afscheid genomen van het Letterenfonds. Orli is overgestapt naar uitgeverij Ambo Anthos. Thomas gaat verder als zelfstandige, zodat hij zich meer kan richten op zijn schrijverschap. Hun takenpakket wordt voor een belangrijk deel overgenomen door Maaike Pereboom en Victor Schiferli. Ter ondersteuning is zowel op de afdeling binnenland als buitenland een assistent aangesteld. Hieronder stellen we Yasmina Werlich en Akane Luiten graag aan u voor.

Op dinsdag 16 mei presenteren KVB boekwerk en het Nederlands Uitgeversverbond (NUV) de 15 meest inspirerende startups uit de internationale boekenmarkt voor ondernemers in het Nederlandse boekenvak. De aanmelding is geopend, het aantal plaatsen is beperkt.

Met het poëzievertaalproject Met Andere Woorden blikt Poetry International vooruit op het 48e Poetry International Festival Rotterdam dat van 30 mei tot en met 4 juni 2017 plaatsvindt. Via het vertaalproject Met Andere Woorden krijgt iedere liefhebber van taal, poëzie en vertalen de kans om met de gedichten van festivaldichters aan de slag te gaan.

Monique & Hans Hagen zijn de nieuwe kinderboekenambassadeurs van Nederland. Zij volgen Jan Paul Schutten op, die het ambassadeurschap de afgelopen twee jaar vervulde. De kinderboekenambassadeur geeft een herkenbaar gezicht aan de promotie van kinder- en jeugdboeken. Het schrijversechtpaar is vanochtend in TivoliVredenburg tijdens Lezen Centraal, het jaarlijkse congres van Stichting Lezen, officieel benoemd tot Kinderboekenambassadeur.

Alle toekenningen van 2016 vindt u in het Jaarverslag van het Nederlands Letterenfonds.

Vijf vertalingen zijn genomineerd voor de Filter Vertaalprijs 2017. Het Letterenfonds investeerde in vier van de vijf genomineerde titels. De winnaar wordt op 11 mei bekendgemaakt, tijdens het International Literature Festival Utrecht. De prijs is € 10.000 groot.

Schrijvers Mischa Andriessen, Hannah van Binsbergen, Hélène Gelèns, Emily Kocken, Jannah Loontjens en Samuel Vriezen zijn geselecteerd voor de derde editie van Fluiten in het donker. Zij gaan nieuwe hoorspelen schrijven, die vanaf 11 november 2017 zullen worden uitgezonden door AVROTROS, VPRO en NTR op NPO Radio 1. Later deze maand worden de schrijvers gekoppeld aan een radioregisseur en een van de omroepen.

Het Nederlands Letterenfonds nodigt uitgeverijen uit om schrijvers voor te dragen voor de positie van writer-in-residence aan het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS) voor het academisch jaar 2017-2018. Per september 2016 is het NIAS verhuisd van het lommerrijke Wassenaar naar hartje centrum Amsterdam. Het instituut is nu gehuisvest in het St. Jorishof, gelegen tussen de Kloveniersburgwal en Oudezijds Achterburgwal. De deadline voor de voordrachten is 7 april 2017.

Tijdens de Children’s Book Fair in Bologna wordt in samenwerking met Children’s Technology Review ieder jaar de Bolognarazzi Digital Award uitgereikt aan het meest innovatieve digitale werk voor kinderen. De jury selecteerde uit 152 aanmeldingen zes eervolle vermeldingen, waaronder een Nederlands werk: het interactieve verhaal Een verre reis van Toon Tellegen, Yip Yip en Querido Kinderboek.

Het Expertisecentrum Literair Vertalen organiseert van 21 tot en met 25 augustus in Utrecht een Zomercursus Literair Vertalen voor vertalers uit het Nederlands in het Engels, Frans en Turks.

Het Vlaams-Nederlands gastlandschap op de Frankfurter Buchmesse was een hoogtepunt voor de Nederlandstalige letteren. Onder het motto Dit is wat we delen organiseerden Nederland en Vlaanderen het afgelopen jaar een gezamenlijke presentatie op de grootste boekenvakbeurs ter wereld. Het aantal literaire vertalingen in het Duits verdrievoudigde ten opzichte van de afgelopen jaren. Ook is een nieuwe generatie auteurs met goed gevolg geïntroduceerd in Duitsland. Dat blijkt uit het zojuist gepubliceerde verslag Dit is wat we delen. Nederland en Vlaanderen eregast van de Frankfurter Buchmesse. Verslag 2013-2016.

De Jonge Akademie en de Akademie van Kunsten van de KNAW hebben met Mingler een virtuele ontmoetingsplaats ontwikkeld die kruisbestuiving en ontmoeting in wetenschappelijk en artistiek onderzoek vergemakkelijkt. Een schatkamer voor wetenschappers en kunstenaars die op zoek zijn naar samenwerking dwars door instituutsmuren heen.

Vanaf zondag 12 februari zendt de VPRO wekelijks de nieuwe documentaire serie Made in Europe uit. De serie is geabasseerd op de gelijknamige bestseller van Pieter Steinz, oud-directeur van het Letterenfonds, en wordt gepresenteerd door Dimitri Verhulst.

Ester Naomi Perquin wordt de nieuwe Dichter des Vaderlands. Zij volgt Anne Vegter op. Op zondag 29 januari vindt de ambtswisseling plaats in Rotterdam. Het Nederlands Letterenfonds ondersteunt het Bureau Dichter des Vaderlands.

De Universiteit Utrecht lanceert Straatpoëzie: een interactieve website met als doel een inventarisatie te maken van alle poëzie in de openbare ruimte van Nederland en Vlaanderen. De website maakt onderdeel uit van onderzoek van Kila van der Starre naar poëzie buiten het boek, dat ondersteund is door Stichting Lezen, MarktEffect en het Nederlands Letterenfonds. Straatpoëzie wordt in de Poëzieweek (26 januari t/m 1 februari) gelanceerd.

De Akademie van Kunsten wordt uitgebreid met vier nieuwe leden: acteur Nasrdin Dchar, theatermaker Ola Mafaalani, sopraan Claron McFadden en schrijver Adriaan van Dis. Ze worden op 8 juni geïnstalleerd.

In januari 2017 worden 5.000 exemplaren van Een boek voor jou verspreid in asielzoekerscentra in het hele land. Deze nieuwe bundel is speciaal samengesteld voor vluchtelingenkinderen tussen de 4 en 12 jaar en vertaald in het Arabisch. Het boek wordt cadeau gedaan aan alle Arabisch sprekende kinderen die als vluchteling pas in Nederland zijn aangekomen.

Voor het project ‘Literatuur op het Scherm’ van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Nederlands Letterenfonds werd de interactieve poëzie-app DichtBij bedacht. Met deze app verkennen dichter Mark Boog en vormgever John van der Wens de grens tussen poëzie en automatisch gegenereerde data. DichtBij is nu klaar voor gebruik.

Op 15 januari 2017 start de zesde Schwob-actie: tien uitgeverijen en een honderdtal boekhandels slaan de handen ineen om samen met Schwob de mooiste vergeten klassiekers uit de twintigste eeuw te introduceren bij de Nederlandse en Vlaamse lezer. De actie zal zich voor het eerst over heel 2017 uitspreiden. Een tweede primeur is dat bij de aftrap van de actie maar liefst 28 leesclubs georganiseerd worden.

In 2017 is de hele maand januari het podium aan de dichters. In samenwerking met Stichting Schrijvers School Samenleving (SSS) organiseert het Nederlands Letterenfonds de actie Boek een Dichter. Doel is om een breed publiek kennis te laten maken met poëzie. De actie biedt boekhandelaren, bibliothecarissen en docenten in Nederland de mogelijkheid een dichter te boeken tegen het speciale Poëzieweektarief.

Jaarlijks wordt de Code Culturele Diversiteit Award uitgereikt aan een instelling die of een project dat zich op een bijzondere wijze inzet op het gebied van culturele diversiteit. De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 5.000 en is mede mogelijk gemaakt door de zes Rijkscultuurfondsen. Met het geld krijgt de winnaar een impuls het goede werk voort te zetten. Best Practices kunnen aangemeld worden tot 1 december 2016.

Op 25 oktober jongstleden is literair vertaler Cora Polet in haar woonplaats Amsterdam overleden. Zij is verantwoordelijk voor een zeventigtal vertalingen uit het Deens, Noors en vooral Zweeds. Tot de door haar vertaalde auteurs behoren Ingmar Bergman, Lars Gustafsson, Knut Hamsun, Henrik Ibsen, Tove Jansson, Søren Kierkegaard, Mikael Niemi, Henning Mankell, Peter Pohl, Sjöwall & Wahlöö, Pernilla Stalfelt, August Strindberg en het gehele oeuvre van Per Olov Enquist. Daarnaast zette zij zich decennialang actief in voor een betere positie en honorering van vertalers.

Op de Frankfurter Buchmesse zijn de eerste resultaten van de KVB Boekwerk Monitor gepresenteerd. Voor het eerst is aan de hand van kengetallen de gehele boekenmarkt in kaart gebracht, om inzicht te kunnen geven in hoe de markt functioneert, hoe deze zich ontwikkelt en wat de waarde ervan is.